Herkese merhaba! Değerli veteriner Hüseyin Çaylak ile daha önce kedi bakımının inceliklerini konuşmuştuk. Bu yazıda ise kedilerde çiftleşmeden bahsedeceğiz. Kediler nasıl çiftleşiyor? Çiftleşme mevsiminde neler yapılmalı? Dişi ve erkek kediler ne zaman kısırlaştırılmalı? Hamile kalan kedilere doğumda ve lohusalıkta nasıl bakmalıyız? Tüm bu soruların cevabı, yazımızın devamında…

Bir kedi ne zaman kızgınlığa gelir? Dişi kediler için uygun çiftleşme şartları nelerdir?

Daha çok kış aylarından çıkışta Mart, Nisan ayları gibi aylarda kediler kızgınlığa geçer. Bu dönem içerisinde, yaklaşık 1 haftalık aktif kızgınlık dönemi olur. Bu dönem içerisinde eğer çiftleşme imkanı bulursa da gebe kalır. Peki, bir kedi ne zaman kızgınlığa gelir?

  • Dişi kediler için yaş 5-6 ay ve kilo 2.3 kg’ın üzeri.

Kızgınlıktan sonra tekrar bir kızgınlık olmaması için çiftleşmesi ya da kısırlaştırılması gerekir. Kediniz çiftleştiyse ve gebe kaldıysa, bu dönem 63 günlük bir dönemdir. Birkaç gün fark edebilir ancak temelde 63 gündür.

Bu dönem içerisinde, ilk 45 günde kediye normal bakım gerekir. İlerleyen gebelik döneminde, kedi daha sakin ve hareketsiz bir hal alır. Bunun için de, ona daha sakin bir alan oluşturmamız gerekir. 45 günden sonra, bir yuva içgüdüsü oluyor. Evin içinde, kediniz aranmaya başlar, dolapların içinden çıkmaya başlar. Çünkü, kendisine yavrularını doğuracağı bir yer arıyordur.

Son 2 hafta kala, kediye bir alan oluşturmanız gerekir. Bu alan nasıl olmalı?

  • Öncelikle, sessiz olmalı. Gürültü olmamalı, aktif bir insan geçişi olmamalı.
  • Bu alana alışmasını sağlamalısınız. Bunun için; mamasını orada verebilirsiniz, alanı biraz daha yumuşak tutabilirsiniz.

45 günden sonra, kedinize yavru kedi maması vererek onu daha besleyici bir şekilde desteklemeniz gerekir. Sonrasındaki süreçte, kedi aslında içgüdüsel olarak kendisini hazırlar. Doğacak kediler için de yuva bulmak gerekiyor. Bunun arayışına doğumdan önce girerseniz çok daha iyi olur. Çünkü, kısa bir süre içinde 4-5 yavru doğacak ve evdeki kedi popülasyonu yükselecek. Sonrasında sahiplendirmek zor olabilir.

Kedilerde Doğum Zamanı

  • Doğum zamanında, kedinin vücut sıcaklığı düşer, miyavlamaları artar.
  • Yaklaşık 30 saniyede bir ıkınmaya başlar ve kendi kendine doğurur.
  • Sizin müdahale etmenize gerek yoktur.

Doğumdan sonra, yavrunun zarları vardır. Kedi, o zarları temizler ve yavrusunun üzerindeki ıslaklığı alır. İçgüdüsel olarak yavru memeye doğru hareketlenebilir ya da kendisi yavruyu yönlendirir. Burada, sizin müdahale etmenize gerek yoktur.

Dipnot: Kediniz evde doğuruyorsa ve evde yavrular varsa, bu bir şov değil. Kedinizin bir mahremiyeti var ve yavru kedileri korumak için biraz daha saldırgan davranışlarda bulunabilir. Bu nedenle, lütfen gözlerine ışık tutmayın. Loş bir yerde olsun ve kesinlikle yanına başka kimseyi sokmayarak saygıyla doğumu bekleyin. Bir sorun olup olmadığını kontrol edebilirsiniz, ancak yavru emsin diye memeye koymak gibi şeyleri kesinlikle yapılmamalıdır.

