Hepatit C belirtileri ve tedavi yöntemleri

Hepatit C bulaşıcı ve viral bir karaciğer hastalığıdır. Belki de en sık kan yoluyla bulaşan hastalıktır ve hepatit C’li birçok insan, taşıyıcı olduğunun farkında değildir.
Hastalık kan ile; kan teması ve esasen enjekte edilebilir ilaçların kullanımı ile yayılır. Hepatit A ve B’ye karşı aşılar vardır, fakat Hepatit C aşısı yoktur. Enfeksiyonu önlemek için hepatit C virüsüne (HCV) maruz kalmaktan kaçınmak gerekir.
Virüs altı ay içinde temizlenmezse, enfeksiyon kronik olur ve sadece ilaçla iyileştirilebilir. HCV, karaciğerde yara, siroz, karaciğer kanseri ve bazı durumlarda ölümle sonuçlanabilir. Bununla birlikte, kronik hepatit C enfeksiyonunu tedavi edebilen yeni ilaçlar bulunmaya başlanmıştır.
Bu yazıda özellikle; hepatit C’nin kronik ve akut formdaki semptomları, nedenleri ve tedavileri üzerinde durulacaktır.

Hepatit C Hakkında Genel Bilgiler

Hepatit C (HCV) viral karaciğer enfeksiyonu tipidir ve akut veya kronik olarak ortaya çıkabilir.
Akut HCV karın rahatsızlığı, bulantı, yorgunluk ve ateşe neden olabilir.

Kronik HCV, karaciğer ve karaciğer kanserlerinde daha şiddetli yara oluşumlarına neden olabilir.

Çoğunlukla damar yoluna enjekte ilaç kullanımı ile bulaşır. Güvenli olmayan, enfekte olmuş kanla temas, Hepatit C bulaşmasına neden olmaktadır.

Hepatit C’yi tedavi etmek için doğrudan etkili antiviraller şimdi reçete edilebilir ve oldukça etkilidirler ancak üç aylık kullanım masrafı 100.000 dolardan fazladır.

HCV, güvenli seksle ve enjekte edilebilir ilaçlardan kaçınarak önlenebilir.

Hepatit C Nedir?

Hepatit, karaciğerin bir enflamasyonudur. Birkaç viral hepatit türü vardır. En yaygın türleri A, B ve C’dir. Sadece Amerika’da tahminen; 2,7 ila 3,9 milyon kişinin kronik HCV enfeksiyonu olduğu bilinmektedir.
Virüs, karaciğerdeki hücreleri istila eder, böylece şişmeye ve işlev bozukluğuna neden olur.
HCV için önleme aşısı yapılmamaktadır. Bağışıklık sisteminde HCV antikorlarının varlığı, bir aşı ile aynı oranda uzun vadeli koruyucu bağışıklık sağlamaz. Bağışıklık sistemi, HCV antikorlarının kalıcı bir kaydını tutmaz. Bir kişi, virüsün farklı bir türüyle tekrar enfekte olabilir.

Hepatit C Belirtileri:

HCV genellikle akut evrede belirtiler göstermez. Bununla birlikte, durum potansiyel olarak ölümcül komplikasyonların gelişebileceği kronik bir aşamaya gelebilir.

AKUT HEPATİT C

Kesin belirtilerin olmaması nedeniyle, akut HCV enfeksiyonu nadiren teşhis edilir. Genellikle sessiz bir salgın olarak anılır. Bulaşma belirtilerinden maruz kalmaya kadar olan ortalama süre 4 ila 15 hafta arasındadır.
Bu akut dönemde semptomlar diğer viral sendromların neden olduğu belirtilerden farklı görünmez.
Akut HCV olan insanlar genellikle şu şikayetleri yaşarlar:

• Karın rahatsızlığı
• Mide bulantısı
• Ateş
• Eklem ağrısı
• Yorgunluk
• Sarılık (nadiren)
• Kil renginde dışkılama (nadiren)

KRONİK HEPATİT C

HCV, akut enfeksiyon döneminden sonra virüs altı ay süreyle kanda kalıyorsa kronikleşir. HCV virüslerinin varlığı, bu süre zarfında testlerde en az iki kez tespit edilirse, kronik bir teşhis doğrulanır. Enfeksiyon, ilaç tedavisi yapılmadığı sürece çözülmez.
Çoğu kişi kronik HCV enfeksiyonu ile semptom yaşamamaktadır. Bazıları sürekli devam eden karın ağrısı, sürekli yorgunluk ve ağrıyan eklemler yaşayabilir.
25-30 yıl sonra, bu kronik enfeksiyon, karaciğerde önemli bir yaraya veya fibrozise neden olabilir. Yara tüm karaciğere yayılırsa, bu durum siroza, karaciğer yetmezliğine ve muhtemelen karaciğer kanserine ilerleyebilir.

