Ülkemizde tüketimi son yıllarda yaygınlaşan balık yağı, dünyanın pek çok ülkesinde çok uzun yıllardır kullanılmaktadır. Omega 3 yağ asitleri, yani balık yağı; bir tür çoklu doymamış yağ asididir, esansiyel yağ asitleridir ve doğal olarak da vücutta üretilemezler. Bu bakımdan dışarıdan besinlerle alınmaları gerekir. Bebeklerde, çocuklarda ve özellikle de hamilelikte balık yağı tüketiminin zeka gelişimini olumlu etkilediğine dair pek çok veri bulunuyor. Bu sebeple de her geçen gün balık yağının faydalarına dair yeni bilgiler ortaya atılıyor. Genel olarak uskumru, mersin balığı, ton balığı, somon, kefal, lüfer, sardalye, ringa ve alabalık gibi balıkların düzenli olarak tüketiminde kişinin balık yağı ihtiyacının karşılanabileceği düşünülmekte. Elbette bu balıklardan elde edilen balık yağı kapsüllerinin de tüketilmesinin faydalı olduğu biliniyor.
Yukarıda sayılan balıklardan 3,5 gram tükettiğimizde 1 gram Omega 3 yağ asidi almış oluyoruz. Balık yağı kapsüllerinde ise bu yağa ek olarak bir de yine tüm vücut sağlığı için faydalı olan E vitamini bulunuyor. Balık yağı ve E vitamini karıştırıldığında balık yağı uzun süre bozulmuyor, tazeliğini koruyabiliyor.
Ancak bazı üreticilerin balık yağı kapsüllerinde E vitaminine ek olarak A, B1, B2, B3, C, D vitaminleri, kalsiyum ve demir gibi maddelerin de biri ya da birkaçı bulunmakta.
Balık yağı niçin kullanılmalı?
Öncelikle belirtmekte fayda var ki; balık yağı en temelde zihinsel fonksiyonları desteklemesi, beyin gelişimini artırması için kullanılıyor. Ancak bununla birlikte pek çok rahatsızlığın tedavisine de yardımcı olduğu biliniyor.
Düzenli olarak balık yağı tüketiminin kötü kolesterolü düşürdüğü, kolesterol seviyesini dengelediği bilinmektedir. Bu bağlamda balık yağının kalp ve damar sağlığını desteklediği, damar tıkanıklığını, kalp krizi, felç ve inme gibi hastalıkları da önlediği düşünülmektedir.
Balık yağının kullanım alanı bunlarla sınırlı değil, çok daha geniştir. Fakat pek çok hastalığa şifa ve önleyici nitelikte olan balık yağının doktorun önerdiği dozda tüketilmesi esastır. Aksi halde bazı olumsuz etkileri olacaktır.
Balık yağının faydaları
- Beyin fonksiyonlarını destekler!
Hemen herkesin ezbere bildiği gibi; balık, beyin gelişimini hızlandırır, beyin hücrelerini canlandırır. Düzenli olarak balık yiyenlerin ya da balık yağı tüketenlerin; konsantrasyonları daha yüksektir, hafızaları daha güçlüdür, zihinleri daha hızlı çalışır. Bunların yanında balık sayesinde depresyon, aşırı stres, Alzheimer hastalığı ve aslında beyinle ilgili pek çok hastalık da önlenebilir, geriletilebilir.
- Göz sağlığını korur!
İnsanların diğer tüm organlarıyla kıyaslandığında göz ve görme yetisinin bir tık daha hassas ve kolay etkilenebilir özellikte olduğu bilimsel bir gerçektir. Gözlerin fazla yorulması ve ilerleyen yaştan kaynaklı göz kuruluğu, makula dejenerasyonu, glokom gibi rahatsızlıklar da düzenli olarak balık tüketimiyle önlenebilmektedir. Bu tür hastalıkların tedavi sürecini hızlandırmak adına özellikle balık yağı tüketimi önerilmektedir.
- Tansiyonu dengeler!
Yüksek tansiyon sorunu olanlara uzmanlar düzenli olarak balık yağı tüketmelerini öneriyorlar. Özellikle ilaç kullanmak durumunda kalan yüksek tansiyon hastalarının doktor kontrolünde balık yağı kullanmaları, bu ilaçların dozunun düşürülmesine ve ileriki aşamalarda da tamamen ilaçtan kurtulmalarına yardım edecektir. Zira balık yağında bolca bulunan Omega 3 yağ asitleri, damarların sertleşmesini, daralmasını önler, damarları genişletir ve bu sayede yüksek tansiyon da düşürülebilir. İşte bu özellikleri dolayısıyla balık yağı, kalp ameliyatı sonrasında kan basıncını kontrol altına almak amaçlı da önerilmektedir.
- Yüksek trigliseridi düşürür!
