İdrar yolu enfeksiyonu, böbrek, mesane, idrar yolu ve üretradan oluşan idrar yollarının herhangi bir noktasında ortaya çıkabilen enfeksiyonlardır.

Eğer kadınsanız, idrar yolu enfeksiyonu yaşama riskiniz yüksek. Bazı uzmanlar yaşam boyunca bu enfeksiyonu yaşama riskinin %50 olduğunu belirtirken, pek çok kadın bazen yıllar boyunca tekrar tekrar enfeksiyon yaşıyor. Erkeklerde ise her 10 erkekten 1 tanesi yaşam süresi boyunca idrar yolu enfeksiyonuna sahip oluyor.

İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri

Belirtileri arasında şunlar bulunuyor:

  • İdrar yaparken yanma hissi
  • Yapınca çok az gelmesine karşın sık sık ve yoğun idrar yapma isteği
  • İdrarın bulanık, koyu renkli, kanlı ve garip kokulu olması
  • Yorgun ve kırılgan hissetme
  • Ateş veya üşüme (enfeksiyonun böbreklere ulaştığı anlamına gelebilir)
  • Belde veya alt karında ağrı veya basınç

İdrar Yolu Enfeksiyonu Türleri

Enfeksiyon idrar yollarının farklı kısımlarında ortaya çıkabilir. Bulunduğu yere göre her birinin ismi farklıdır:

  • Sistit (mesane): Çok sık idrara çıktığınızı hissedebilirsiniz veya idrarınızı yaparken acı verebilir. Ayrıca bel ağrısı veya kanlı-bulanık idrara da sahip olabilirsiniz.
  • Böbrekler: Bu iltihap ateş, üşüme, bulantı, kusma ve üst bel ile yanlarda ağrı yapabilir.
  • İdrar yolu: İdrar yaparken yanma yapabilir ve akıntılara sebep olabilir.

İdrar Yolu Enfeksiyonunun Sebepleri

Bu enfeksiyon doktorların kadınlara tuvaletten sonra önden arkaya doğru silmelerini söylemelerinin temel sebebidir. Üretra, yani idrarı mesaneden bedenin dışına çıkaran yol, anüse yakındır. Kalın bağırsaklarda bulunan E.coli gibi bakteriler bazen anüsten çıkarak üretraya ulaşırlar. Buradan mesaneye kadar gidebilirler ve enfeksiyon tedavi edilmezse böbreklere kadar devam edebilir. Kadınlarda idrar yolu erkeklerden daha kısadır. Bu da bakterilerin mesaneye gidişlerini daha kolay hale getirir. Cinsel ilişki de idrar yollarına bakterilerin ulaşmasına sebep olabilir.

Bazı kadınların idrar yolu enfeksiyonu kapma ihtimalleri genetik olarak daha fazla. İdrar yolunun şekli enfeksiyona ne kadar yatkın olduğunuzu da belirleyebiliyor. Şeker hastası kadınlarda da risk daha fazladır çünkü bağışıklık sisteminin zayıflamış olması enfeksiyonlarla savaşı zorlaştırır. Riski arttırabilen diğer şeyler arasında hormonal değişimler, multipl skleroz, idrar akışını etkileyebilecek böbrek taşı, inme ve omurilik sakatlıkları gibi rahatsızlıklar bulunuyor.

İdrar Yolu Enfeksiyonu Testleri ve Teşhisi

Eğer idrar yolu enfeksiyonu kaptığınızdan şüphelenirseniz, doktora gidin. Enfeksiyona sebep olabilecek bakteriler için idrar numunesi alınacaktır.

Eğer sık sık idrar yolu iltihabı oluyorsanız doktor idrar yollarında bir sorun olduğundan şüphelenebilir ve bu nedenle ultrason, CT veya MR taraması ile daha yakın bir bakış atabilir. Ayrıca sistoskop adı verilen uzun ince bir kablo kullanarak üretra ve mesaneye de bakabilir.

İdrar Yolu Enfeksiyonu Tedavisi

İdrar yolu enfeksiyonlarında en yaygın tedavi yöntemi antibiyotikler. Daima tüm yazılmış ilaçlarınızı başladıktan sonra daha iyi hissetmeye başlasanız bile almaya devam edin. Bakterileri vücudunuzdan atmak için bol bol su için. Doktor ağrı kesici de verebilir. Sıcak su torbalarının da faydasını görebilirsiniz.

