K vitamini kan pıhtılaşması ve kemik ile kalp sağlığında temel rol oynayan önemli besinlerden bir tanesidir.
K vitamini eksikliği nadir görülse de, olması gerekenden az alınması zamanla sağlığınızı etkileyebilir. Yetersiz alımı kanamaya, kemiklerin zayıflamasına ve potansiyel olarak kalp hastalıkları riskinizde artışa sebep olur.
Bu nedenle bedeninizin ihtiyacı olan tüm K vitaminini aldığınızdan emin olmalısınız. Günlük olarak 120 mcg alımı çoğu insanda yetersizliğine engel olur. Burada temel kural, sahip olduğunuz kilogram başına alacağınız mikrogram değerdir. Yani 65 kilo olanların günlük 65 mcg, 75 kilo olanların 75 mcg almaları önerilir.
Çeşitli ve dengeli bir beslenme ile tüm K vitamini ihtiyacınızı yiyerek karşılayabilirsiniz.
Bedeninizin o an ihtiyaç duymadığı K vitamini gelecekte kullanım için karaciğerde saklanır ve bu nedenle her gün almanıza gerek olmayabilir.
Her gün yüksek dozda K vitamini takviyesi almanın hangi etkileri yarattığına dair kapsamlı bir çalışma olmadığından dikkatli olmak gerekir.
İnsanlar Neden K Vitamini Alırlar?
K vitamini düzeylerinin düşük olması kontrolsüz kanama riskinde artışa sebep olur. K vitamini eksikliği yetişkinlerde nadir olsa da, yenidoğanlarda çok yaygındır. Bu nedenle yenidoğanlara standart olarak 1 doz K vitamini iğnesi yapılır. K vitamini aynı zamanda kan sulandırıcıların aşırı dozunun etkilerine de karşı gelir.
K vitamini eksikliği yaygın olmasa da, şu şartlara sahipseniz risk düzeyi yüksek olabilir:
- Sindirim yolunuzda emilimi engelleyen Crohn hastalığı veya aktif çölyak hastalığı gibi hastalıklarınız varsa
- K vitamini emilimini bozan ilaçlar alıyorsanız
- Ağır yetersiz beslenmeniz varsa
- Çok alkol alıyorsanız
Bu durumda doktorunuz K vitamini takviyesi yazabilir.
K vitamininin kanser, sabah bulantıları, varisler ve başka hastalıklar için kullanımı maalesef kanıtlanmış durumda değil.
K Vitamini Nelerde Var?
K1 vitamini yapraklı yeşil sebzelerde, örneğin lahana ve marul gibi gıdalarda yüksek miktarda bulunur. Diğer kaynakları arasında sebze yağları ve bazı meyveler bulunuyor.
K2 vitamini kaynakları arasında ise et, süt ürünleri, yumurta ve fermente soya fasulyesi bulunuyor.
Gıda kaynakları arasında bazı örnekler şöyle:
- 10 dal maydanozda 90 mcg
- yarım kase donmuş veya haşlanmış kara lahanada 530 mcg
- bir kase çiğ ıspanakta 145 mcg
- 1 yemek kaşığı soya fasulyesi yağında 25 mcg
- yarım kase üzümde 11 mcg
- bir tane haşlanmış yumurtada 4 mcg
Çoğu yetişkinin yeteri miktarda K vitamini aldığı düşünülüyor.
Kara lahana veya diğer bitkisel gıdalardaki K vitaminini en yüksek miktarda alabilmek için onları yağlar ile tüketmeniz öneriliyor. Çünkü K vitamini yağda çözünüyor ve yağla kombine edildiğinde daha iyi emilebilir.
K2 vitamini sadece hayvansal gıdalarda ve bazı fermente ürünlerde bulunuyor. Ayrıca az miktarda bağırsak bakterileri tarafından da üretiliyor.
K1 ve K2’nin metabolizmaları ve fonksiyonları hafifçe farklı gibi görünüyor ama bu süreç henüz tam olarak anlaşılmış değil.
Şu anda beslenme kaynaklarında ikisi arasında bir ayrım yapılmıyor. Ama beslenme ile her ikisini de almak faydalı olacaktır.
Riskler
K vitamini için belirlenmiş bir alım üst limiti yok. Toksisitesi nadirdir ve K vitamini içeren gıdaları tüketerek zehirlenmek pek mümkün değildir.
Ancak takviye olarak almak zehirlenmeye sebep olabilir.
K vitamini kan sulandırıcılar, antikonvulsantlar, antibiyotikler, kolesterol düşürücü ilaçlar ve kilo verme ilaçları ile etkileşime girebilir.
Warfarin gibi kan sulandırıcılar, zararlı pıhtıların beyne veya kalbe giden damarları tıkamalarına engel olmak için kullanılırlar. Bunun için K vitamininin pıhtılaştırma yeteneğini azaltır veya geciktirirler. K vitamini alımını aniden arttırmak veya azaltmak bu ilaçların etkilerini değiştirebilir. Günlük olarak hep aynı oranda K vitamini almak bu sorunlara engel olabilir.
Antikonvulsantlar gebelikte veya emzirme sırasında alınırlarsa bebekte K vitamini eksikliği riskini arttırırlar.
Kolesterol azaltıcı ilaçlar ise yağ emilimini etkilerler. K vitamininin emilimi için günlük yağ gerekli olduğundan bu ilaçları alanlarda eksiklik olma ihtimali daha fazladır.
Bu ilaçlardan herhangi birisini kullananlar K vitamini alımı konusunda doktorlarına danışmalılar.
Dengeli beslenme, bol meyve ve sebze tüketimi ile bedenin yeterince besine ulaşması sağlanabilir. Takviyeler sadece eksiklik durumunda ve tıbbi gözetim altında kullanılmalılar.
