Tuzların üzerinde iyotlu ve iyotsuz ayrımını illa ki görmüşsünüzdür. Ancak pek az kişi bu ayrımın sebebini bilmektedir ve aslında dünya çapında iyot eksikliği o kadar yükseliştedir ki, dünyadaki tüm insanların %40’ı iyot eksikliği riski altındadır.
İyot, vücudun mekanizmalarının işlev gösterebilmesi için temel bir bileşendir ve bu nedenle onun hakkında tüm temel bilgileri bir araya getirdik.
İyot Nedir?
1800’lerde okyanuslarda ve toprakta bol bulunan metal olmayan bir element olarak keşfedilen iyot, sinir sisteminin gelişiminde ve metabolizmanın çalışmasında büyük bir öneme sahiptir. Pek çok vücut sisteminin çalışması, özellikle de tiroid bezlerinin işlev göstermesi için yeteri kadar iyot almak gerekmektedir.
İyot eksikliğinde tiroid bezleri büyür, depresyon, anksiyete ve zihinsel problemler ile otizm riski artar. Mantıklandırma yetenekleri azalır, uyuşukluk kendini gösterir. Metabolizma yavaşlar ve kilo alımı ortaya çıkar, kabızlık ve hazımsızlık oluşur. Bağışıklık sistemi zayıflar ve hastalıklara daha açık hale gelinir. Hatta hormon dengesizlikleri baş gösterir ve bu da duygusal travmalar yaratır.
Aşırı iyot eksikliğinde ise organ iflasları, düzensiz tiroid salgıları ortaya çıkar ve hamile kadınlarda çocuğun gelişimi etkilenir.
İyotun Sağlığa Faydaları
Metabolizmayı Düzenler
İyot hormon üretiminde görev alır ve bu da onun metabolizma fonksiyonlarını etkilemesini sağlar. İyot ile besinler daha iyi emilir, enerjiye çevrilirler. Ayrıca kaloriler enerjiye dönüştürülürler ve kilolar azalırlar. Gün içerisinde iyot sayesinde enerji kullanmak, gece uykusunu da iyileştirir ve depresyon, uykusuzluk gibi problemlere son verir.
Tiroid Bezini Destekler
Tiroid bezi hormon üretimi için iyot kullanır ve bu hormonlar hayati önem taşırlar. İyot eksikliğinde bez büyür ve hormon üretmeye çalışır. İyot eksikliğinin devam etmesi guatr hastalığına sebep olur ve ayrıca hafıza kaybı, saç kaybı ve alerjiler gibi belirtiler de ortaya çıkartır.
Üreme Sistemini Destekler
Üreme organları iyot sayesinde gelişir ve büyürler. Ayrıca iyot hamileliği de daha kolay hale getirir ve karındaki bebeği nörolojik problemlerden korur. Anne ve bebeğin yeterince iyot alması çok önemlidir ve bu durum hem fiziksel hem de zihinsel gelişimi etkiler. Bu nedenle pek çok hamile kadına iyot destekleri önerilmektedir. Yeterince iyot almak düşük doğum ağırlığı, erken doğum, otizm ve pek çok diğer hamilelik problemi ihtimalini azaltır.
Bağışıklık Sistemini Güçlendirir
Bakteri ve virüsler iyot bakımından zengin ortamlarda barınamazlar. Dolayısıyla iyot vücudu bunlardan korur ve antioksidanları aktif hale getirerek vücudu kalp hastalıkları ve kanser gibi rahatsızlıklardan da korur hale gelir. İyot eksikliğinde bağışıklık sisteminin zayıfladığı bilinmektedir.
Hipotiroide Engel Olur
Yeterince iyot almak, vücudu hipotiroidden korur. Bu rahatsızlık metabolizmayı çok yavaşlatır ve ayrıca kilo alımına sebep olur. Cildi kurutur, konsantrasyonu azaltır, kramplara, şişkinliklere ve kabızlığa sebep olur. Ciddi vakalarda koma ve kalbin iflası da mümkün olmaktadır.
Fibrokistik Hastalıkları Tedavide Yardımcı Olabilir
Fibrokistik rahatsızlıkları olan kadınlar, yani memelerinde kitleler olan kadınlar, çözümü iyotta bulabilirler. İyot fibrozis belirtilerini azaltır ve onların ağrılarını da ortadan kaldırır. Bu nedenle fibrozis tedavilerinde iyot sıklıkla kullanılmaktadır. İyot östrojen üretimini de dengeler.
