Pek çoğumuz sabahları kendimize gelmek veya öğlenleri biraz canlanmak için kahve tüketiyoruz. Kafein o kadar yaygın ki, insanların %80’i gün içerisinde bir şekilde kafein alıyor. Ancak kafein sizi uyanık tutmaktan daha fazlasını yapıyor. Bedeni çeşitli şekillerde uyaran bir merkezi sistem uyaranıdır.
Kafeinin belirtilerini ve bedendeki uzun vadeli etkilerini bilmek, dördüncü fincanınızı içmeden önce bir daha düşünmenizi sağlayacaktır.
Kafeinin kendi başına bir besin değeri yok. Tatsızdır ve gıdalarınızda olduğunu fark edemezsiniz. Bazı ilaçlarda bile bulunur.
Bu bileşen neredeyse daima belirti verir. En azından daha enerjik hissettirir ancak zaman içerisinde çok fazla kafein, yoksunluk belirtilerine sebep olur. Sağlıklı yetişkinlerin günde 400 miligrama kadar kafein almalarında bir problem yok.
Eğer günlük olarak aynı miktarda kafein tüketiyorsanız, bedeniniz ona karşı tolerans geliştirir. Yaş, beden ağırlığı ve genel sağlık gibi diğer faktörler de kafeine karşı toleransınızı belirler. Eğer aldığınız kafein miktarını azaltmak istiyorsanız, en iyisi tüketimi yavaşça azaltmaktır.
Merkezi Sinir Sistemi
Kafein bir merkezi sinir sistemi uyarıcısı olarak davranır. Beyninize ulaştığında en fark edilir etkisi uyanıklıktır. Daha uyanık ve daha az yorgun hissedersiniz ve bu nedenle baş dönmesi, baş ağrısı ve migren gibi rahatsızlıkların tedavisi ve yönetimi için sık kullanılır.
Çalışmalar düzenli olarak kahve tüketen insanlarda Alzheimer ve bunama riskinin daha az olduğunu ve intihar riskini %45 oranında azalttığını gösteriyorlar. Bu faydalar sadece yüksek kafein değerine sahip kahveler içenler için geçerli ve kafeinsiz kahve içenlerde ortaya çıkmıyorlar. Bazı insanlar kahveyi sağlıklı bir içecek olarak görüyorlar ancak pek çok gıdada olduğu gibi onun da aşırı tüketiminin yan etkileri var.
Örneğin çok fazla kafein baş ağrısı yapabilir. Bu temel olarak kafein yoksunluğu ile bağlantılı. Beyninizdeki kan damarları kafeinin etkilerine alışırlar ve aniden kafein tüketmeyi bırakırsanız bu durum baş ağrısı yapar.
Kafein yoksunluğunun diğer belirtileri arasında şunlar var:
- anksiyete
- huzursuzluk
- uyuşukluk
Bazı insanlarda ani yoksunluk titremelere de sebep olabilir.
Çok nadir olsa da, kafeini aşırı doz almak da mümkün. Aşırı doz belirtileri şöyle:
- kafa karışıklığı
- halüsinasyonlar
- kusma
Aşırı doz, konvülsiyonlardan dolayı ölüme sebep olabilir. Genelde enerji içecekleri ve diyet haplarından dolayı bol miktarda kafein almaktan kaynaklanır. 400 miligrama kadar kafein güvenli kabul ediliyor.
Sindirim ve Boşaltım Sistemleri
Kafein mide asidinin miktarını arttırır ve bu nedenle mide yanmasına sebep olabilir. Fazla kafein vücutta depolanmaz. Karaciğerde işlenir ve idrar ile atılır. Bu nedenle kafein aldıktan sonra idrar miktarınızda artma görebilirsiniz.
Eğer mide problemleriniz varsa, kafein alıp alamayacağınızı doktorunuza sorun.
Dolaşım ve Solunum Sistemleri
Kafein mideden emilir ve alımdan sonra bir iki saat içerisinde kandaki miktarı en üst düzeye ulaşır.
Kafein tansiyonun kısa bir süreliğine yükselmesine sebep olabilir. Bu etki ya adrenalindeki artışa ya da damarları doğal yoldan genişleten hormonların geçici olarak engellenmelerine bağlanıyor. Çoğu insanda tansiyon üzerindeki etkisi uzun vadeli olmaz ancak düzensiz kalp ritminiz varsa, kafein kalbinizin daha sert çalışmasına sebep olabilir. Yüksek tansiyonunuz veya kalp problemleriniz varsa, kafeinin güvenli olup olmadığını doktorunuza sorun.
Kafeinin aşırı dozu düzensiz ve aşırı kalp atışlarına ve nefes problemlerine yol açabilir. Nadiren de olsa kafein aşırı dozu konvülsiyonlar ve düzensiz kalp atımından dolayı ölüm ile sonuçlanabilir.
İskelet ve Kas Sistemleri
Kafeinin yüksek dozları kalsiyum emilimi ve metabolizasyonunu etkileyebilir. Bu da kemik erimesine sebep olabilir. Eğer çok tüketirseniz kafein kaslarınızın kasılmasına da sebep olabilir.
Eğer kafein yoksunluğu yaşıyorsanız, belirtileri arasında kas ağrıları da bulunuyor.
Üreme Sistemi
Kafein kan ile taşınır ve plasentaya da geçer. Bir uyarıcı olduğu için bebeğin kalp ritmi ve metabolizmasının artmasına sebep olabilir. Çok fazla kafein bebeğin gelişimini yavaşlatır ve düşük riskini arttırır. Çoğu zaman az miktarda kafein gebelikte sorun olmaz.
Eğer hamile kalmaya çalışıyorsanız günlük kafein alımınızı 200-300 mg ile sınırlandırmanız öneriliyor. Büyük miktarda kafein almanın gebe kalmak için gerekli olan östrojen üretimini ve metabolizmayı etkileyebildiğine dair bazı kanıtlar var.
