Ergenlik yılları ebeveynler için özellikle zorludur. Erken çocukluk döneminde olduğu gibi bu dönemde de çocuklar onlardan isteediğimizin tam tersini yapmaya çalışırlar. Sebepleri de o dönemle aynıdır: Şimdiki işleri bir kişi olarak kendilerini benimsetmek, bir kimlik oluşturmak ve onlar için önemli olan şeyleri belirlemek. Bütünlükleri onlardan istediğimiz şeylerden dolayı sırf istediğimiz için bozulabilir. Bunun onlar için doğru şey olduğuna inanmaları gerekir.
Genelde onu düşündüğümüz anlamıyla disiplin ergenlerde genelde geri teper. Bir balyoz gibi tepesine inerseniz, açıkça bir isyanla karşılaşırsınız. Eğer çocuğunuzun sebeplerini dinlemek yerine bu isyanı bastırırsanız, ergen çocuğunuzun çok iyi bir yalancı olmasını ve arkanızdan iş çevirmesini garanti altına alırsınız.
Eğer güçlü iradeli bir çocuğunuz varsa, onun çocukluk dönemindeki isyanlarından onu kontrol edemeyeceğinizi anlamışsınızdır. Sadece işbirliği istiyorsa ona yardımcı olabilirsiniz.
Elbette, çocuğunuz isyankar değilse, şimdiye dek onu kontrol ettiğinizi düşünebilirsiniz. Size bazı kötü haberlerim var. Kontrol edemediniz. Belki size saygı duydu ve sizi takip etmeyi istedi, ki bu da bir ebeveyn olarak onunla bağlantıda kalabildiğinizi gösteriyor ancak çocuğunuz hala ondan istediğiniz şeylerde seçimleri kendisi yapıyor.
Veya belki de dediğiniz şeyi yapıyor çünkü korkuyor. Yani bazı çocuklara göre daha uysal ancak istediğiniz şeyi sizden korktuğu için yapıyor. Eğer yapmam dediğinde daha sert cezalar verdiyseniz itaat etmesini sağlamış olabilirsiniz. Bu işbirlikçi çocuklarda işe yarayabilir ancak güçlü iradeli çocuklarda işe yaramaz. Ergenlerde hiç yaramaz!
Ancak bu ergene rehberlik edemeyeceğiniz anlamına gelmez. Eğer sıcak, yakın, açık bir ilşikiniz olursa ve o size saygı duyar, siz de ona saygı duyarsanız, onu yönlendirmek için tartışmalarınız olursa, daha kolay bir ergenlik geçirebilirsiniz. Çocuğunuz kurallarınızı çoğu zaman tanır ve tanımadığı kurallar için konuşma başlatmaya açık olur. Çünkü çocuğun yaşamının merkezinde kalmaya devam edersiniz ve o da sizi hayal kırıklığına uğratmak istemez. Onun duygularına empati ile yaklaştığınız için, çocuğunuz duygularını yönetmeyi öğrenir ve bu da davranışlarını yönetmesine yardımcı olur. Son olarak, cezalandırılmayan çocuklar, bunun yerine sevgiyle yönlendirilen ve problemlerin çözümüne destek olunan çocukların iç disiplinlerini geliştirmeleri daha erken oluyor ve güçlü ahlaki değerler geliştirebiliyorlar. Böylece neyin doğru olduğu konusunda arkadaşlarının ne yaptığından bağımsız olarak daha zor kararlar verebiliyor.
Bunun yerine çocuğun kontrolü için cezaya güvenirseniz, ergenliğe girdiğinde şok geçirebilirsiniz.
Bunun sebebi sadece direnecek olması değil, aynı zamanda ceza tehdidi üzerinden yönetilen bir çocuğun kendini yönetecek kişisel disiplin oluşturamaması. Onun için her zaman yanında olamayacağınız için, ilişkinizi onun doğru şeyi yapmayı isteyeceği şekilde değiştirmeniz gerekiyor.
Nereden Başlamalı?
Saygılı Bir Tonlamanız Olsun, Evdeki Herkes İçin
Eğer bağırıyorsanız, durun. Çocuğunuz bu nedenle bağırıyor ve saygısız. Gerçekten. İyi bir ilişkiniz varsa çocuğunuzun dikkatini çekmek veya işbirliğini elde etmek için bağırmak gerekmiyor. Bağırmak zorbalıktır. Birisi size bağırdığında nasıl hissediyorsunuz?
