Cinsel ilişkiden sonra kanamaya postkoital kanama denilmektedir. Tıp dünyası bu terimi çeşitli faktörlerden kaynaklı ve yaygın olarak yaşanan vajinal kanamalar için kullanmaktadır.

Adet gören kadınlardan %0.7 ila %9’u postkoital kanama yaşıyor ve bunun büyük kısmı rahim ağzından kaynaklı.

Bu kanamanın sebepleri artık adet görmeyen kadınlar için değişiklik gösterebiliyor.

Cinsellikten Sonra Kanamaya Dair Temel Bilgiler

• Kanamanı kaynağı değişken, özellikle de kadının adet görüp görmemesi ile bağlantılı
• Eğer cinsellikten sonra vajinal kanama adet ile bağlantılı ise, postkoital kanama olarak tanımlanmıyor
• Cinsel ilişkiye giren herkes postkoital kanama yaşayabilir

Sebepleri Nelerdir?

Cinsellikten sonra kanamanın en yaygın sebepleri şöyle:

Yaralanma

İlişki sırasındaki sürtünme ve aşınma, hassas genital dokularda küçük yırtık ve kesiklere sebep olabilir.

Çocuk doğurmak da vajinal dokuların esneme ve yırtılmalarına sebep olarak onları yaralanmaya yatkın hale getirebilir.

İlk cinsel deneyim sırasında vajinanın girişindeki deriden oluşan kızlık zarı genelde esner ve yırtılır. Bu küçük kanama 1-2 gün devam edebilir.

Vajinal Kuruluk

Kuruluk en yaygın postkoital kanama sebepleri arasında. Cilt kuru olduğu zaman hasar görmeye yatkın hale gelir. Vajinadaki gibi mukus üreten dokular buna karşı özellikle hassaslar.

Vajinal kuruluğun yaygın sebepleri şöyle:

• Ürogenital Menopoz Sendromu: Vajinal atrofi olarak da adlandırılan bu rahatsızlık, vajinal dokunun ıslaklığının, kalınlığının ve esnekliğinin azalması olarak tanımlanıyor.
• Yumurtalık hasarı veya alınması: Yumurtalıklara hasar veren büyük kazalar, veya alınmalarını gerektiren operasyonlar, vücudun en büyük östrojen kaynağını yok ederler.
• Doğum ve emzirme: Hamilelik boyunca östrojen düzeyi yüksektir. Ancak doğumun ardından neredeyse hemen düşer çünkü östrojen anne sütü üretimini etkileyebilir.
• Östrojene etki eden ilaçlar veya susuzluk: Vajinal kuruluk östrojen karşıtı ilaçlardan, grip ve soğuk algınlığı ilaçlarından, steroidlerden, yatıştırıcılardan, bazı antidepresanlardan ve kalsiyum yahut beta kanal engelleyicilerden kaynaklanabilir.
• Kimyasallar ve diğer tahriş ediciler: Alerjenler veya jakuzilerde, havuzlarda bulunan kimyasallar ile çamaşır deterjanları, kokulu kayganlaştırıcılar ve kondomlar kuruluğa sebep olabilirler.
• Vajina yıkama: Vajinanın yıkanması vajinal dokuları rahatsız ederek kuruluk yaratabilir.
• Uyarılmadan cinsel ilişki yaşamak: Cinsel uyarım sırasında vajinal dokular doğal kayganlaştırıcılar salgılarlar ve bu da ilişki sırasındaki sürtünmenin hasar vermesini ve kuruluğu önler.

Enfeksiyonlar

Herhangi bir tür enfeksiyon vajinal dokularda inflamasyon yaratabilir ve bu da onu hasara yatkın hale getirir. Bunlar arasında genellikle mantar enfeksiyonları, pelvik inflamatuvar hastalıklar, servisit, vajinit, cinsel yolla bulaşan hastalıklar bulunur.

Serviks ve Endometriyal Polip ve Fibroidler

Polip ve fibroidler kanserli olmayan oluşumlardır. Bunlar serviks veya rahmin dokusunda yaygın olarak büyürler ve bilhassa adet gören kadınlarda oluşurlar. Ağrı ve kanama sebebi olabilirler.

Servikal Ektopi

Rahim ağzı kanalının içerisinde bulunan salgı bezleri, normalin dışında serviksin dış dokusunda büyüyebilirler. Bu durum genelde tedavi olmaksızın geçer ancak lekelenmeler ve vajinal kanamaya sebep olabilir.

Endometriyoz

Endometriyoz, endometriyal dokuların, yani rahmin dokusunun rahim dışında büyümesi sebebiyle olur. Özellikle alt karında ve pelvik bölgede inflamasyona sebep olur.

Servikal Displazi

Bu rahatsızlık kanser öncesi hücrelerin rahim kanalında büyümeleri sonucunda oluşur, bu rahim kanalı vajina ve rahmi birbirine bağlayan açıklıktır. Bu oluşumlar zamanla çevre dokulara hasar verir ve rahatsızlık yaratırlar, özellikle de cinsel ilişki sırasında.

Anatomik Anormallikler

Bazı insanların üreme organlarının şekli farklıdır ve bu da ağrılı sürtünme ve yırtılmaların ihtimalini arttırır.

Kanama Bozuklukları

Anormal kanamalara veya pıhtılaşmalara sebep olabilen hastalıklar, postkoital kanama riskini arttırırlar. Kan inceltici ilaçlar da bu etkilerde bulunabilirler.

