Herkesin kötü bir alışkanlığı vardır. Belki gece geç saatlere kadar uyanık kalıyor ve yeteri kadar dinlenemiyorsunuz. Belki çok sık abur cubur yiyorsunuz. Belki on yıldır ya da daha uzun süredir bırakmak istemenize rağmen sigara içiyorsunuz. Belki de akşamlarınızı dışarıda yürümek yerine Netflix izleyerek geçiriyorsunuz.

Alışkanlıkları bırakmak zor olabilir, özellikle de kötü olanları. Ancak kötü alışkanlıklarınızı daha iyileriyle takas etmenize değebilir. Değişiklik yapmaya hazır mısınız? Önemli birkaç adım sayesinde kötü alışkanlıklarınızdan sonsuza dek kurtulabilirsiniz. Bu süreci nasıl başlatabileceğinizi aşağıda okuyabilirsiniz.

Söz verin

Bırakmak istediğiniz alışkanlığı ortadan kaldırmak için verdiğiniz sözü pekiştirmek için ne gerekiyorsa yapın. Bunu belirleyin ve imzalayın. Hedefinizin tam olarak ne olduğunu yazın ve bu sözü eşinize, çocuklarınıza ve kendinize verin. Hedefinizi tanımladığınız an çok önemlidir, aksi halde yaptığınız planı asla başlatamazsınız. Yazılı bir “sözleşme” işe yarayabilir; bu nedenle bir sözleşme hazırlayın, çıktısını alın ve imzalayın. 

Yol haritası oluşturun

Hedefinizi belirlediğinize göre oraya nasıl gideceğiniz konusunda net olmanız gerekir. Bu nedenle uygulayabileceğiniz SMART (akıllı) hedeflere ihtiyacınız var.

Belli (Spesific) olmalıdır: İşe gelirken her gün yanınızda sağlıklı öğle yemekleri alabilir ya da uyanır uyanmaz spor salonuna gidebilirsiniz.

Ölçülebilir (Measurable) olmalıdır: İlerlemenizi, tıpkı akıllı bilekliklerin adım sayması ya da uyku takip etmesi gibi takip edebilmeniz gerekir.

Ulaşılabilir (Attainable) olmalıdır: Hedefinize çok yüksekten ya da çok hızlı ateş ederseniz ona doğru ilerleyemediğiniz için cesaretiniz kırılır, bu nedenle gerçekçi olun.

Dahili ödüllere (Reward) sahip olması gerekir: Ödülün, başarı ile eşleşmesi gerekir. Mesela haftalık beslenme hedefinize ulaşırsanız belki Cuma günü istediğiniz başka bir şey yapabilirsiniz.

Son olarak ise hedefinizin zamanlanmış (Timed) olması gerekir: Hedefinize ulaşmak için bir tarih belirleyin ve alışkanlığınızı tamamen bırakın. Bu tarihi, yolculuğunuz boyunca aklınızın bir köşesinde bulundurun.

Tetikleyicilerinizi tanıyın

İnsanlar genelde yaptıkları şeyin farkında olmadıklarını ya da yapabilecekleri bir şey olmadığını söylerler. Bunun nedeni, tetikleyicilerdir. Alışkanlığınızı ortaya çıkaran davranışları belirlemek ve değiştirmek istemelisiniz.

Belki çok fazla şeker tüketiyorsunuz ya da altı saatten az uyuduğunuz günlerde çok az egzersiz yapıyorsunuz. Belki de PMS döneminde diyetinizi her zaman bozuyorsunuz. Belki iş yerindeyken ne zaman baskı altında olsanız tırnaklarınızı yiyor ya da sigara içiyorsunuz. En sonunda alışkanlığınızı harekete geçiren davranışlarınızı takip etmeye başlayın. Bu davranışları birkaç hafta geçmesine rağmen bulamazsanız bir davranış terapisti, gizli tehlikelerinizi tespit etmenize yardımcı olabilir.

Sonrasında ise yaratıcı olun. Regl döneminiz boyuna bir parça daha fazla çikolataya ihtiyacınız olabilir, bu sayede sonrasında aşırıya kaçmamış olursunuz. Veya iş günü boyunca tırnaklarınızı yemek yerine birkaç kez etrafta dolanıp gelebilirsiniz. Düşünün, uyum sağlayın, değiştirin.

Yolunuzdan ayrıldığınızda durumu değerlendirin

İnsanların kötü alışkanlıklarından vazgeçememesinin en büyük nedeni nedir? Çünkü bir kez yollarından ayrıldıkları zaman geri dönmekte zorlanıyorlar. Rotanızdan saptığınız zaman acil durum planına ihtiyacınız vardır.

Diyelim ki bir hafta tatile çıktınız ve iyi uyku alışkanlıklarınız ile diyet konusunda yaptığınız akıllıca seçimleri bozdunuz. Gerçekliğe geri döndüğünüz zaman iyi alışkanlıklarınızı tekrar hemen edinmeye çalışmayın. Farkında olmasanız da sert bir değişiklik, tırmanması çok zor bir dağ gibi olabilir.

Gece 2’de yatağa gidiyorsanız sağlıklı uyuma saatinize dönene kadar önce birkaç gün 1’de sonrasında 12:30’da yatmanız gerekebilir. Aynı şey, sağlıklı beslenme için de geçerlidir. Kilo dostu yiyeceklere anında geçiş yapmaya çalışmak gerine yavaş yavaş çikolatayı azaltmanız ve daha fazla sebze yemeniz gerekir.

Kötü alışkanlıklardan kurtulmanın bir süreç olduğunu ve bunu sürdürmenin çok önemli olduğunu unutmayın. Bocaladığınız zamanlar yolunuza tekrar dönmek için bir planınız olmalıdır. Kötü alışkanlıklardan tamamen kurtulmanın gerçek yolu budur: Yanlış adımların tavrınızı bozmasına izin vermeyin ve hedefinizden asla vazgeçmeyin.