Öz yağlar doğal yoldan oluşan, güçlü aromatik bileşenlerdir ve bitkilerin çekirdeklerinden, köklerinden, çiçeklerinden ve saplarından gelirler. Onları daha önce kullandıysanız, sağlığınıza ne kadar faydalı olduklarını, etkili ve güçlü olduklarını biliyorsunuzdur ancak öz yağları ev hayvanlarınızda denediniz mi?


Amerikan Kennel Club tarafından yapılan ön araştırmalarda, bu güçlü yağların köpekler ve insanlar için bazı faydaları olduğu belirtiliyor ve pek çok holistik veteriner öz yağları da uygulamalarında kullanmaya çalışıyor. Günümüzde pek çok pet sahibi hayvanlarındaki pire, keneleri önleme, cilt problemleri ve anksiyete gibi davranış problemleri için öz yağ çeşitlerini değerlendiriyor.

Öz yağların ev hayvanlarında kullanımının faydaları olduğu bilinse de, hangilerinin güvenli olduklarını, nasıl kullanıldıklarını bilmek gerekiyor. Çünkü insanlarda olduğu gibi her hayvan farklı ve belli bir öz yağa karşı özel tepkiler verebilir. Bu yağların çocuklarda kullanımlarında olduğu gibi çok azının bile oldukça etkili olduğu unutulmamalı.

Öz Yağlar Ev Hayvanları İçin Güvenli mi?

Ev hayvanlarında öz yağların güvenliğini merak ediyorsanız, cevap bazılarının ev hayvanları için uygun olduğu. Güvenli olduğu kabul edilen ve hatta pet sağlığına iyi geldiği bilinen pek çok yağ mevcut. Ancak köpeklere, kedilere ve genel olarak hayvanlara toksik hasar veren öz yağlar da var ve bu nedenle onlardan da bahsedeceğim.

En İyi 5 Yağ ve Köpekler İçin Kullanımları

Köpekler için hangi öz yağlar uygun? Aşağıdaki yağlar sadece uygun değiller, aynı zamanda gerçekten potansiyel faydaları var.
Köpeklerde kullanımı güvenli olan öz yağların kısa bir listesi şöyle:

Lavanta Yağı

Lavanta yağı insanlar arasında popüler bir seçim ve bu öz yağı belki de çoktan tüylü arkadaşınız için kullandınız bile. Eğer köpek kokusu için bir öz yağ arıyorsanız, lavanta yağı iyi bir koku ve pet sahipleri de onu genelde seviyorlar. Ayrıca çalışmalar lavantanın travma sonrası stres bozukluğu vakalarında yardımcı etkilerinin olduğunu, anti anksiyete niteliklerine sahip olduğunu gösteriyorlar ve bu sayede hem kendinizi hem de hayvanınızı rahatlatabilirsiniz.

Köpek gibi hayvanlar için lavanta öz yağının sakinleştirici etkileri anksiyeteye, araç bulantılarına ve uyku bozukluklarına hayli yardımcı olabilir. 2006 yılında lavanta öz yağının hayvanlar üzerindeki etkilerini araştıran bir çalışmada 32 tane sahibinin aracına binerken yolculuk kaynaklı heyecan yaşayan köpek değerlendirmeye alınmış. Peki ne bulmuşlar? Lavanta yağının kokusuna maruz kalan köpekler dinlenme ve oturmaya ciddi anlamda daha fazla vakit harcarken, hareket etme ve sesini duyurma aktivitelerine daha az vakit ayırmışlar. Genel olarak araştırmacılar köpeklerde seyahat kaynaklı heyecanın zaman kaybına neden olabildiğini, pahalı olabildiğini ve ayrıca yan etkilerinin olduğunu söylüyorlar. Lavanta kokusu ile uygulanan bir aromaterapi bu türlerde seyahat heyecanının yenilmesi için alternatif bir tedavi olabilir.

Lavanta yağı alerji ve yanıklar gibi cilt sorunları için de iyi bir çözüm olabilir. Yaralar ve kaşınmalar için de öz yağlar içerisinde yaygın bir seçim.

