Ergenlik Öncesinde Sorunsuz Bir Ebeveynlik İçin İpuçları

Ergenlik öncesi (8-12 yaş) kız çocuklarındaki değişimler çoğu ebeveynin gözünü korkutur. Tatlı küçük kızınızın birden öfke nöbetleri geçirmeye başlaması tabii ki şok edici bir durum. 12 yaşındaki kızlar huysuz, her şeyi abartan, bencil, neredeyse sadece arkadaşlarına odaklanan, ağzı sıkı, somurtkan, sözlerinize küstahça karşılık veren ve ebeveynlerine karşı küçümseyici bir hale bürünebiliyor. Tabii ki bazıları da olgun ve sevgi dolu olabilir fakat en kötü senaryoda, ergenlik ve çocukluğun en zorlayıcı tarafları arasında kalmış oluyorlar.

Ergenlik öncesindeki kız çocuklarının gelişen vücutları, hormonların istilasına uğramış durumdadır. Kendini keşfetme ihtiyacı ve dünyadaki yeri, değer verdiği diğer şeylerin (aile ve okul gibi) üstünde olmaya başlar. “Büyük” ve bağımsız hissetmek için o kadar fazla çabalar ki, muhtemelen sizi ne kadar sevdiği ve size ne kadar ihtiyacı olduğunu anlayamayacak durumdadır. Fakat umutsuz olmaya gerek yok; eğer bu yeni durumu anlar ve ebeveynlik yöntemlerinizi ona uygun hale getirmeye çalışırsanız, ergenliğe girmeden önceki bu dönem,ilişkinizi sağlamlaştırmak için ideal bir zaman olabilir. Dr. Laura Markham’ın paylaştığı bu konudaki önerileri, Uplifers olarak sizler için derledik.

1. Değişimi isteyin.Kızınız büyüdüğü için, ebeveynlik yönteminizin de değişmesi lazım. Yoksa bu durum, etkili ya da uygun olmaz. Kızınız asabi ve ters birine dönüşmeye başladıysa, bu, artık sizin de yaklaşımınızı değiştirmeniz gerektiğinin işaretidir.

2. Disipline değil ilişkiye odaklanın. Eğer sizinle bir bağı olduğunu hissetmezse, ondan saygı göremezsiniz. Sizi uzaklaştırmasına izin vermeyin. Size hala ihtiyacı var, sadece bunun farkında değil. İletişim kurmak için her fırsatı kullanın. Ona her sabah okula giderken ve akşam okuldan geldikten sonra sarılın. Geceleri yanına gidip üstünü örtmenize artık ihtiyacı olmayabilir. Fakat bu, uyumadan önce yanına uzanıp gününün nasıl geçtiğiyle ilgili sohbet etmenize ve birkaç dakikalık huzurlu bir ilişki kurmanıza engel değil. Dikkatin en az dağınık olduğu zaman uyku öncesidir, bu sayede kızınız bütün dikkatini size vererek içindekileri dökmeye daha yatkın olabilir.

3. Daha fazla bağımsızlık istemesi oldukça normal.Eğer kızınızın her seçimini kontrol etmekte ısrar ederseniz, başkaldırı ya da daha kötüsüyle karşılaşırsınız. (Dr. Markham, kendi isteklerini ailesinin istekleri karşısında savunamayan ve bütün hayatını böyle geçiren insanlarla çalıştığını söylüyor. En kötü vakalarda da, tek kaçış yolu olarak intiharı seçtiklerini belirtiyor.) Eğer çocuğunuza daha fazla bağımsızlık verebilmenin uygun yollarını bulursanız, kendi ayakları üzerinde durmak için size karşı isyan etmek zorunda kalmaz. Elbette hatalar yapacaktır. İnsanlar bu şekilde öğrenir. Tabii ki bütün kararlarını kendi veremez. Siz hala onun ebeveynisiniz. Bunun bir ortasını bulabilmek ebeveynliğin en zor kısımlarından biri.