Enfekte kişilerin ve bunların karaciğerlerinin genel sağlığı, hasarın ne kadar çabuk ortaya çıkacağını ve siroza ilerleme hızını belirleyecektir. Virüsün genotipi; HCV’li kişinin fiziksel sağlığından daha az bir rol oynamaktadır.

Hepatit C Sebepleri ve Risk Faktörleri

Hepatit C Virüsü, kan teması yoluyla bulaşır. Virüsler, konukçunun yaşayan hücresine girene kadar aktif değildir. Daha sonra, hücrenin donanımını kendilerinin kopyalarını üretmek için ele geçirirler. Kronik HCV enfeksiyonu, vücutta dolaşan milyonlarca veya muhtemelen milyarlarca kopyadan oluşur.
Enfeksiyonunun kandan kana bulaşması için, enfekte olmuş bir kişinin kanları, bulaşmamış birinin vücuduna girmelidir. HCV ile enfekte olmanın en büyük risk faktörü ilaçları enjekte etmek için kullanılan iğneleri veya ekipmanları paylaşmaktır.

HCV, samimi temas, solunum damlacıkları, yemek paylaşımı, öpüşme veya sivrisinek sokması yoluyla bulaşmaz.
Çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük bir kan lekesi, yüzlerce hepatit C virüsü parçasını taşıyabilir. Bir iğneyi alkolle temizleme, sabun ve suyla durulama, hatta iğne ve şırıngayı birkaç gün havayla kurumaya bırakmak virüsü öldürmez.
Vücutta bir kere bile olsa virüs enjekte edildiğinde, maruz kalma meydana gelir ve enfeksiyon olasıdır. Virüslü enjektörü enjekte etmek genel vakaların yaklaşık % 67’sine neden olur.

Hastalık Kontrolü Merkezleri, HCV’ye maruz kalma riskinin en fazla olduğu faktörleri tespit etmiştir. Bunlar arasında şunlar bulunur:

• 1945 ve 1965 yılları arasında doğmak
• 1992’den önce kan veya organ nakli yapılması
• Enjekte edilebilir ilaçlar kullanmak
• Hemofili
• Uzun süreli hemodiyaliz
• Özellikle sağlık alanında çalışan insanlar için bir iğne temasına maruz kalma
• HIV
• Steril olmayan ortamda dövme yaptırmak
• İntravenöz bir uyuşturucu kullanıcısı ile korunmasız ilişki gibi riskli cinsel davranışlar
• HCV enfeksiyonu olan bir anneden doğmuş olmak
• Hapis yatmak
• Uzun süreli alkol kullanım öyküsü
• Açıklanamayan karaciğer hastalığı
• Burundan madde çekmek

Bu faktörler yüzünden risk altındaki insanlar HCV’yi ekarte etmek için test yaptırabilirler.

Hepatit C Testleri ve Teşhis

HCV sıklıkla gözden kaçırılır veya daha az ağır viral bir hastalık sanılabilir. Akut fazda enfeksiyon teşhisi nadiren görülür. HCV ile enfekte olmuş bir kişinin bağışıklık sistemi enfeksiyona tepki verir ve vakaların yalnızca yüzde 20’sinde virüs yardım olmadan temizlenir. Kalan vakaların yüzde 80’i kronikleşecektir.

İnsanlar HCV antikor ekranı denilen basit bir kan testi kullanarak HCV testi yapabilirler. 20 dakika içinde sonuç veren Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından onaylanmış hızlı bir testle kontrol edilebilir. Ayrıca kan tahliliyle de kontrol yapılabilir. Negatif bir test, kişinin virüse maruz kalmadığı anlamına gelir. Pozitif bir test sonucu, kişinin HCV’ye maruz kaldığı anlamına gelir ancak devam etmekte olan enfeksiyonu kanıtlamaz.

