Vücutta gelişen bazı alerjik reaksiyonlardan sorumlu olan histamin, lokal bağışıklık cevabının oluşturulması, bağırsaktaki fizyolojik fonksiyonların düzenlenmesinde bulunan ve nörotransmitter olarak salgılanan bir azot bileşiğidir. Vücutta enflamasyon oluşturulması ve kaşıntı ile de ilgili olan histamin, histidinden karboksil giderilerek üretilmektedir. Kılcal damarlarda iletimin kolaylaşmasını sağlayan organik bir bileşik olan histaminin, temel kaynağı mast hücresi ve biraz da bazofildir. Histamin midede de enterokromaffin benzeri hücrelerden salgılanır ve zaten kendisi salgı arttırıcı bir proteindir. Histamin; midede asit salgısını bronşlardan mukus salgısını arttırmaktadır. Histamin sebebiyle damarlar genişler ve ödem ortaya çıkabilir.

Vücutta pek çok fonksiyonu olan bir biyojenik amin olan histamin, sinir sisteminin kendi içindeki iletişiminde, sindirim siteminde ve bağışlık sisteminde pek çok görevi vardır. Histamin aynı zamanda pek çok alerjik reaksiyonda başrol oyuncusu olduğundan önem taşımaktadır. Histamin, alerjik bulguların yanında kişinin ağrı yollarını duyarlılaştırarak ve enflamasyonu artırarak kronik ağrıların oluşmasına ya da tetiklenmesine sebep olur. Uzmanlar histaminin; migren ağrılarının ortaya çıkmasında, uzun süre geçmemesinde ve fibromiyalji ağrılarının şiddetlenmesinde önemli bir pay sahibi olduğunu iddia etmekteler.

Beslenme yoluyla pek çok besinle vücuda alınan histamin, Diamin oksidaz (DAO) ve histamin N-metiltranferaz (HNMT) tarafından yıkılarak düzeyleri düşürülür. Ancak kişi histamin bakımından zengin besinler tüketirse ve yeteri kadar histamin yıkacak DAO enzimi yoksa kişinin kanındaki histamin dengeleri bozulur ve histamin intoleransı bulguları ortaya çıkar. Diamin oksidaz (DAO) eksikliği olan kişiler; migren, fibromiyalji, atopi, egzama, deri döküntüsü, kronik yorgunluk sendromu ve fibromiyalji sorunu yaşayabilirler.

Vücutta histamin dengelerinin bozulması, histamin fazlalığı olmasının en çok yaşandığı duurmlardan birisi kişinin alkol aldıktan sonra ertesi gün bir türlü kendine gelemememi, “akşamdan kalma” bir halinin olmasıdır. Vücutta histamin dengesinin bozulmasında kaynaklı sorunlar yaşayan hastaların % 80’i orta yaşlı kadınlardır ve kişinin histamin intoleransı sonucu ortaya çıkan bulgular tam bir alerjik reaksiyon olmasa da, buna çok benzer.

Histamin intoleransı bulguları nelerdir?

• Ciltte kaşıntı,
• Deri döküntüsü,
• Ürtiker (kurdeşen),
• Gözlerde kaşıntı hissi,
• Gözlerde sulanma ve akma,
• Burunda kaşıntı hissi,
• Kulakta kaşıntı,
• Burun akıntısı,
• Burunda dolgunluk ve doluluk hissi,
• Sık sık hapşırma,
• Yüzde kızarıklık,
• Mide bulantısı,
• Sık sık kusma,
• Sindirim sorunları ve özellikle ishal,
• Midede ve karında gaz ve şişkinlik,
• Düşük tansiyon,
• Nefes alıp vermede güçlük, nefes darlığı,
• Uzun süreli baş ağrısı,
• Migren atakları,
• Kaslarda ağrı,
• Yorgunluk,
• Halsizlik,
• Bitkinlik

Histamin intoleransı neden olur?

• Histamin bakımından zengin yiyecek tüketmek,
• Diamin oksidaz (DAO) enzimi düzeylerinin düşük olması,
• Diamin oksidaz (DAO) enziminin bloke olması,
• Vücutta yaygın enflamasyon histamin intoleransına neden olabilir.

Histamin açısından zengin besinler hangileridir?

• Yoğurt, peynir, kefir gibi fermente edilmiş süt ürünleri,
• Fermente edilmiş turşular,
• Kombu çayı,
• Sucuk, salam, sosis gibi İşlenmiş fermente et ürünleri,
• Ekşi maya ve ekşi maya ile yapılan ürünler,
• Miso, soya sosu gibi fermente soya ürünleri,
• Şarap, bira, şampanya gibi fermente edilmiş alkollü içecekler,
• Boza,
• Konserve edilmiş besinler ve özellikle de konserve balık ürünleri,
• Midye, ıstakoz gibi kabuklu deniz ürünleri,
• Sirkeler ve sirkeli ürünler,
• Ketçap,
• Domates, patlıcan, ıspanak, avokado gibi bazı sebzeler,
• Kurutulmuş meyveler,
• Tüketilme zamanı geldiği halde bekletilmiş tüm besinler histamin bakımından zengindir.

Histamin içeriği düşük olmasına rağmen histamin salgılanmasına neden olan besinler hangileridir?

• İnek sütü,
• Ananas, muz, narenciye, çilek gibi bazı meyveler,
• Kuruyemişler,
• Baharatlar,
• Baklagiller,
• Kakao,
• Yumurtanın beyazı,
• Deniz ürünleri,
• Gıdaların yapımında ve tatlandırılmasında kullanılan katkı maddeleri, boyalar ve koruyucuların histamin içeriği düşük olmasına rağmen vücutta histamin salgılanmasına sebep olurlar.