Burada, kedinin bir savunma içgüdüsü de var. Her edilen müdahaleye karşı, sizin onu sevdiğiniz gibi tepki vermeyebilir. Isırabilir ve yaralayabilir, çünkü yavrularını korumak ister. Hiç müdahale etmeyin ve uzaktan gözlemleyin.

Kediniz 30 saniyede bir ıkınıyorsa ve birkaç saat sonra hala doğurmadıysa, bu bir risktir.

Böyle bir durumda, veteriner kliniğine gidin ve tedaviye orada devam edin. Doğurduktan sonra, yavrular arasında 30-60 dakika boşluk olabilir. Doğmazsa, burada da bir risk vardır ve yine veteriner hekime danışılması gerekir.

Doğumdan sonra ne olacak?

Yavruları yanında, onları kuruttu ve temizledi. Yavrular, annelerinden süt emerler. İlk 4 gün, kesinlikle bütün yavruların süt emdiğinden emin olmalısınız. Çünkü, orada bağışıklık sistemini güçlendiren bir süt vardır. Sonrasında, hiçbir müdahale yapmayın ve onu güvenli alanda tutun.

Dört günün sonunda, anne yavrularını taşımak isteyebilir. Onun için, evde bir kuytu alan daha oluşturmanızı tavsiye ederim. O güvenli alanı ona tanımanız gerekiyor. Fazla müdahale ederseniz ve kedi de geç bir kediyse, yavrularını de beslemekten vazgeçebiliyor. Çocuklarına küsen dişi kediler var..

Özellikle ilk doğumlarda, annelik içgüdüsü tam olarak gelişmiyor.

Annelik içgüdüsünü geliştiren prolaktin hormonudur. Prolaktin hormonu, yavruların emme sırasında anneye verdiği tepkiler sonrası annenin o bağı güçlendirmesi ile oluşur. Yani, prolaktin seviyesi bir anda yüksek değildir. Anne, o ilgiyi hemen göstermeyebilir.

Tabi, bizim müdahalelerimiz o ilgiyi daha da koparabilir ve hiçbir bağ oluşmamasına neden olabilir. Sonrasında, 1-2 günlük yavru bakımı da imkansız derecesinde zordur. Bu nedenle, hiç müdahale edilmemelidir.

Yavrular ne zaman anneden ayrılmalı?

Eğer imkan varsa, emebiliyorsa 6-7 haftaya kadar emebilir. Böyle bir imkan yoksa, 3 haftadan sonra artık dişler oluştuğu için bir şeyler yiyebilir hale gelir ve anneden ayrılabilir. Ancak, yine de ayrılan yavruların iyi beslenmesi şarttır.

Hangi doğumlar güç doğumdur? Nelere dikkat edilmeli?

Doğum sırasında, iki yavru arasında 30-60 dakika boşluk olmalıdır. Birinci yavru doğdu mu? 30 saniyede bir ıkınma var ama yavru doğmadıysa bu güç doğumdur. Aynı şekilde, 30-60 dakika içinde sonraki doğum gerçekleşmezse bu da güç doğumdur. Bunun için müdahale edilmesi gerekir.

Birinci yavru doğduktan sonra ıkınmalar devam ediyor, hayvan 30 saniyede bir ıkınıyor ancak sonraki yavru doğmuyorsa; eğer yavru sayısı biliniyorsa (ortalama 3-5), o halde veterinere götürülmelidir.

Güç doğum nedenleri nelerdir?

Yavru kedilerden birkaçı ölü doğabiliyor. Yavruların, doğum kanalına belli bir geliş açısı vardır. Kafası önde bir şekilde çıkmaya çalışır. Ancak, ölü olduğu için farklı bir yönle geliyordur ve bu da doğum kanalını tıkamış olabilir. Burada, yine veterinere gitmek önemlidir.