İlişkinizi Güçlendirmeye Odaklanın
Böylece bilgisayardan önce ödev yapması veya evde düzgün konuşması gibi beklentilerden önce işbirliği yapmasını sağlayın. Her gün onunla birebir vakit geçirdiğinizden emin olun ve çoğunlukla dinleyin. Eğer bağ kurmak için çok meşgulse, ona ayak masajı yapın. Sizinle vakit geçirmekten keyif almıyorsa onun üzerinde etkili olamazsınız.
Cezalandırmayı Bırakın
Bunun yerine aile kurallarının değiştirilemez olduğunu bildiğinden emin olun. Çok fazla kural olmamalı ancak önemli şeylere bağlı kalmalısınız. Ardından oturarak aile içindeki her şeyi görüşün. Ergenleri işbirliğine yönelten temel noktalardan birisi onların yaşamlarındaki çoğu alana saygı duymak ve yetkili olduklarını hissettirmek. Elbette güvenlik ve bir noktaya kadar sağlık konusunda sorumlu olan sizsiniz.
Hesap Verme Sorumluluğunu Yeni Bir Yöntemle Arttırın
Cezalandırma için ayrıcalıkları geri almayı uygulamıyorsanız çocuğun hesap verme sorumluluğuna sahip olmayacağını mı düşünüyorsunuz? Bu uygulama yerine durumu iyileştirmek için bir şeyler yapıp yapamayacağını ona sormak. Örneğin, kız kardeşine bir şey derse, ilişkisini düzeltmesi için çaba göstermesi gerekecek. Eğer bir şeyi kırarsa, yerine yenisinin alınması için ödeme yapmalı. Fakat bu telafiyi zorla ona yaptırmaya çalışırsanız reddedecektir. Bunun yerine hepimizin hatalar yaptığını ona öğretme fırsatınız olduğunu görün ve her şeyi daha iyi yapmak için bir şeyler yapabildiğimizi gösterin.
Bir ayrıcalığını geri alarak veya yaşamına negatif bir şey ekleyerek (ceza gibi) davranmak yerine, yaşamına pozitif bir şey ekleyin (aralarında ne olursa olsun kardeşiyle arasını düzeltmesi gibi).
Sizin İçin Önemli Şeyler Konusunda Açık Beklentiler Ortaya Koyun
Bu her aile için değişir. Ailede herkesin birbirine medenice davranmasını isteyebilir, dürüstlük isteyebilir ve iyi notlar isteyebilirsiniz. Okul zamanı çok meşgul olacakları için evde onlardan çok iş istemeyebilirsiniz. Ancak özellikle yaz dönemlerinde biraz daha aktif olmalarını bekleyebilirsiniz. Ayrıca yazları para biriktirmek için çalışabilirler.
Onun Beklentilerini Karşılamak İçin Gereken Desteği Verin
Eğer ergen çocuğunuz okulda sıkı çalışmıyorsa, sıkı mı çalışması gerektiğini yoksa sosyal medya tarafından rahatsız edilmeden mi çalışması gerektiğini yoksa belli bir konuda eğitime mi ihtiyacı olduğunu tespit edin. Eğer size karşı kaba ise, bunu ilişkinizdeki bir kırmızı çizgi olarak görün ve ona odaklanın. Problemden bağımsız olarak, her şeyi nasıl daha iyi hale getirebileceğini bilmiyor olabilir. Yardımınıza ihtiyacı olabilir. Bunu bilmiyor olabilirsiniz ancak ona destek olmak için ona yardımınız ve isteğiniz, yalnız olmadığı duygusunu uyandırır ve problemi çözme konusunda yardımcı olabilir.
Sınırlarınıza Uyarken Espri Anlayışınızı Koruyun
Ergen çocuğunuzun ciddi olup olmadığınızı görmek için sizi test edeceğini varsayın. Sınırları belirlerken neşeli olmaya devam edin. Mesela ödev zamanı onunla olun ve zamanını oyun oynayarak veya arkadaşlarıyla konuşarak geçirmek yerine ödevini yaptığından emin olun ama bunu hafif bir dokunuşla yapın. Eğer geçmişte iç disiplinini geliştirmek için ona yardımcı olmak yerine cezaya başvurduysanız, bu haftalar veya aylar sürebilir. Fakat kurallarınız bir alışkanlık olduktan sonra çocuğunuz bunun faydalarını görecektir ve kendi kendine bunları yapmak isteyecektir.