Bilişsel Kabiliyetleri Destekler
Eğer doğru şekilde düşünebiliyor ve algılayabiliyorsanız, bunu vücudunuzdaki iyota borçlusunuz. Beyin aktivitelerinizde düşüş varsa, hemen iyot düzeylerinizi ölçtürmeniz çok önemlidir. Pek çok çalışmada iyot alımının artması ile birlikte zihinsel kabiliyetlerde artış görülmüştür. Yetişkinlerde üretkenliği arttırmaktadır ve çocuklarda bilişsel yeteneklerin gelişimini desteklemektedir.
Hormonları Yönetir
Tiroid bezi vücuttaki pek çok hormonu üretir ve iyot bu bezin çalışmasında etkilidir. İyot olmadan hormon düzeylerinin dengede olması çok zordur.
Radyasyondan Korur
İyot, tiroid bezinin radyoaktif elementleri emmesine ve bu nedenle hasar görmesine engel olur. Özellikle sık sık radyasyona maruz kalınan mesleklere sahip olanlarda iyot bu nedenle önem kazanmaktadır.
Patojenler ile Savaşır
İyot hastalığa sebep olan patojenlerle savaşmaktadır. Bu nedenle vücutta iyi bakterileri de öldüren antibiyotikler yerine onlar gibi etki gösteren ancak iyi bakterileri öldürmeyen iyotu tercih etmek gerekmektedir.
Kanserden Korur
İyot vücudun kanserli hücreleri öldürmesini kolaylaştırır. Devamlı olarak çoğalan kanser hücrelerinin apoptoza uğrayarak kendini yok etmesini sağlayan iyot, bu nedenle tiroid, meme, prostat ve mide kanserine karşı önem kazanmaktadır.
Enerjik Tutar
Vücutta bulunan iyot, enerjik olmanızı sağlar çünkü tiroid besinin doğru fonksiyon göstermesini sağlar.
Tırnakları Güçlü Tutar
İyot zayıf ve çatlak tırnakları güçlendirir, onları enfeksiyonlardan korur ve genel durumlarını iyileştirir. Dengeli bir beslenme düzeninde iyot bulunmalıdır ve bu sayede tırnaklarınız da bu iyottan pay alacaklardır.
Ağız Sağlığını İyileştirir
İyot ağzınızdaki zararlı bakterileri öldürür ve dişlerin aşınmasına engel olur. Ayrıca dişleri güçlendirir ve dezenfektan etkisi gösterir.
İyotun Cilde Faydaları
İyot sağlıklı cilt oluşumuna katkı sağlar. Kuru cilt problemlerinin üstesinden gelmenizi sağlar ve cildi nemlendirir. Yaraların, kesiklerin iyileşmesini hızlandırır ve cildi tamir eder. Ayrıca akne sebebi olan hormonları da kontrol altına alır. Kırışık ve çizgilere engel olarak yaşlanmayı da yavaşlatır.
İyotun Saça Faydaları
İyot saçın uzamasını hızlandırır ve saçların kırılmasına engel olur. Ayrıca saç foliküllerine saldıran mantarlara da engel olur, saç derisini enfeksiyonlardan temizler.
En İyi İyot Kaynakları
Patates
Haşlanmış patates, diğer pişirme türlerine göre daha fazla iyot sahibidir. Orta boy bir patates, günlük iyot ihtiyacınızın %40’ının sağlanmasına yardımcı olacaktır.
Süt
Sabah ve akşam bir bardak süt içmek, günlük iyot ihtiyacınızı karşılar. Süt kalsiyum, D vitamini ve diğer minerallere sahip olmasının yanında doğru miktarda iyota sahiptir.
İyotlu Tuz
Tuz alırken iyotlu olanı tercih ederseniz, iyot eksikliği yaşamanız zordur. Zira bir gram tuzda, günlük ihtiyacınızın yarısı kadar iyot bulunur. Ancak iyot ısı ve ışıkta bozulduğu için onu yemeğe en son atmalı, tuzunuzu karanlık bir ortamda saklamalısınız.
Haşlanmış Yumurta
Haşlanmış yumurta hem iyi bir protein kaynağıdır hem de bir tanesi tek başına günlük iyot ihtiyacınızın %10’unu karşılayacaktır.
Muz
Her gün muz tüketerek iyot alımınıza katkıda bulunabilirsiniz.