4. Nitelikli zaman geçirebilmek için plan yapın.Yemeğe gitmek, manikür yaptırmak ya da yürüyüşe çıkmak gibi etkinlikler için, en azından haftada bir kez olmak üzere bir zaman belirleyin ve bu fırsatları onunla olan bağınızı güçlendirmek için kullanın. Fakat her zaman derin sohbetler yapacak değilsiniz, sadece onunla zaman geçirmekten zevk alın ve onu dinleyin. Unutmayın, ne kadar fazla akıl verirseniz, sizin, onun durumları değerlendirme becerilerine güvenmediğinizi o kadar fazla düşünecektir. Bunun yerine birlikte keyifli vakit geçirmenin, onu anlamanın ve aranızda bir bağ kurmanın yollarını arayın.

5. Ona karşı empati besleyin. Onun sorunlarını dinlerken kendinize şunu hatırlatın: O an onun için dünyanın sonu olan olaylar ve duygular, sizin için hiç önemli olmayabilir. Ciddi bir şekilde değişmeye başlayan bir beden, adet ve büyüme ağrılarıyla birlikte kaygı verici hatta acı verici olabilir. Yani durumları abarttığında, ona karşı empati duyun. Belki ayağını vurup acıtması o kadar büyük bir olay değil, fakat onu rahatsız edenin ne olduğunu ve bunu nasıl anlatacağını bilmese de, sizin onu öpüp iyileştirmenize ihtiyaç duyabilir.

6. Ergenlik öncesindeki kızların, ergenlik hakkında çok büyük kaygılar besleyebileceklerinin farkında olun. Bu konuda yapılan bir araştırmanın sonuçlarına göre, ergenlik öncesindeki erkek çocuklar, ergenliği ve onun getireceği güç, kuvvet, özgürlük ve prestiji dört gözle bekliyor. Fakat aynı yaştaki kız çocukları ergenlikten, adet görmekten, erkekler karşısındaki yeni kırılganlıklarından ve çekici ve seksi görünme baskısından korkuyorlar. Çoğu bu kaygıları dile getirmekte zorlanıyor fakat yine de hissediyorlar. “Cool” görünmek için kısacık ya da daracık kıyafetler giymek için yalvardıkları zamanlarda bile… Kızınız çok alımlı olmak istiyor olabilir, fakat bunun getireceği ilgi ve dikkat için hazır olmadığının da içten içe bilincinde.

7. Kızınızın her gece en az 9 saat uyuduğundan emin olun.8-12 yaş arasındaki çocuklar, geceleri uyumakta zorlanabilir. Çocuklar geç saatlere kadar uyumadıklarında, kortizol gibi stres hormonları devreye girer ve uyumaları daha da zorlaşır. Sorun şu ki, kortizol sistemde kalır ve ertesi gün de huzursuzluk yapar. Ayrıca depresyon, kaygı ve kilo almaya da zemin hazırlar. Ergenlerin huysuzluklarının bir kısmı, kültürümüzde artık yaygın bir hale gelen geç yatmayla ilişkilidir. Yürüme çağındakibebekleriniz gece geç saatlere kadar oturmayı öğrendiğinde buna izin vermezsiniz. Aynı şekilde ergenlik öncesinde olan ya da ergenlikteki çocuklarınızın uzun saatler ayakta kalabiliyor olmaları da, bunun onlar için iyi olduğu anlamına gelmez. Eğer çocuğunuz geceleri uyumakta zorlanıyorsa, ona hayatı boyunca işine yarayacak rahatlatıcı egzersizler gösterin. Ancak makul bir uyku saatinde de ısrarcı olun.

8. Bilgisayar kullanımını kısıtlayın. Bu yaşlardaki kız çocukları artık evcilik gibi oyunlara olan ilgilerini kaybetmeye başladıklarından, çoğu bilgisayar başında daha fazla zaman geçirmeye başlar ve bilgisayar bağımlılığına kendilerini kaptırmaları da işten değildir. Ödevleri bittikten sonra arkadaşlarıyla internetten konuşma sürelerinin ne kadar olacağına siz daha iyi karar verirsiniz.