Yaban mersini suyu genelde idrar yolu enfeksiyonlarının önlenmesi ve tedavisi için öneriliyor. Bu orman meyvesinde E.coli bakterisine engel olabilen tanninler bulunuyor ve idrar yolu enfeksiyonlarının en yaygın sebebi olan bu bakterinin mesane duvarlarına yapışmasını önlüyor. Ancak enfeksiyonlara ne kadar engel olduğuna dair bir araştırma yok.

Uzmanlar aynı zamanda aşı ve bağışıklık sistemini güçlendiren şeyler ile enfeksiyonun tedavisi ve önlenmesinde yeni yöntemler bulmaya çalışıyorlar.

Kronik İdrar Yolu Enfeksiyonu

Eğer bir erkek idrar yolu enfeksiyonu olursa, muhtemelen bir daha olacaktır. Her 5 kadından 1 tanesinde sekonder idrar yolu enfeksiyonu var ve bazılarında tekrar tekrar ortaya çıkabilir. Çoğu vakada enfeksiyonlar farklı bakteri türlerinden kaynaklanıyorlar. Ancak bazı bakteriler bedeninizdeki hücreleri işgal edebilir ve çoğalabilirler, bunun sonucunda da antibiyotik direnci olan bir koloni oluştururlar. Daha sonra hücrelerin dışına çıkarlar ve idrar yolunu tekrar işgal ederler.

Kronik İdrar Yolu Enfeksiyonu Tedavisi

Her yılda üç veya daha fazla defa idrar yolu enfeksiyonu geçiriyorsanız, doktorunuzdan bir tedavi planı rica edin. Bazı seçenekler şöyle:

  • Enfeksiyonun tekrar etmesini önlemek için uzun süre boyunca düşük dozda antibiyotik
  • Enfeksiyon için yaygın bir tetikleyici olan cinsel ilişkiden sonra bir doz antibiyotik
  • Belirtiler her ortaya çıktıklarında 1-2 gün antibiyotik

Reçetesiz olarak alabileceğiniz evde uygulanabilen idrar testleri de doktora ulaşıp ulaşmamanız gerektiğine daha kolay karar vermenizi sağlayabilirler. İdrar yolu enfeksiyonu için antibiyotik alıyorsanız bu testleri tedavinin işe yarayıp yaramadığını görmek için de kullanabilirsiniz ancak yine de ilacınızı bitirmeniz gerekli. Test pozitifse veya negatif olmasına rağmen belirtileriniz devam ederse doktorunuza ulaşın.

İdrar Yolu Enfeksiyonu Nasıl Önlenir?

Aşağıdaki ipuçları bir başka idrar yolu enfeksiyonu geçirmenizi önleyebilirler:

  • İdrar yapma ihtiyacı geldiğinde mesaneyi hemen boşaltın. Acele etmeyin ve mesanenin tamamen boşaldığından emin olun.
  • Tuvalete çıktıktan sonra önden arkaya doğru silin.
  • Bol bol su için.
  • Küveti doldurup banyo yapmak yerine duşu tercih edin.
  • Kokulu banyo ve kadın hijyen ürünlerinden uzak durun. Bunlar tahrişi arttırırlar.
  • Cinsel ilişkiden önce genital bölgenizi temizleyin.
  • Cinsel ilişkiden sonra üretradan girmiş olabilecek bakterileri temizlemek için idrar yapın.
  • Doğum kontrol için diyafram, kaydırıcı olmayan kondom veya spermisit jel kullanıyorsanız, başka bir yönteme geçmek isteyebilirsiniz. Diyafram bakteri gelişimini arttırabilir, kayganlaştırıcı olmayan kondom ve spermisitler ise idrar yolunu tahriş edebilirler. Bu da idrar yolu enfeksiyonu ihtimalini yükseltir.
  • Pamuklu iç çamaşırı ve rahat kıyafetler giyerek genital bölgeyi kuru tutun. Sıkı kot pantolonlar veya naylon iç çamaşırları giymeyin. Bunlar nemi tutarlar ve bakteri gelişimi için mükemmel bir ortam yaratırlar.