Kalp hastalıkları ile sıkı bir bağ içinde olan trigiliseridin yüksek olması ciddi rahatsızlıklara yol açmaktadır. Böyle vakalarda trigiliseridi düşürmek için en doğal çarelerden birisi balık yağı tüketimidir.
Yüksek trigliserid hastaları düzenli olarak doktorun önerdiği miktarda balık yağı tüketmek durumundadır. Bununla birlikte bir de düzenli egzersiz yaparak ve de beslenme sepetinden yağı çıkararak daha sağlıklı beslenirse kısa sürede iyileşme sağlanabilir. Eğer bu beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleriyle de trigliserid düşmezse, ilaç kullanımına geçilir.
- Kalbi korur!
Omega 3 yağ asitlerinin kalp dostu oldukları bilinen bir gerçektir. Zira yüksek tansiyonu, kötü kolesterolü ve trigliseridi düşüren balık yağının kalp ve damar sağlığını koruması da doğal bir sonuçtur. Çünkü kalp ve damar hastalıkları genel olarak yüksek tansiyon, kötü kolesterolün çıkması ve yüksek trigliserid sebebiyle ortaya çıkmaktadır. Fakat kalp hastalıkları için ilaç kullanan kişilerin genellikle balık yağına ihtiyacı olmaz ya da doktorun önerisi ile kullanmalarında sakınca olmaz.
Hamilelikte balık yağı tüketimi
Hamilelik döneminde olan bir kadının hem kendi sağlığı hem de karnındaki bebeğin sağlığı için yeterli ve sağlıklı beslenmesi gerekiyor. İşte bu bağlamda Omega 3 yağ asitleri, yani balık yağı da hem anne hem de bebeğin sağlığı için önemlidir. Bu dönemde anne besinlerle birlikte yeterince Omega 3 yağ asidi almazsa, bebek bu ihtiyacını annenin vücudundaki depodan karşılamaya çalışır. Annenin en önemli Omega 3 deposu da beyin dokusu olduğundan, bebek bu ihtiyacını annenin beyin dokusundan karşılar, annenin beyin dokusunda kayıplar yaşanır. Bu bakımdan her anne adayı yeterince Omega 3 yağ asidi almak durumundadır.
Balık yağı tüketen annelerin bebekleri daha zeki olur!
Bu bir iddia ya da tez değil, bilimsel bir gerçektir ki; gebelik döneminde yeterince balık yağı tüketerek Omega 3 alan annelerin bebekleri ortalamanın üzerinde zeka seviyesine sahip oluyorlar. Çünkü balık yağı anne karnındaki fetüsün tüm vücut sağlığına fayda sağladığından çok daha fazlasını beyin gelişimine sağlamaktadır. Bebeğin beyin, göz ve sinir sistemi sağlığı için balık yağı olmazsa olmaz bir besindir.
Düzenli olarak balık yağı tüketen hamile kadınlar; preeklampsi (gebelik zehirlenmesi), yüksek tansiyon, doğumdan sonraki depresyon ve erken doğum gibi sorunları önleyebilmekteler.
Anne adayı ihtiyacı olan bu balık yağını haftada 2-3 kez balık tüketerek alabileceği gibi balık yağı kapsülleriyle de alabilmektedir.
Omega 3 eksikliği olan bebekler genel olarak;
- Normalden daha düşük kiloda doğar,
- Erken doğum olabilir,
- Düşük yaşanabilir,
- Beyin hücreleri ve fonksiyonları yeterince gelişmeyebilir,
- Zihinsel ve fiziksel beceriler olması gerektiğinden daha az olabilir,
- İlerleyen yaşlarda meme kanseri ve prostat kanserine yakalanma riski daha yüksektir.
Gebelikte ne kadar balık yağı alınmalı?
Gebelik dönemi boyunca haftada 2-3 gün düzenli olarak balık tüketen kadınların ekstradan balık yağı almalarına gerek olmadığına dair görüşler vardır. Ancak doktorun önerisi ve kontrolü dahilinde günlük 250 mcg balık yağı alınması hem anne adayının hem de bebeğin ihtiyacını karşılayabilecektir. Hamileliğin başından sonuna kadar balık yağı tüketimi önerilmekteyken özellikle de gebeliğin son 3 ayında balık yağını asla ihmal etmemek gerekiyor. Zira bebeğin sinirsel ve beyinsel gelişiminin gebeliğin son 3 ayında gerçekleştiği ya da hızlandığı biliniyor. Bununla birlikte doğum sonrasında, emzirme döneminde de annenin yeterince balık yağı alması, bebeğin beyin fonksiyonlarının gelişimi için çok önemlidir.
Fakat balık yağını kesinlikle doktorun önerdiğinden daha fazla miktarda almamak gerekiyor. Aksi halde istenmeyen kanama sorunları yaşanabilir.