Sosyal medyanın cazibesi, özellikle diğer çocuklar da kullanıyorken, fazlasıyla etkili olabiliyor. Facebook’ta bir hesap açmak için 13 yaşından büyük olma zorunluluğu var. Eğer 13 yaşından küçük olmanıza rağmen bir hesabınız varsa yalan söylemişsiniz demektir. Bu da ailelerin bu konuda tutucu olmalarında haklı olduklarını gösterir. (Kültürün ebeveynlik yapmanız için sizi zorladığı birkaç fırsattan biri de budur, mutlaka kullanın.)Bu, çocuğunuzun ve arkadaşlarının teknoloji kültürünü yakından tanımak için ideal bir zaman.

Bunun yanında, bilgisayar oyunu üreticilerinin hiç bir masraftan kaçınmayarak oyunlarının fiziksel bağımlılık yapmasını sağlayacak incelikli ve detaylı bin bir yolu denediğini unutmayın. Bu da demek oluyor ki, çocuğunuz oyun oynamayı düşündüğü andan itibaren, vücudu adrenalin ve diğer nöro taşıyıcıların istilasına uğruyor. Bilgisayar oyunları esasında beyin kimyamızı değiştiriyor ve etkilerinin ne kadar sürdüğünün farkında değiliz. Bu alışkanlıkla baş edebilmek için çocuklarımızın yardımımıza ihtiyacı var.

9. Kızınızın tutkularını besleyin. Onun gerçekten ilgisini çeken ve yapmaktan zevk aldığı şeyler, aslında kendini becerikli hissettiği, daha iyi olmaya zorladığı ve rahat bıraktığı durumlardır. Dans etmeyi mi seviyor? Yazmayı mı? Çizmeyi mi? Onu cesaretlendirmek için ne gerekiyorsa yapın. Yalnız bu alanların ailesinin zorladığı değil, gerçekten onun ilgisini çeken alanlar olması son derece önemlidir
10. 10. Kızınızın bütün gün koltukta pineklemesine izin vermeyin.Düzenli egzersiz yapmanın, metabolizmayı hırçın hormonları dengelemesi için yönlendirme ve geceleri daha rahat uyuma gibi birçok harika etkisi var. Bisiklete binme, futbol oynama, ailece hiking yapma ya da koşu bandı gibi her gün yapacağınız bir fiziksel aktiviteyi alışkanlık haline getirin. Bu aktiviteleri beraber yapmanız, aranızdaki iletişimi de güçlendirecektir.

11. İlişkiler ve seksle ilgili konuşun. Kızınız, aşk ve seksle ilgili bilgiler öğrenmek için can attığı bir yaşta. Onunla bu konular hakkında konuşmak, acele etmesine yol açmaz. Aslında tam tersi olur. Ebeveynleriyle güçlü ilişkileri olmayan çocuklar, sevgiyi yanlış yerde aramaya en yatkın olanlardır. Kızınızın bir hata yapmasını ve sonrasında arkadaşları arasında alay konusu olmasını istemezsiniz. Bunu önlemenin en iyi yolu, böyle hataların yapılabildiğini anlamasını ve baş edemeyeceği durumlardan bu şekilde kurtulmasını sağlamaktır.

12. Söylediği ya da yaptığı şeyleri kişisel almayın. Bu yaştaki ve ergenlikteki kız çocukları, ebeveynlerinin onları “anlamadığını” hissetmeleriyle ünlüdür. Bu sizi üzmesin. Hatta onun yaptığı ya da söylediği hiç bir şeyi üzerinize alınmayın. Bunların çoğu sizinle değil, çalkantılı hormonları ve duyguları, büyük korkuları ve güvensizlikleri ve ayrı, bağımsız bir birey ortaya çıkarma konusundaki acil ihtiyaçları ile ilgilidir. Bu yüzden öfke nöbetleri sırasında sakin olmaya çalışın. Tahrik olduğunuz her an, onu kendinizden uzaklaştırırsınız.

