SLEEP adlı yayında yayınlanan son verilere göre, gün içerisinde uykulu olduğunu sık sık belirten yaşlı yetişkinlerin yaşamlarının geri kalanında beta amiloid kalıntıları geliştirme ihtimallerinin 3 kat daha fazla olduğu görüldü.
Beta amiloid proteinleri karakteristik olarak Alzheimer hastalığında görülüyorlar ve bu da gece iyi bir uyku uyumanın beyni mahveden bu hastalığın önlenmesinde önemli bir nokta olabileceği anlaşılıyor.
Alzheimer hastalığının riskinin beslenmeyi, sporu ve bilişsel aktiviteleri düzenleyerek azaltılabileceği biliniyor. Uyku bozuklukları bu hastalıkta önemli işaretlerden birisi olsa da uykuya bir risk faktörü olarak yaklaşımda pek az çalışma mevcut. Alzheimer hastalığına sahip olup uyku bozukluklarına sahip olanların bu durumunun amiloid plakların gelişimi ve bunun sonucunda sinir hücrelerindeki değişimler olduğu düşünülüyor.
Ulusal Yaşlanma Enstitüsü tarafından başlatılan uzun vadeli çalışmalardan elde edilen veriler, binlerce gönüllünün uzun vadeli sağlık koşullarının değerlendirilmesi ve yaşa bağlı rahatsızlıkların risk faktörlerinin keşfedilmesi için tasarlanmışlar.
Düzenli olarak düzenlenen anketlerde yer alan sorulardan birisi şöyle: “Sık sık yorgun düşüyor ve uyanık olmak istemenize rağmen gündüz uyuyor musunuz?” ve “Öğle uykusu uyuyor musunuz?”. İlk soru evet veya hayır olarak cevaplanabilirken, ikinci soru günlük, haftada 1-2 defa, haftada 3-5 defa, nadiren ve asla olarak cevaplanabiliyormuş.
Küçük bir gönüllü grubu ile başlanan çalışmalarda, denekler nörogörüntüleme araştırmalarından geçmişler ve bazılarına radyoaktif Pittsburgh bileşen B ile uygulanan pozitron emisyonu tomografisi uygulanmış, böylece beyindeki beta amiloid birikimleri tespit edilmiş. 123 katılımcı 16 yıl boyunca anketleri yanıtlamış ve taramalardan geçmiş. Evet cevabı verenlerde beta amiloid birikimi riski, hayır cevabını verenlere göre 3 kat daha yüksekmiş. Vücut kitle endeksi, eğitim, yaş ve diğer riskler de göz önüne alındığında dahi risk 2.75 kat daha fazla çıkmış, bu da Alzheimer hastalığının gece uyku bozukluklarından kaynaklanabilme ihtimalini göz önüne çıkatıyor. Gündüz uyuyanlarda da risk iki kat fazla çıkmış ancak bu o kadar da yüksek bir değer sayılmıyor.
Korelasyon bilinmiyor ancak gündüz uykulu olmanın plak oluşumuna etki edebileceği düşünülüyor. Zira amiloid proteinlerinin gündüz uyku haline sebep olabildikleri biliniyor. Uyku bozuklukları veya yoksunluğu bilinmeyen mekanizmalardan dolayı amiloid plaklarının oluşumuna sebep oluyor olabilir ve bu da gündüz uyku hali yaratıyor olabilir.
İnsanlar ve hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda, az veya kötü gece uykusu düzenlerinin sinir sisteminde beta amiloid proteini birikimini arttırdığı görülüyor. Bu çalışmanın sonuçları, yetersiz veya düzensiz uyku ile mücadele etmenin Alzheimer hastalığı gelişimi riskini azaltabileceğini gösteriyor ve uyku kaybı ile kötü uyku alışkanlıklarının daha fazla etki sahibi olabileceğini ortaya koyuyor.
Şu anda Alzheimer hastalığının bir tedavisi olmadığı için bu hastalığın önlenmesi çok önemli. Uykuyu öncelikli hale getirmek hastalığın yavaşlatılmasında veya önlenmesinde yardımcı olabilir.