Sezaryen yapılarak hem yavrular canlı doğacak şekilde alınır hem de sonrasında kısırlaştırma işlemi yapılabilir.

Anne kedi için lohusalık diye bir şey var mı?

Bu zaman içerisinde kediye yapılması gereken:

  • Yavru kedi maması ile beslemek gerekir.
  • 6-7 aya kadar yavrular serbest bir şekilde annelerinin yanında kalabilir. Bu, anne için de stres kaynağı değildir.

Annenin, yavru kedi zarlarını temizlemediği durumlar olabilir. Böyle bir durumda, bir havlu yardımıyla yumuşakça ıslaklıkları alabilirsiniz.

Kedi doğurduktan sonra ne zaman kısırlaştırılmalı?

Dişi kedi, eğer annelik içgüdüsü çok yüksek olmayan bir kediyse, 3 haftalık bir süre içerisinde tekrar kızgınlığa gelebilir. Yani, tekrar aktif olarak bir çiftleşme isteği olabilir. O zaman, bu kediyi kısırlaştırabilirsiniz.

Doğurduktan sonra yavrularına bakan bir kedi için ise ölçü 2 aydır. İki ayın sonunda, yavruların artık anne sütüne ihtiyacı yoktur, kendi başına yaşayabilir, sahiplendirilebilir, anne de yavrularına bağımlılığı azalmış olur.

Kediler kızgınlık döneminde kısırlaştırılabilir mi?

Yavruyken aldığınız kedi dişi bir kediyse, bu kedi kızgınlığa; 5-6 ay arasında ve kilosu da 2.5 kg olduğu zaman gelir. Davranışsal olarak; poposunu yukarı kaldırma, etrafında dönme, aşırı miyavlama davranışları gibi davranışlar gösterir. Bunları gösterdiği sırada sabredin ve geçtikten sonra kısırlaştırabilirsiniz.

Daha öncesinde kısırlaştırmak daha doğrudur. Yani, kedinin yaşını ve kilosunu biliyorsanız, 5 aylık olmadan kısırlaştırmak dişi kedi için daha sağlıklıdır ve meme tümörü oluşumunu kesinlikle engeller. Kedinin daha sakin, iyi huylu olmasını sağlar ve çiftleşme isteğinde ortaya çıkan kaçma davranışı, agresiflik, aşırı miyavlamayı engellemiş olursunuz.

Erkek kediler, biraz daha ileri yaşları bekler; 8-9 ay gibi… Kilo olarak ise 4-4.5 kg olmaları gerekir. Erkek kedilerin erişkinlik süresi vardır; idrar yollarının ve idrar bezlerinin aktif olarak çalışması gibi durumlar önemlidir.

Erkek kedi neden kısırlaştırılır?

Erkek kedi, her zaman aktiftir. 9.ayda da çiftleşme isteği gösterebilir, 5 yaşında da gösterebilir. Buradaki sıkıntı, idrarının kokmasıdır. Bu koku çok bariz bir kokudur. Sonradan alışırsınız ama koku evden gitmez. Bu nedenle, kısırlaştırmayı tavsiye ederim. Kısırlaştırma olmazsa, erkek kedi kaçma eğilimi gösterebilir. Erkek kedi, davranışsal olarak çiftleşme davranışları gösterebilir. Bu, öğrenilmiş davranıştır, ara ara tekrarlayabilir; ancak aşırı miyavlama, idrarı ile belirli noktalara iz bırakma gibi davranışları kesinlikle yapmaz. Daha sakin, daha çok uyuyan ve dinlenen bir kedi halini alır.

Bir sonraki konuda, köpek bakımından bahsedeceğiz. Bugünlük benden bu kadar. Hoşça kalın!