13. Terbiyeli olmak konusunda ısrarcı olun. Ama bunu sakin bir şekilde yapın ve çocuğunuz bir konuda çok sinirliyken size sesini yükseltirse aşırı tepki göstermeyin. Bunu o sırada anlayamasa bile, daha sonra size derin bir minnettarlık duyacaktır. Çocuğunuzun size saygısızca davranmasına izin vermenizi öğütlemiyoruz. Sadece sınırları belirlerken öfke yerine sevgiden yola çıkarak davranmanızı ve empatiyle iletişim kurmanızı öneriyoruz. Eğer bunun için fazla öfkeliyseniz, sakinleşene kadar bekleyin. Yani o öyle yapmasa bile, siz sesinizin sakin ve sıcak çıkmasını sağlayın. Size küstahça cevaplar verdiğinde, ona kibar bir şekilde birbirinizle böyle konuşmamanız gerektiğini hatırlatın ve “böyle konuştuğuna göre çok üzgün olmalısın, neyin var canım?” diye sormayı ihmal etmeyin. Eğer kendini kontrol etmek konusunda bir model oluşturmazsanız, ondan da bunu yapmasını bekleyemezsiniz. En kötüsü de, size karşı saygısını kaybetmiş olursunuz.

14. Bu yaştaki çocukların, üstesinden gelmek için yardıma ihtiyaç duydukları güçlü duygularının olduğunu unutmayın. Eğer sakin olup onun sinirinin altındaki gerçek nedeni dinleyebilirseniz, bunu yakınlaşmak için bir fırsat olarak kullanabilirsiniz. Hırçın duygularıyla ne yapacaklarını bilememeleri, bu yaştaki çocukların en güvendikleri insanlara, yani anne-babalarına karşı sert davranmalarına neden olur. Eğer saygısız davranışlarına odaklanıp öfkeli bir şekilde karşılık verirsek, asıl sorunu ıskalarız. Bunun yerine empati kurarak, saygısızlıklarının altındaki sorunu bulmaya çalışarak ve onlara kim olduklarını hatırlatarak (“Her zaman bu kadar huysuzluk yapmazsın” gibi cümlelerle), duygularını idare edebilmelerine yardımcı olacak yolu açarız.

15. Fiziksel olarak yakınlık göstermeye devam edin.Ergenlik öncesindeki kızınızın vücudu kadınlığa doğru yol alsa da, o hala sizin küçük kızınız ve hala sizin fiziksel yakınlığınıza ihtiyacı var. Eğer ona sarılırken kendinizi rahat hissetmiyorsanız, kendi kaygılarınızı gözlemleyin ve bunu aşmaya çalışın. Fakat bütün insanların ihtiyaç duyduğu dokunuşu kızınızdan esirgemeyin. Onun sevgiyi yanlış yerlerde aramasını istemezsiniz.

16. Kimse mükemmel ebeveyn değildir.Uçaklarda oksijen maskesini ilk önce kendinize, sonra çocuğuna takmanız söylenir. Önce biz kendi duygularımızı kontrol edebilmeliyiz. Çocuklarımız yetişkin gibi davranmaya çalışırken ve duygularını yönetirken bizi örnek alırlar. Olgun davranmak yerine öfkeyle çekip gidersek, çocuğumuz kendini incinmiş, yanlış anlaşılmış ve yabancılaşmış hisseder. Bize saldırır ya da güvensizlik ve dargınlık beslerler. İlişkinizde küçük bir gedik açılır ve hızlı bir şekilde harekete geçmezseniz, gittikçe genişler. Onun yerine geri çekilip, bir nefes alıp, özür dileyerek ve dikkatimizi vererek, köprüler kurabiliriz. Günlük hayatın kaçınılmaz sorunları, onlara birçok ders vermenizi sağlayan fırsatlara dönüşür: duygular nasıl ele alınır, duygusal bir çatlak nasıl onarılır, sorunlar nasıl çözülür… Bu sayede bize güvenirler. En önemlisi de, bu etkileşim daha güçlü bir ilişkiyle sonuçlanır.

Anne-babalık yapmak, duygusal açıdan çok büyük bir iştir. Özellikle de ergenliğe girmeye başlayan ya da ergenliğini yaşayan çocuklar söz konusu olduğunda. Kızınızla ilişkinizdeki çabanın çoğunu sizin sarf ediyor olmanız, belki size adaletli gelmiyor olabilir, fakat ebeveynlik böyle bir şey. Kızlarımız genç kadınlar gibi gözükebilir, ancak büyümeyle ilgili duygusal açıdan yapmaları gereken çok şey var. Onları bu süreçte desteklemek hem görevimiz hem de bizim için bir ayrıcalıktır.