Demir oksijen ve karbondioksitin taşınması, enerji metabolizması ve pek çok nörotransmiterin sentezinde kullanılan temel bir mineral. Demir eksikliği dünyadaki en yaygın eksiklik olmaya devam ediyor ve Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, küresel bazda iki milyar insan bundan etkileniyor. Ferritin ise vücutta demirin depolanabilmesi için görev alan bir protein. Ferritin düzeyleri sistemik demir düzeylerine göre değişim gösterebilir ve bu nedenle demir eksikliği ve fazlalığına dair bir işaret olabilir. Ferritin düzeyleri düştüğü zaman, bireyde ferritin eksikliği olduğu söylenir ve bu da demir eksikliği anemisi adı verilen rahatsızlığın bir kaç işaretinden birisidir.
Sebepleri
Ferritin ve demir eksikliğinin en yaygın sebepleri arasında beslenme ile yetersiz demir alımı bulunuyor ve aynı zamanda vücuttan fazla miktarda demir atılma ihtimali de mevcut. Sıkı vejeteryanlar kırmızı et, beyaz et ve balık gibi hayvansal et gıdalarının tümünden kaçınırlar ve bu da ferritin eksikliği riskini arttırır. Doğurgan yaşlardaki kadınlar da buna yatkınlar çünkü her ay belli bir miktarda kan ve dolayısıyla demir adet vasıtasıyla atılıyor.
Belirtileri
Vücutta demirin en birincil fonksiyonu enerji üretimi için oksijen taşımak ve bu nedenle yetersiz miktarda alınması rehavet ve enerji yoksunluğu ortaya çıkartabilir. Bazı bireylerde dolaşımın kötüleşmesi, kolayca morarma ve soğuğa karşı toleransı olmama durumları da ortaya çıkabilir.
Teşhis
Sağlık çalışanları sistemik demir durumunu tam kan sayımı veya demir profili gibi kan testleri ile elde edebilirler. Bu testlerin içerisinde ferritin düzeylerinin yanında alyuvar hücre düzeyleri ve boyutlarının da bilgisi olacaktır. Bunlara ek olarak hemoglobin adı verilen parametre de çok önemli. Hemoglobin bir başka demir içeren protein ve alyuvarlar içerisinde bulunarak oksijenin hücrelere taşınmasını sağlıyor. Bu testler sağlık çalışanlarının ideal tedavi yaklaşımlarını nasıl uygulayacaklarına dair onlara ölçümleri verecektir.
Tedavi
Ferritin eksikliği tedavisinde genellikle ilk olarak beslenmenin daha demir zengini olması istenir. Kırmızı et, tavuk, hindi ve balık gibi hayvansal kaynaklı etler sadece demir bakımından zengin değiller, aynı zamanda demirin vücut tarafından kolayca emilebilen heme-demir versiyonuna sahipler. Bitkisel kaynaklı tahıllar, ıspanak gibi sebzeler de iyi birer demir kaynağı. Ancak bunlarda bulunan formu kolayca emilebilir durumda değil. Bunun üstesinden gelmek ve demiri heme olmayan formundan heme formuna dönüştürmeyi kolaylaştırmak için C vitaminini demirle birlikte aynı anda alabilirsiniz. Doğurganlık çağındaki kadınların günde 18 mg demir almaları, yetişkin erkeklerin ise 8 mg demir almaları öneriliyor. Ayrıca hem reçeteli hem de reçetesiz olarak satılabilen çeşitli demir takviyeleri de mevcut. Aynı anda B vitaminleri, folik asit ve B-12 alımına dair verilecek kararlarda da tam kan sayımının önemi var.
