Şişkinlik genelde yemekten sonra ortaya çıkan midede şişkinlik olması durumudur. Nadiren ciddi bir tıbbi rahatsızlığın işaretidir ancak ağrı ve rahatsızlığa sebep olabilir.

Şişkinlik ABD’de genel nüfusun %13’üne kadarını etkileyebiliyor. Sıklıkla şişkinlik yaşayan insanlar bunun genelde beslenmeden kaynaklandığını keşfediyorlar.

Fasulye

Fasulye protein, karbonhidrat, lifler, vitaminler ve mineraller ile dolu. Ancak yüksek lifli içeriklerinden ötürü şişkinliğe sebep olabilirler ve vücudun parçalamakta zorlandığı oligosakkarit adlı şekerlere de sahiptirler.
İnsanlar bu nedenle hazmı kolay fasulye seçeneklerine yöneliyor veya kinoa, tahıllar ve mercimek gibi diğer alternatifleri deniyorlar.

Fasulyeyi pişirmeden önce suya batırmak sindirim sırasında daha az fazla gaz üretimine imkan tanıyabilir.
Fasulyeden kaynaklı gaz ve rahatsızlığı azaltmanın bir diğer yolu ise her gün az miktarda tüketmek ve böylece bağırsak bakterilerini iyileştirmek ve gazı azaltmak.

Bir çalışmada her gün fasulye yiyen katılımcıların 8-12 hafta içerisinde sindirim belirtilerinde azalma görülmüş.

Gazlı İçecekler

Kola gibi gazlı içeceklerin içerisindeki karbondioksit, baloncuklar oluşmasını sağlar.

Bu gaz doğrudan sindirim yoluna girer ve şişkinliğe sebep olabilir. Bu içeceklerin aşırı tüketimi başka sağlık problemlerine de sebep olabilir. American Journal of Public Health’te yapılan bir çalışmada kolanın diyabet riskini arttırdığı ve obeziteye katkı sağladığı görülüyor.

Daha sağlıklı ve şişkinlik yapmayacak alternatifler şöyle:

• normal veya aromalı su
• taze meyveler ve sebze suları
• taze meyve sulu, limonlu veya limelı maden suyu
• süt
• yeşil çay başta olmak üzere sıcak ve soğuk çaylar

Sağlıklı seçenekler şişkinlik ve kilo vermeye yardımcı olabilirler. Ancak ikame içeceklerin de büyük miktarda şekere sahip olmadığından emin olun.

Buğday

Buğdayda gluten adlı bir protein bulunur ve bu da bazı insanlarda şişkinlik, gaz, karın ağrısı ve ishale sebep olabilir. Ekmek, makarna ve pek çok hamurişi gıdada gluten bulunur.

Gluten hassasiyeti çölyak hastalığından kaynaklanabilir ve ABD’deki insanların %1’i bu hastalığa sahip.

Çölyak olmayan gluten hassasiyeti World Journal of Gastroenterology’e göre nüfusun %6’sını etkileyebilir.

Buğdaya karşı denenebilecek şişkinlik yapmayan alternatifler şöyle:

• saf yulaf
• kara buğday
• esmer pirinç
• badem ve hindistan cevizi unu
• kinoa

Çavdar ve Arpa

Buğday ile akraba olan çavdar ve arpa birer tahıl.

Her iki tahıl da besleyici, lifler bakımından zengin ve vitamin ile mineral dolu.

Ancak yüksek lifli ve glutenli içerikleri bazılarında şişkinliğe sebep olabiliyor.

Çavdar ve arpayı yulaf ve esmer pirinç, veya glutensiz tahıllar gibi diğer seçenekler ile değiştirmek mümkün. Ayrıca kara buğday ve kinoa gibi tahıl olmayan ancak tahıl gibi olan seçenekleri de değerlendirebilirsiniz.

Bu ürünler küçük, tahıl benzeri çekirdeklerdir ve çimlenmeyen bitkilerden elde edilirler. Normal tahıllar gibi tüketimleri mümkündür.

Bu tahıl benzeri ürünlerin besin değerleri klasik tahıllara göre çok daha iyidir çünkü daha fazla protein ve life sahiptirler.

Soğan ve Sarımsak

Soğanda fruktan bulunur, bu çözünebilir bir liftir ve şişkinliğe sebep olabilir.

Fruktanlar sarmısak, pırasa, agave, buğday ve diğer gaz üreten gıdalarda da olabiliyorlar. Az miktarda soğan ve sarımsak bile şişkinlik ve diğer sindirim sorunlarına sebep olabilir.

Soğan yerine kereviz, kar lahana, pırasa ve dereotu gibi alternatifleri deneyebilirsiniz. Sarımsağın alternatifleri arasında ise pek çok diğer baharat ve bitki bulunuyor.

Turpgiller

Karnabahar, brokoli, lahana, brüksel lahanası, su teresi ve pek çok diğer turpgil bitkisi mevcut.

Bunlar C ve K vitaminleri, lifler ve potasyuma sahip olup pek çok temel gıdayı içeren sağlıklı gıdalardır. Ancak bazen şişkinlik gibi istenmeyen sindirim belirtilerine sebep olabilirler.