Kanserler

Üreme sistemini veya ürogenital yolları etkileyen kanserler, vajinal dokular ve hormon düzeylerine etkide bulunabilir, onları hasara açık hale getirebilirler. Postkoital kanama hem serviks hem de rahim kanserinde yaygın bir belirti olmaktadır.

Risk Faktörleri

Postkoital kanama için yaygın risk faktörleri şöyle:

• vajinal kuruluk
• dehidrasyon
• agresif ilişki
• bağışıklık sistemini bastıran ilaçlar
• bağışıklık sistemi hastalıkları
• vajinal kuruluk ve inflamasyonda aile geçmişi
• serviks veya rahim kanseri geçmişi
• menopoz döneminde olmak veya geçirmiş olmak
• kondomsuz cinsel ilişki
• ilişki ve yakınlaşma sırasında kaygılar ve çekinceler
• cinsel deneyim eksikliği
• tahriş edici kimyasal ve alerjenlere maruz kalma
• vajina ve rahim enfeksiyonları
• vajinayı yıkama
• diyabet
• yüksek tansiyon

Teşhis

Tıp uzmanları fiziksel muayenenin yanında aile geçmişi ve sizin tıbbi geçmişinize dair de bilgi almak isteyebilir. Buna ek olarak şu testler uygulanabilir:

• enfeksiyon için kültür testleri
• anormal oluşum ve kütleler için biyopsiler
• transvajinal ultrason
• kolposkopi
• endimetriyal biyopsi
• kan testeleri
• hamilelik testi

Doktor problemli kanamanın sebebini belirleyemezse bir jinekologa yönlendirebilir.

Ne Zaman Doktora Gitmeli?

Postkoital kanama şiddetli, sık olursa veya ilişkiden sonra bir kaç saatten fazla sürerse doktorunuzla konuşun.

Ayrıca şunlar dahil olmak üzere postkoital kanamaya başka şeyler eşlik ederse de doktora görünün:

• vajinal yanma ve kaşınma
• anormal akıntılar
• yoğun karın ağrısı
• bulantı, kusma ve iştahsızlık
• idrar yaparken veya ilişki sırasında batma ve yanma hissi
• bel ağrısı
• açıklanamayan yorgunluk ve zayıflık
• baş ağrıları ve sersemlik
• anormal derecede solgun cilt
• mesane veya bağırsak problemleri

Tedavi Seçenekleri

Pek çok vakada postkoital kanamanın tek bir açık sebebi yoktur, bu nedenle doğrudan bir tedavi imkanı yok.
Potansiyel tedavi seçenekleri şöyle:
• vajinal nemlendiriciler
• bakteri kaynaklı enfeksiyonlar için antibiyotikler
• viral enfeksiyonlar için ilaçlar
• servikal ektopi durumunda dondurma ve yakma işlemleri
• özellikle çok kanamaya sebep olan veya garip görünen poliplerin çıkarılmaları
• kanser için ameliyat veya terapiler
• vajinal kuruluk için krem, takviye ve halka formunda düşük dozlu vajinal östrojen terapisi

Hamilelikte Cinsellik Sırasında Kanama

Hamilelik, doğum ve emzirme, büyük hormonal değişimlere sebep olur ve bunların büyük kısmı vajinal dokuları hasara yatkın hale getirir. Hamilelik sırasında cinsel ilişkide veya sonrasında küçük kanamalar yaygındır.
Erken hamilelik döneminde ağır veya uzun süren kanamalar konusunda doktorunuza bilgi verin. Geç hamilelik dönemlerinde kanamalar konusunda hemen yardım alın çünkü erken doğumun işareti olabilir.

Önleme

Küçük postkoital kanamalar genelde önlenemezdirler ancak aşağıdaki eylemler ile kanamaların şiddet ve sıklığını azaltabilirsiniz.

Önleme önerileri şöyle:

• susuz kalmamak
• su ve silikon bazlı kayganlaştırıcıları ön sevişme ve ilişki sırasında kullanmak
• agresif cinsel davranışlardan kaçınmak
• günlük olarak vajinal nemlendirici kullanmak
• özellikle farklı cinsel partnerlerle birlikte olunuyorsa daima prezervatif kullanmak
• ilişkiye dair endişeler konusunda cinsel partneriniz ile konuşmak
• ilişkiden önce uyarılmaya çalışmak
• enfeksiyon şüphesi varsa tıbbi yardım ve tavsiye almak

Buna ek olarak, bazı bitkisel takviyelerin vajinal kuruluğa ve ürogenital menopoz sendromuna yardımcı olduğunu gösteren bilimsel kanıtlar var. E vitamini, omega-3, çuhaçiçeği yağı ve karayılan otu gibi bazı ürünler internetten alınabiliyorlar.

Ayrıca bitkisel östrojen ve fitoöstrojenlerce zengin gıdaların tüketimi de faydalı olabilir.

Bu gıdalar şöyle:

• keten
• mercimek
• yulaf
• badem
• ceviz
• zeytinyağı
• alfalfa
• elma
• üzüm
• havuç
• susam
• ayçekirdeği

Sonuç Olarak

Cinsel ilişkiden sonra kanama yaygın bir durum, özellikle de artık adet görmeyenlerde veya yumurtalık problemleri olanlarda.

Adet görenlerde ise postkoital kanama kendi kendine durur. Ancak ağır, kronik ve karmaşık vakalarda tıbbi yardım gerekir.

Menopoz, hamilelik, emzirme gibi hormonal değişim dönemlerinde postkoital kanama yaşayan insanların da doktorları ile görüşmeleri gerekli.