Nane Yağı

Bu popüler, tazeleyici öz yağa hali hazırda aşina olabilişrsiniz. Peki nane yağı köpeğe zarar verir mi? Nane yağı köpeklerde pirelerden kurtulmak için önerilen en iyi yağlardan birisi. Pet shop ve internette pire karşıtı olarak satılan öz yağlar arasında en popüleri de nane yağı.

Austin, Texas’ta bulunan veteriner Dr. Janet Roark, nane öz yağının ağrıyan kasları yatıştırmada, yorgun hayvanlara enerji vermede ve mide bulantılarında kullanılabileceğini söylüyor. Difüzör ile kullanıldığında havayı tazeliyor ve dahili olarak alınırsa nefesi de tazeleyebilir. Bu yağ hava yollarını da açarak sağlıklı bir solunum yolunu destekliyor ve ağrıyan eklemlere de iyi geliyor.

Enerji veren bir yağ olarak hayvanlar için de ruh halini iyileştirici etkiler gösterebilir. Roark, nane yağının köpeklerde haricen kullanılmasını öneriyor.

Amerikan Kennel Club, köpeklerde pirelerin önlenmesi için nane yağı başta olmak üzere öz yağları içeren bir köpek şampuanı tarifi sunuyor. Bu tip şampuanların düzenli kullanımı öz yağların köpeklerdeki pireleri öldürme işlevini sağlamakta mükemmel bir yol.

Papatya Yağı

Sarı papatya yağı anti-inflamatuvar özellikleri ile biliniyor ve hem köpeklerde hem de insanlarda cilt tahrişleri, yanmalar, yaralar, ülserler ve egzema için çok iyi bir seçim. Bu çok yumuşak bir öz yağ ve streslenmiş bir köpeği de sakinleştirebilir.

Buhur Yağı

Köpeklerde buhur yağı kullanılabilir mi? Çoğu köpek için cevap evet. Inglewood, Calif’teki entegre sağlık hizmetleri yetkilisi Dr. Richard Palmquist, buhur yağının kullanımının bazı kanser ve tümör vakalarında kullanımının çok yardımcı olabildiğini söylüyor.

Ev hayvanlarının kanser vakalarında buhur yağının kullanımı sürpriz değil çünkü araştırmalar onun insanlarda da mesane kanseri gibi bazı kanser türleri ile savaşta etkili olduğunu gösteriyorlar.

Buhur yağının ciddi mikrop karşıtı yetenekleri var ve bu nedenle mikroplar ile savaşta ve bağışıklık sistemini güçlendirmede iyi bir seçim. Fareler üzerindeki hayvan araştırmaları, bu antik yağın güçlü antidepresan özellikler gösterdiğini de ortaya koyuyorlar.

Sedir Ağacı Yağı

Dogs Naturally Magazine adlı yayına göre, sedir ağacı yağı mükemmel bir doğal böcek kovucu. Sedir ağacı yağı köpeklere uygulandığında akciğerler için bir antiseptik oklarak işlev gösteriyor, balgam söktürüyor, dolaşımı iyileştiriyor, tüyleri uzatıyor, kepekleri azaltıyor ve diüretik etkiler gösteriyor. Genel bir yatıştırıcı olduğu için utangaçlık veya sinirli agresiflik gibi davranış problemlerine de yardımcı oluyor.

Kediler İçin En İyi 5 Yağ

Peki kediler için en iyi öz yağlar hangileri?

Palmquist’e göre aşağıdaki öz yağlar kedilerde ve köpeklerde kısa vadede kullanılabilirler:

Bahçe Nanesi Yağı

Nane yağına benzer bir koku ve kullanıma sahip olan bahçe nanesi yağı, kedilerde pek çok farklı problem için kullanışlı olabilir ve bunlar arasında bulantılar ve ishal de bulunuyor. Fazla kilolu kediler için bazı veterilerler bahçe nanesi yağı ile metabolizmayı dengeliyorlar ve mide bağırsak problemleri olan kediler için bu yağ istenmeyen semptomların iyileştirilmesi için kullanılabilir. Pek çok öz yağda olduğu gibi bahçe nanesi yağı da seyreltilerek kullanılmalı.