Turpgillere ait sebzeleri pişirerek daha kolay sindirilmelerini sağlayabilirsiniz. Alternatif olarak onları vitaminler ve mineraller bakımından aynı düzeyde zengin ancak şişkinlik yapmayan diğer sebzeler ile değiştirebilirsiniz. Bazıları şöyle:

• ıspanak
• kabak
• tatlı patates
• kuşkonmaz
• havuç
• zencefil
• kereviz

Süt Ürünleri

Süt ve pek çok peynir ile yoğurt çeşidi mükemmel birer kalsiyum ve protein kaynağıdır. Bazı insanlarda ise laktoz hassasiyeti bulunur, yani bedenleri süt ürünlerinde bulunan bir şeker türü olan laktozu parçalayamaz.

European Review for Medical and Pharmacological Sciences’ta yayınlanan bir rapora göre, dünya nüfusunun %75’i yaşamı boyunca laktozu sindirme kabiliyetini kaybediyor. Laktoz hassasiyeti olan insanlarda süt tüketimi şişkinlik, gaz, karın krampları ve ishale sebep oluyor.

Laktoz hassasiyeti olan bazı insanlar laktoz içeren bazı ürünleri tüketebiliyorlar veya az miktarı sorun olmuyor. Buna peynir ve yoğurt dahil.

Laktozsuz süt seçenekleri de şöyle:

• laktozsuz süt
• badem sütü
• soya sütü
• pirinç sütü
• keten tohumu sütü

Ayrıca laktozsuz peynir, yoğurt ve dondurma tüketmek de mümkün.

Besleyici Olmayan Tatlandırıcılar

Besleyici olmayan tatlandırıcılar veya yapay tatlandırıcılar, tatlı gıdalarda, içeceklerde ve sakızlarda şekerin yerini alırlar.
Sorbitol ve xylitol gibi pek çok seçenek mevcut. Bu tatlandırıcıların herhangi bir besin değeri yoktur ve uzmanlar iyi bir sağlık için bunları önermiyorlar.

BMC Obesity’de yayınlanan bir araştırma, bu tatlandırıcıları sağlıksız yaşam tarzı, kötü beslenme alışkanlığı, azalan fiziksel ve zihinsel sağlık ile ilişkilendiriyor.

Buna ek olarak, besleyici olmayan tatlandırıcılar gaz ve şişkinlik gibi sindirim problemlerine sebep olabiliyorlar.
Yapay tatlandırıcılar ve rafine, işlenmiş şekerlere sağlıklı alternatifler şöyle:

• bal
• stevia
• hindistan cevizi şekeri
• tarçın
• muskat cevizi
• meyan kökü
• vanilya

Alkollü İçecekler

Alkol inflamatuvar bir bileşendir ve tüketimi mide bağırsak yolunda inflamasyonlara sebep olabilir.
Bira özellikle mideyi rahatsız eder çünkü gazlı bir içecektir. Ayrıca maya sahibi olduğu için bağırsaklarda bu maya zararlı bakteriler ve buğday ile arpa gibi fermente olabilen karbonhidratlar ile beslenir. Pek çok insan fermente karbonhidratlara karşı hassastır ve bunlar gaz ile şişkinlik yapabilirler.

Alkol başka sağlık riskleri de taşıdığı için en iyisi alternatif olarak su veya çay içmek. Ancak alkollü içecekler tüketmek isteyenler için şarap ve distile içecekler biradan daha az şişkinlik ve gaz yapacaklardır.

Elma ve Armut

Elma ve armut hem popüler meyveler hem de lifler, vitaminler ve antioksidanlar ile dolular. Ancak şişkinlik ve sindirim problemlerine de sebep olabiliyorlar.

Çünkü içlerinde insanların sindirmekte zorlandığı fruktoz bol bulunuyor.

Armutta ayrıca sorbitol de bulunur ve bazılarında ciddi şişkinlik yapabilir.

Pişmiş elma ve armutun sindirimi tazesinden daha kolay olabilir. Ayrıca elma ve armut yerine şişkinlik yapma ihtimali daha düşük olan şu alternatif meyveler de denenebilirler:

• orman meyveleri, çilek, yaban mersini ve böğürtlen
• greyfurt, mandalin ve portakal gibi turunçgiller
• muz
• üzüm
• kavun

Sonuç Olarak

Çoğu vakada şişkinlik ciddi bir tıbbi rahatsızlıktan değil, gıda ve içeceklerden kaynaklanır.

Bir kişide şişkinlik yapan gıdalar bir başkasında etki yaratmayabilir. Bu nedenle şişkinlik yapabilecek tüm gıdaları hayattan çıkartmak yerine sadece etkileyenleri çıkartmak daha önemli.

Eğer belli gıdalardan kaçınmak şişkinliğe yardımcı olmuyorsa, doktor veya beslenme uzmanı ile bu soruna dair görüşmek gerekir.

Ayrıca probiyotik, sindirim enzimleri gibi belli takviyeleri önererek sindirimi kolaylaştırmak ve şişkinlik ihtimalini azaltmak isteyebilirler.

Nadiren de olsa beslenme şişkinliğin sebebi olmayabilir ve tıbbi bir rahatsızlık bunun temelinde yer alabilir.