Kaşınma ve tahriş genelde bir arada olan belirtilerdir. Ancak herhangi bir görünür cilt değişimi veya tahriş olmadan da cildin kaşıntılı olması mümkün.
Cilt kaşıntısının sebepleri genelde zararsızdır. Bu sorun sık sık cilt kuruması veya sinek ısırması gibi geçici bir soruna bağlıdır.
Sinir, böbrek, tiroid ve karaciğer problemleri olan insanlar daha az yaygın olsalar da herhangi bir tahriş olmadan kaşıntılı bir hisse sahip olabilirler.
Sebebine bağlı olarak tüm bedende kaşıntı olabilir veya bölgesel olabilir. Kaşıntı hafiften aşırıya kadar olabilir.
Eğer kişi açıklanamaz kaşıntıdan endişe ediyorsa, çok kaşıntısı varsa veya uzun süren bir kaşıntısı varsa sebebinin bulunması için doktora görünmeli.
Cilt kaşıntısının bazı muhtemel sebepleri şöyle:
Cilt Kuruluğu
Cilt kuruluğu çok yaygın bir şikayettir. Cilt nemini kaybettiğinde kaşıntılı hissettirebilir.
Kuru cilt döküntülü olabilir. Genelde yaşlı yetişkinlerde özellikle soğuk aylarda yaygındır.
Aşağıdaki ipuçları kuru cildi hafifletmeye yardımcı olabilirler ve daha fazla kurumaya engel olabilirler:
- Sert kimyasallar barındıran sabunlar cildinizi kurutabilirler. Bunun yerine hipoalerjenik ve kokusuz sabun ile cilt bakım ürünlerini kullanın.
- Evde havayı nemlendirmek için nemlendirici kullanın. Böylece kış aylarındaki kuru havaya engel olursunuz.
- Düzenli olarak nemlendirici sürün. Özellikle duştan sonra önemli. Vazelin ve ağır kremler popüler seçenekler.
- 10 dakikadan uzun süre duş almayın. Ayrıca su sıcak değil ılık olsun.
- Günde bir kaç defa duş almayın.
- Kuru cildi kaşımayın çünkü hasar verebilirsiniz. Eğer cilt yara olursa yara izi veya enfeksiyon riski artar.
Sinek ve Böcek Isırıkları
Sivrisinek, örümcek ve diğer böceklerin ısırıkları, ısırık çevresindeki derinin tahriş olmasına ve kaşıntılı olmasına sebep olabilirler.
Sinek ısırıklarının sonucunda küçük bir delik veya kabartılı bölge oluşabilir. Ama bu bölge o kadar küçük olabilir ki, kişi kaşınma noktasında bunu göremeyebilir.
Pek çok sinek ısırabilse de tedavi neyin ısırdığına bağlı.
Eğer ısırıktan sonra devamlı kaşınma varsa doktora görünmelisiniz.
Bölgeyi kaşımayı bırakın çünkü bu daha fazla kaşınmasına sebep olur. Ayrıca reçetesiz antibiyotik kremleri kullanmayı abartmayın çünkü bunlara karşı derinizde alerji gelişebilir.
Bazı İlaçların Yan Etkileri
Cilt kaşıntısı pek çok ilacın yaygın bir yan etkisidir. Tahriş olabilir veya olmayabilir. Ama aynı ilacı alan herkes bu yan etkiyi görmeyebilir.
Aşağıdaki ilaçların kaşıntı gibi bir yan etkisi olabilir:
- opioid kategorisine giren reçeteli ağrı kesiciler
- tansiyonu düşüren bazı ilaçlar
Eğer kişi kaşıntılı deriye sebep olduğundan şüphe duyduğu bir ilaç kullanıyorsa, önce doktorla konuşmalı. Doktor alternatif ilaçlar konusunda bilgi verebilir.
Doktor bazen kaşınmaya sebep olup olmadığını görmek için mevcut ilacı durdurmayı önerebilir. Bazen ise kaşıntı belirtilerini azaltmak için diphenhydramine veya hydroxyzine alımı önerebilir.
Sinir Bozuklukları
Sinirler ciltten beyne sinyal aktarırlar. Sinirlerdeki problemler herhangi bir hasara sebep olmadan kaşıntı ve ağrıya sebep olabilirler.
Sinir problemlerine bağlı kaşıntı yapabilen bazı rahatsızlıklar şöyle:
- inme
- diyabet
- zonanın bir komplikasyon olan posterpetik nöralji
Amerikan Dermatoloji Akademisi’ne göre diyabet pek çok cilt sorununa yol açabilir. Örneğin kaşıntının sebebi diyabetin yol açtığı bir komplikasyon olan diyabetik nöropati olabilir.
Sinirleri etkileyen ve sinir hasarı yaratan sakatlanmalar da ciltte kaşıntıya sebep olabilirler. Kaşıntılı olan bölge yaralanma bölgesine bağlı olacaktır.
Sinirlere bağlı kaşıntının tedavisi altta yatan sebebe bağlıdır. Eğer sinir bozukluğundan şüphe ediyorsanız doktorunuzla görüşmelisiniz.