Buhur Yağı

Palmquist’e göre buhur öz yağı bazı kanser vakalarında etkisini gösteriyor. Doktor tümör ve dış ülserleri azalttığını görmüş. Buhur yağı aynı zamanda beyne giden kan akışını arttırabilir ancak tansiyonu da arttırdığı için kullanırken dikkatli olmak gerekli. Veterinerinize danışabilirsiniz ancak en iyisi tansiyon problemi olan kedilerde bu yağı kullanmaktan kaçınmak.

Kakule Yağı

İnsanlarda olduğu gibi kakule yağı ev hayvanlarında da sindirime yardımcı oluyor. Gaz kaynaklı sancıları hafifletebilir ve sağlıklı bir iştah düzeyini destekler. Mikrop karşıtı özellikleri öksürüklere iyi gelebilir.

Saman Çiçeği Yağı

Saman çiçeği öz yağı anti-inflamatuvar, antioksidan, mikrop karşıtı, bakteri karşıtı ve mantar karşıtı özellikleri sayesinde ev hayvanlarına hayli faydalı. Ev hayvanlarında kazalar sonucunda kanamanın azaltılmasında ve genel cilt yenilenmesinde de mükemmel bir ürün. Sinir sistemini de desteklemekte ve kalp sağlığını iyileştirmekte kullanılıyor.

Dereotu Yağı

Dereotu öz yağının meyan köküne benzer tatlı bir kokusu var ve insanlarda sindirim problemlerinin tedavisinde sıklıkla kullanılıyor. Kedilerde hipofiz, tiroid ve pineal bezlerin dengelenmesinde kullanılabilir. Eğer kedinizde ödem birikimi varsa veya dokularında toksinler varsa, seyreltilmiş halinin haricen uygulanması bu sağlıksız birikimlerin parçalanmasını sağlayarak herşeyi normal döndürebilir.

Ev Hayvanlarında Öz Yağları Nasıl Kullanmalı?

Ev hayvanlarında sadece %100 saf öz yağları kullanmalı ve veterineriniz aksini söylemediği sürece kullanmadan önce seyreltmelisiniz. Peki ne kadar yağ kullanmalı? Öneriler değişiyor ancak emin değilseniz veterinerinize sorun. Güvenli bir başlangıç için 50 damla taşıyıcı yağa bir damla katabilirsiniz. Taşıyıcı yağlar arasında hindistan cevizi yağı, zeytinyağı ve badem yağı bulunuyor. 29 mililitre taşıyıcı yağa 3-6 damla koymak da bir diğer öneri.

Elbette hayvanınızın boyutu ve yaşına göre de miktar ayarlaması yapmak gerekli. Seyreltilmiş yağı küçük kedi ve köpeklerde daha az kullanırken, yavru hayvanlarda ve yaşlı hayvanlarda da daha az kullanabilirsiniz.

Hayvanınızın öz yağların kokusundan fayda görmeleri için bir iki damla öz yağı difüzöre koyun ve aromanın odaya 10-15 dakika etki etmesini bekleyin.

Kedi ve köpekler için öz yağların kullanımında bazı uyarılar şöyle:

• Hayvanınızın sağlığına hakim olun ve öz yağın hayvanın türü veya sağlık problemleri ile çelişmemesi için veterinerden onay alın.
• Hayvanın öz yağlara reaksiyonunu gözlemleyin ve yan etkiler olursa kullanmayın.
• Gözler, kulaklar, burun ve cinsel organlar gibi hassas bölgelerde öz yağlar kullanmayın.
• Hayvanınızın yemeğine ve suyuna veteriner önermedikçe öz yağ eklemeyin.
• 10 haftadan küçük ev hayvanlarında öz yağlar kullanmayın.
• Nöbet geçirme eğilimi olan epileptik ev hayvanlarında yağları kullanmayın.
• Eğer ev hayvanınız hamileyse veya emziriyorsa, öz yağlar kullanma konusunda veterinere danışın ve çevresinde öz yağ kullanımına dikkat edin.

Daha Fazla Uyarı ve Hayvanlarda Kullanılmaması Gereken Öz Yağlar

Güvende kalabilmek için hayvanlarda öz yağ kullanmadan önce veterinerinize danışabilirsiniz. Kediler özellikle öz yağ reaksiyonları riski altındalar. %100 saf, terapötik seviyede ve organik sertifikası almış, katkı maddesi eklenmemiş öz yağları elde etmeye dikkat etmek lazım.