Tüm pozitif HCV antikoru sonuçları, HCV RNA (PCR) adı verilen ikinci kan testi yapılmasına yol açacaktır. Bu test virüsün hâlâ mevcut olup olmadığını gösterir.

PCR pozitif olan bir kişi karaciğer uzmanına görünmelidir. Pozitif antikor testinin, virüs hala mevcut olsun olmasın, pozitif kalacağına dikkat etmek önemlidir.

Kronik enfeksiyon onaylandığında, virüs genotipi test yapılarak tespit edilir. Bu yüzdelik iyileşme oranını, tedavi süresini ve tercih edilen ilaçları belirleyecektir.

Bazı durumlarda, karaciğer biyopsisi hastalığın ciddiyetinin derecelendirilmesi, fibroz derecesinin ve karaciğer hasarının kapsamının değerlendirilmesi için önerilebilir.

Hepatit C Tedavisi

İlaç seçimi ve tedavinin süresi, virüsün genotipine bağlıdır. Genotip 1a için, güçlü antiviral ilaçların bir kombinasyonunu kullanan birkaç tedavi seçeneği vardır.

Doğrudan etkili antiviraller (DAA), HCV’yi tedavi etmek için mevcut en yeni yöntemlerdir. Bu ilaçlar, viral hücrelerin çoğalmasını bozmak için HCV yaşam döngüsündeki belirli adımları hedefleyerek çalışırlar. Ortalama tedavi süresi 8-12 hafta arasındadır. İlaçlar iyi tolere edilir, en sık görülen yan etkiler baş ağrısı ve yorgunluktur.

Bununla birlikte, HCV için gerekli ilaçlar 100.000 dolardan fazla maliyete neden olabilir. Hasta komplikasyon gelişmeden veya yaşamı tehdit eden koşullara ilerlemeden önce kronik HCV tedavinin en iyi yol bu enjeksiyonlardır.

Eğitim, riske dayalı tarama, maruz kalmanın önlenmesi ve iyi tolere edilen tedavilerin gelişmesi devam ettiği için; ciddi karaciğer komplikasyonlarını önleme ve kronik hepatit C enfeksiyonu olan kişilerin iyileşmesi için yapılan çare arama çalışmaları günümüzde en parlak dönemini geçirmektedir.

Hepatit C İçin Alınabilecek Önlemler

HCV’yi önleme, ilk etapta virüse maruz kalmayı sınırlamayı içerir. HCV yalnızca kan yoluyla bulaşmış kana maruz kalmayla bulaşabileceğinden, HCV yayılmasını önlemenin bir numaralı yolu iğneleri paylaşmamak ve başkalarının kanlarıyla temastan kaçınmaktır.

HCV ile enfekte olmuş kişilerin belirlenmesi yapıldıktan sonra, hem hepatit A hem de B aşılarını almalı ve optimum karaciğer sağlığını geliştirmek için yaşam tarzı değişiklikleri yapmalıdır.

Obezite, sigara, şeker hastalığı ve alkol tüketimi karaciğer yaralarını artırabilir. HCV enfeksiyonu olan herkesin sağlıklı kalması önemlidir.
Önlem almak için;

Sigarayı bırakmak, ideal ağırlığı korumak, var olan sağlık sorunlarını bilmek ve tedavilerini aksatmamak ve alkolden tümüyle vazgeçmek gereklidir.

Sonuç Olarak;

Hepatit C, potansiyel olarak ölümcül komplikasyonları olan kalıcı bir enfeksiyondur.
Son yıllarda, ilaçlar virüsün tedavisinde daha etkili hale gelmiştir ve iyileşme olasılığı daha yüksektir. Tedavi, daha önce olduğundan daha az olumsuz etkiyle gerçekleşebilir.

Bu tedavi pahalıdır, bu nedenle HCV için düzenli taramalara katılmaya dikkat edin. İlk altıncı ayda sıklıkla belirgin bir belirti görülmez. Şüpheleniyorsanız, bir sağlık kuruluşundan randevu alın.