İshal sık sık yaşanan bir mide-bağırsak rahatsızlığı veya enfeksiyonudur. Bağırsakların aşırı miktarda ve sık sık anormal düzeyde sulu bir dışkı çıkartmalarına sebep olur ve ağrılar da buna eşlik edebilir. Çocukları olanlar ise genelde ishal problemine karşı en hızlı şekilde çözümler elde etmek için çaba gösterirler.

Eğer siz de bu belirtilerden birisine sahipseniz, akut ishal rahatsızlığına sahip olabilirsiniz. Akut ishal, bir veya iki hafta boyunca devam edebilir ancak kronik ishal durumunda bir kaç haftadan daha uzun süren bir ishal dönemi de yaşanabilir. Eğer dışkınız 24 saat içerisinde üç veya daha fazla defa sulu bir şekilde çıktıysa, ishal olmuşsunuz demektir.

Esasen ishal vücudun geçici enfeksiyon ve virüslere karşı en etkili silahlarından birisidir ve her ne kadar rahatsızlık verici olsa da vücuttaki bakteri ve virüslerin hızlı bir şekilde atılmalarına olanak tanır.

Kronik ishalin belirtileri ise biraz daha farklı. Kronik ishal vakaları beslenme ve yaşam tarzınıza göre değişiklik gösteren bir duruma sahiplerdir. Bağışıklık sisteminin durumu ve stres düzeyi bile onun üzerinde etkilidir. Akut ishal kolayca ilaçsız bir şekilde tedavi edilebilir ancak kronik ishalde temel sebep bulunmadan tedavi süreci imkansız olur.

İshale Ne Sebep Olur?

İshal vücudun dehidrasyona, enfeksiyona ve toksinlere karşı verdiği doğal bir tepkidir ve genelde bakteriler, parazitler, besin alerjileri ve diğer mikroplar ona sebep olurlar. Ancak ishal sonunda daha da su kaybına uğrayarak iyice susuzluk çekersiniz. İshal durumunda su ve minerallerin kolayca kaybedilmesi nedeniyle elektrolit dengesizliği ortaya çıkar.

En yaygın belirtiler ise şu şekildeler:

• Hızlı bağırsak hareketleri nedeniyle günde 1-2 defadan fazla tuvalete çıkma
• Sulu dışkı
• Karın ağrıları, kramplar ve şişkinlik
• Bulantı ve kusmalar
• Mide ağrısı, iştah kaybı ve kilo kaybı
• Susuzluk çekmek
• Zaman zaman ateşlenme
• Güçsüzlük, sersemlik, midenin kalkması, uykusuzluk ve kan basıncı değişimi gibi susuzluk belirtileri

İşin en önemli noktası, ishal belirtileri ortaya çıktığında bunları durdurabilmeyi öğrenmek ve daha sonra geri dönmesine engel olmak.

İshal Risk Faktörleri

• Bakteri enfeksiyonu
• Besin alerjileri
• Kirli su içmek
• Besin zehirlenmesi
• Aşırı susuzluk
• Sindirim hastalıkları, otoimmün hastalıklar
• Aşırı yeme ve içme
• Çok fazla olgunlaşmamış veya aşırı olgunlaşmış meyve yemek
• Çok fazla yağlı gıda tüketmek
• Aşırı alkol ve kafein tüketimi
• Duygusal stres ve anksiyete
• Bazı ilaçların yan etkileri
• Çeşitli besin destekleri, vitaminler ve minerallerin fazlalığı

İshal Nasıl Durdurulmalı?

Rahatlatıcı Gıdalar Tüketin

Çok yedikçe sindirim sisteminiz daha da zorlanır. Bu nedenle ishal sırasında sık sık ama az miktarda besin tüketmeye dikkat etmelisiniz. Ayrıca elma, muz, pirinç, tam tahıllar gibi basit gıdaları tüketin. Bunlar sindirim sisteminden kolayca geçerler ve dışkıya kütle sağlarlar. Keten tohumu yağının da ishal süresini azalttığı görülmüştür.