Böbrek Hastalıkları
Böbrek hastalıkları özellikle ileri vakalarda tahriş olmadan kaşıntıya sebep olurlar. Bunun sebebi tam olarak bilinmiyor ancak bilimadamları pek çok faktörün sebep olabileceğini düşünüyorlar.
Eğer böbrek probleminiz olduğunu biliyorsanız ve cildinizde kaşınma olmaya başlarsa, doktorunuzla görüşmelisiniz. Doktor test yaparak böbreklerinizin ne kadar iyi çalıştığını gözlemlemek isteyebilir.
Bazı vakalarda diyaliz gerekli olabilir. Bu işlemde böbrekler yerine makineler ile kanın filtrelenmesi sağlanır.
Dermatologlar da böbrek hastalığı kaynaklı kaşıntı için bazı ilaçlar verebilirler.
Karaciğer Hastalıkları
Siroz ve hepatit gibi bazı karaciğer hastalıkları da ciltte kaşıntıya sebep olabilirler. Bunun sebebi belli değil ama bedende fazla safra birikiminden kaynaklanabilir.
Kaşıntılar ayak tabanları ve avuç içlerinde daha yaygın olabilir. Sıcağa maruz kalmak kaşıntıyı daha kötü hale getirebilir veya geceleri kaşıntıda artış görebilirsiniz.
Tedavi seçenekleri genelde kişinin sahip olduğu karaciğer hastalığının türüne bağlıdır. Bazı doktorlar cholestyramine yazabilirler.
Cilt Kanseri
Cilt kanseri her zaman büyük belirtilere sebep olmaz. Ancak bazı insanlar ciltte kaşınma ve yeni lezyonlar gibi bazı erken dönem belirtiler görebilirler. Diğer belirtileri arasında mevcut lezyonlarda değişim veya yeni lezyon oluşumu bulunuyor.
İnsanlar derilerini düzenli olarak kontrol etmeli ve sıradışı değişimleri doktorlarına bildirmeliler.
Eğer doktor ciltteki değişime neyin sebep olduğundan emin değilse, deri numunesi alarak laboratuvara gönderebilir. Buna biyopsi denilir.
Cilt kanseri için en uygun tedavi yerine, türüne ve evresine bağlıdır.
Hodgkin Hastalığı
Tahriş olmayan kaşıntının sebebi alyuvar kanseri olarak da bilinen hodgkin hastalığı olabilir.
Bu hastalığın diğer belirtileri şöyle:
- boyun, kasık veya kol altı gibi bölgelerde lenflerde şişme
- iştah kaybı
- üşüme
- ateş
- gece terlemeleri
- açıklanamayan kilo kaybı
Tedavi seçenekleri arasında kemoterapi, radyasyon terapisi ve kemik iliği ile kök hücre nakli bulunuyor.
Ev Çözümleri
Aşağıdaki çözümler kaşıntıya yardımcı olabilirler:
- cilde yüksek kaliteli nemlendirici sürmek ve bunu her gün günde bir iki defa uygulamak
- kaşıntı karşıtı bir krem sürmek
- bölgeye soğuk, ıslak kompres uygulamak
- ılık banyo yapmak
- hafif ve boyasız, kokusuz sabunlar kullanmak, kıyafetleri kokusuz deterjan ile yıkamak
- cildi tahriş eden ve alerjik tepkiye sebep olan nikel, mücevher ve yün gibi şeylerden kaçınmak
En önemli şey ise kaşımaktan kaçınmak. Kaşımak daha fazla inflamasyona sebep olabilir ve cilde hasar verebilir, bu da kaşınmayı kötüleştirir.
Eğer reçetesiz kremler işe yaramazlarsa, tahriş oluşur ve yayılırsa, kaşınmadan başka belirtiler ortaya çıkarlarsa, bir doktora veya cildiye uzmanın görünmek faydalı olur.
Tedavi
Tedavi planı kaşıntının sebebine bağlı olacaktır. Cilt kuruluğu olan insanlarda tek gereklilik iyi bir nemlendirici olabilir.
Egzema, dermatit ve ürtiker: Bu ve diğer cilt hastalıklarında genelde kortikosteroid kremler önerilirler. Bunlar cilde doğruda sürülür ve kaşınmayı engellerler. Ayrıca oral antihistaminikler ve calcineurin inhibitörleri de kaşıntıya yardımcı olabilirler.
Alerjiler: Oral antihistaminler genelde alerjiler için kullanılırlar. Reçeteli veya reçetesiz olanları var.
Mantar enfeksiyonu: Mantar enfeksiyonları mantar ilaçları ile tedavi edilirler. Krem ve şampuan gibi pek çok ilaç türü var. Ağır enfeksiyonlarda doktor oral ilaçlar da yazabilir.
Böcek ısırıkları: Krem antihistaminler kaşıntıyı azaltabilirler. Isırığı önlemek için böcek kovucular kullanın, sineklikleri iyi durumda tutun ve tamir edin, bedeninizi kıyafetler ile kapatın.
Sedef veya böbrek hastalığı olan insanlar ilaç terapilerinden kaçınmak için sebepleri varsa alternatif tedavilere yönlendirilebilirler. Bu seçenekler arasında cildi belli dalga boylarına veya UV ışınlarına maruz bırakarak kaşıntıyı kontrol altına almak bulunuyor.