Hem histamin içeriği yüksek hem de vücutta histamin salgılanmasına neden olan besinler ve durumlar hangileridir?

• Domates,
• Şarap, bira, şampanya gibi alkollü içecekler,
• Diamin oksidaz (DAO) enzimini düşüren sorunlar,
• Genetik yatkınlık dolayısıyla daha az Diamin oksidaz (DAO) sentezlenmesi,
• Vücuttaki östrojen hormonu düzeyinde oluşan dalgalanmalar,
• Uzun süreli olarak doğum kontrol hapı kullanımı,
• Vücutta çinko eksikliği,
• Vücutta bakır eksikliği,
• Vücutta B6 vitamini eksikliği gibi durumlarda ve yukarıda sıralanan besinlerin fazlaca tüketilmesi halinde vücutta fazlaca histamin salgılanır.

Diamin oksidaz (DAO) enzimi sentezlenmesini olumsuz etkileyen durumlar hangileridir?

Diamin oksidaz (DAO) enzimi bağırsaklarda ince bağırsak mukozası hücreleri tarafından üretilmektedir. Bu sebeple de bağırsakları, özellikle bağırsak çeperini etkileyen tüm sorun ve hastalıklar ince bağırsak mukozası hücrelerinin Diamin oksidaz (DAO) enzimi sentezlenmesini etkilemektedir. Bu sorunlar genel olarak;
• Bağırsak geçirgenliğinin artmış olması,
• İnce bağırsakta fazlaca bakteri üremiş olması (SIBO),
• Crohn, ülseratif kolit gibi enflamatuar bağırsak hastalıkları,
• Çölyak hastalığı,
• Non -çölyak glüten hassasiyeti olması şeklinde sıralanabilir.

 Diamin oksidaz (DAO) enzimini bloke eden besinler ve ilaçlar hangileridir?

• Tüm alkollü içecekler,
• Siyah, yeşil ya da beyaz fark etmeksizin tüm çaylar,
• Mate çayı,
• Tüm enerji içecekleri,
• Klavulonik asit, simetidin, verapamil gibi ilaçlar Diamin oksidaz enzimini bloke eder.

Yukarıda sıralanan besinlerin ve ilaçların bir zararı olup olmadığını, yan etki gösterip göstermediğini anlamanın en iyi yolu, besin günlüğü tutmaktır. Kişi her gün hem şikayetlerini hem de yediklerinin ve içtiklerinin tümünü yazarsa, şikayet durumuna göre aralarında bir ilişki olup olmadığını daha kolay bir şekilde anlayabilir. Özellikle de kişinin migren ve fibromiyalji ağrıları çok arttığı zamanlarda ise histamin içeriği düşük besinlerle ve Diamin oksidaz (DAO) enzimini artıracak şekilde beslenmesi kesinlikle faydalı olacaktır.

Histamin içeriği düşük olan besinler hangileridir?

• Taze etler ve et ürünleri,
• Günlük tüketilen balıklar,
• Ananas, muz, narenciye, avokado ve çilek dışındaki meyveler,
• Yumurtanın sarısı,
• Pirinç,
• Domates, patlıcan, ıspanak dışındaki sebzeler,
• Zeytin ve zeytinyağı

Vücutta Diamin oksidaz (DAO) enzimini artırmak için neler yapılmalı, neler yapılmamalı?

• Zeytinyağı ve taze balık gibi Omega 3 doymamış yağları içeren besinler tüketilmeli,
• Omega 6 içeriği yüksek olan kanatlı hayvanların eti ve işlenmiş tohum yağları tüketilmemeli,
• Yumurta sarısı, yeşillikle beslenmiş hayvan eti, taze balık gibi kaliteli hayvansal protein kaynakları tüketilmeli,
• Doğal olmayan katkı maddesi içeren besinler tüketilmemeli,
• Besinler mümkün olan en doğal halleri ile tüketilmeli,
• Kemikli et pişirilip yenmeli ve çorbalara, yemeklere kemik suyu eklenerek tüketilmeli,
• Taze balık, yeşillikle beslenmiş hayvanın kırmızı eti, yeşillikler, bitter çikolata, kabuklu patates, kök sebzeler gibi çinko, bakır ve

B6 vitamininden zengin besinlerle beslenilmeli,

• Bağırsak sağlığını korumak için; glutensiz beslenilmeli, probiyotik takviye kullanılmalı, ancak probiyotik takviyeler;

Lactobacillus Casei ve L. Bulgaricus içermemeli, Bifidobacterium, L Rhamnosus ve L. Reuteri içermelidir.

Diamin oksidaz (DAO) takviyesi nedir, nasıl kullanılır?

Bir tür besin takviyesi olarak satılan Diamin oksidaz (DAO) enzimi bağırsaklardan emilmez, kendisi lokal olarak etkilidir.

Maksimum düzeyde bir etki için yemeklerden yarım saat önce alınması önerilir. Bu şekilde vücutta histamin düzeyleri düşürülür.

Takviyelere rağmen hastanın şikayetlerinin devam etmesi durumunda bir alerji hastalıkları uzmanına muayene olmakta fayda vardır. Bununla birlikte şiddetli ağrılar için de bir nöroloji uzmanına başvurmak doğru bir yaklaşım olacaktır.