Hem kediler hem de köpeklerin koku duyuları çok keskindir ve bu nedenle taşıyıcı yağ ile seyrelterek ve çok az miktarlarda kullanılmalılar. Hayvanınızın çevresinde difüzör ile hangi öz yağı kullanıp kullanamayacağınızı bilmeniz gerekiyor. Difüzör gibi aroma araçlarını kullanırken kedi ve köpeğinizin hapis gibi hissetmemesi için bir çıkış yolu bırakmayı unutmamalısınız. Eğer ev hayvanınız öz yağı sevmediyse kullanmaya zorlamak da önerilmiyor.

Kediler ve köpekler için toksik öz yağların listeleri hayli farklı. Ayrıca her ev hayvanının farklı reaksiyon gösterebileceğini ve bu listede olmasa bile öz yağların negatif etkiler doğurabileceğini unutmayın. Aşağıdaki listeler hepsini barındırmasalar da kedi ve köpekler için problem oluşturan öz yağlara sahipler.

Köpekler İçin Toksik Olan Öz Yağlar

• Karanfil
• Sarımsak
• Ardıç
• Biberiye
• Çay ağacı
• Kekik
• Keklik üzümü

Kediler İçin Toksik Olan Öz Yağlar

• Çin tarçını
• Zencefil
• Karanfil
• Okaliptüs
• Limon
• Lavanta
• Nane
• Çam
• Çay ağacı
• Kekik

Başka hayvan türleri üzerinde öz yağları kullanmakla ilgilenenler de var ve bu nedenle aşağıdaki listeyi de dikkate almak gerekli.

Herhangi Bir Hayvan Üzerinde Asla Kullanmamanız Gereken 30 Öz Yağ

• Anason
• Huş ağacı
• Acı badem
• Boldo
• Hint kamışı
• Kafur
• Çin tarçını
• Kazayağı
• Karanfil
• Sarımsak
• Yabanturbu
• Çördükotu
• Ardıç
• Misk otu
• Hardal
• Oregano
• Yarpuz
• Kırmızı veya beyaz kekik
• Sedef otu
• Servi otu
• Sassafras
• Geyik otu
• Solucan otu
• Çay ağacı
• Menengiç
• Mazı ağacı
• Keklik üzümü
• Pelinotu
• Civanperçemi

Öz yağları kedi ve köpeklere nasıl uygulamalı? Dog Oiler’a göre öz yağlar ile kombine şekilde kullanılabilecek en iyi taşıyıcı yağ hindistan cevizi yağı. Hindistan cevizi gibi bir taşıyıcı yağı kullanmak sadece cilt tahrişini önlemiyor, aynı zamanda onun cildini besliyor ve mantar karşıtı özellikler gösteriyor.

Palmquist’e göre hassasiyeti ve organ toksisitesi ihtimalini azaltmak için herhangi bir öz yağ iki haftadan daha uzun süre kullanılmamalı ve bir dinlenme periyodu verilmeli. Bazı koşullar altında – örneğin kanser tedavisi – yağlar daha uzun sürelerle kullanılabiliyor ancak bu işin yağlar konusunda eğitimli kişilere verilmesi gerekiyor.

Ev hayvanlarında öz yağ zehirlenmesinin işaret ve belirtileri şöyle:

• Nefes zorluğu
• Salya
• Zayıflık
• Kas titremeleri
• Yüz ve ağıza pençe atma
• Dudaklarda, diş etlerinde, dilde ve ciltte kırmızılık ile yanmalar
• Yürüme zorluğu veya koordinasyonsuzluk
• Kusma

Öz yağları daima ev hayvanları ve çocuklardan uzak yerlerde saklayın. Eğer hayvanınızın öz yağdan zehirlendiğini düşünüyorsanız hemen veterinerinize ulaşın. Zehirlenmeye sebep olduğunu düşündüğünüz öz yağı bir kap içerisinde kapalı şekilde yanınızda getirin. Tedavinin hemen başlaması daha iyi sonuç almanızı sağlar. Eğer hayvanın yağı yuttuğunu düşünüyorsanız kusturmaya çalışmak veya aktif kömür vermek önerilmiyor çünkü bu durumu daha kötü hale getirebilir.