Meyve ve sebzelerde ise su, lifler ve elektrolitler bol bulunurlar. Bu yüzden bunlarla bir smoothie hazırlayarak içebilirsiniz.

Bitki çaylarınıza bal ve zencefil ekleyerek de midenizin biraz daha rahatlamasını sağlayabilirsiniz.

Şu gıdalardan ise kaçınmanız gerekli:

• Süt ürünleri
• Potansiyel alerjenler
• İşlenmiş yağlar
• Eklenmiş şekerler ve tatlandırıcılar
• Kafein
• Gazlı ve şekerli içecekler
• Alkol

Su İçin

Dışkı ile çok fazla su kaybetmeniz durumunda yapabileceğiniz en iyi şey bol bol su içmektir. Zira bu sayede sersemlik ve güçsüzlük gibi belirtilerin üstesinden gelebilirsiniz. Ayrıca suyu kemik suyu gibi besleyici sulardan da elde edebilirsiniz. Kemik suyunda bol bol amino asit ve elektrolit bulunmaktadır. Zencefil, nane, nar çayı gibi çay çeşitleri de bu konuda yardımcı olacaklardır.

Herkes için ideal olmasa da hindistan cevizi suyu da iyi bir seçenek. Buna ek olarak taze sebze suları ve ev sıkımı meyve suları da daha fazla su ve besin almanıza yardımcı olacaktır. Lakin çok kısa sürede çok fazla sıvı almaktan kaçınmalısınız çünkü o zaman belirtilerin daha kötü hale gelme ihtimali var.

Ne kadar su içmeniz gerektiğini anlamanız için idrar renginize bakmanız yeterli. Eğer idrarınız çok koyu renkteyse su içmeniz gerekiyor demektir. İdrar açık sarı olduğu zaman ideal miktarda su alıyorsunuz demektir.

Yeterince Dinlenin

İshal sırasında çok fazla fiziksel aktiviteden kaçınmalısınız. Zira bu sırada güçsüzlük çekebilir, iyi uyuyamayabilirsiniz. Buna karşın kendinizi çok yormayın ve her gün 8 saat uyumaya dikkat edin.

Besin Desteklerini Kullanın

Probiyotikler, sindirim enzimleri, glutamin tozu, aloe vera suyu, keten ve chia tohumları da ishal süresince size yardımcı olacaklardır.

Öz Yağları Kullanın

Yapılan çalışmalar nane öz yağının bağırsak inflamasyonlarını azalttığını ve sindirim yollarını rahatlattığını gösteriyorlar. Nane yağında bulunan aktif bileşenler spazm karşıtı etkiler gösterirler ve böylece bağırsak kaslarının daha yumuşak hareketler göstermelerini sağlarlar. Böylece kramplar ve ağrılar da son bulur.

Çocuk ve Bebeklerde İshale Karşı Ne Yapmalı?

• Çocuğunuza normalden daha fazla su verin. Emiyorsa daha fazla süt emdirin.
• Sodyum başta olmak üzere daha fazla elektrolit verin.
• Probiyotik gıdalar verin.
• Temizliğine dikkat edin.
• 1-3 günden sonra ishal hala geçmezse doktorunuza haber verin.

İshal Sırasında Dikkat Edilecekler

Akut ishal vakalarında kendi kendinize bir kaç gün tedavi uğraşınız normaldir ve yukarıdaki yöntemleri deneyebilirsiniz. Ancak çocuk ve bebekler ile yaşlı bireylerde bir kaç günün ardından ishal geçmiyorsa, yahut aşağıdaki belirtiler de mevcutsa, hemen doktorunuza başvurun:

• Dışkıda kan veya mukus
• Kilo kaybı
• Ateş

Özellikle susuzluk belirtilerine dikkat edin ve kayıp elektrolitleri almak için bol bol su için.