Kulak zarı veya diğer adıyla timpan zarı, kulak kanalını orta kulaktan ayıran bir doku. Yırtık kulak zarı ise bu dokudaki hasara deniliyor. Kulak zarı delinmesi olarak da adlandırılıyor.

Kulak zarı yırtılan kişi aşağıdakileri yaşayabilir:

  • aniden ortadan kalkabilen yoğun kulak ağrısı
  • etkilenen kulakta duyma kaybı
  • kulaktan kanlı olabilecek akıntı
  • kulakta çınlama veya zırıltı
  • kulakta tıkalılık hissi
  • sersemleme ve denge kaybı
  • bulantı
  • burnu temizlerken kulaktan ıslık sesi gelmesi

Duyma kaybı yaşayan bireylerde bu kaybın düzeyi kulak zarındaki deliğin boyutuna bağlı olacaktır.

Kulak zarındaki yırtılmanın bir kaç farklı sebebi olabilir.

Kulak İltihabı

Ağır kulak iltihabı veya tekrar eden hafif iltihaplar kulak zarının yırtılmasına sebep olabilirler.

Orta kulaktaki iltihap, bakteri ve virüslerin orta kulakta sıvı birikimine sebep olmaları sonucunda ortaya çıkar.

Bu iltihap kulak zarının arkasında biriktiği zaman onun yırtılmasına sebep olabilir.

Kulak iltihapları çok ağrılı olabilirler ve bazen duyma problemleri yaratabilirler.

Travma veya Yaralanmalar

Direkt travma kulak zarının yırtılmasına sebep olur. Kulaktaki bu ince doku, sporlar dahil olmak üzere çeşitli aktivitelerden gelecek darbeler sonucunda kolayca yırtılabilir.

Kulak veya kafanın ağır travma altında kalması da bazen hem iç hem de orta kulağa hasar verir.

Kulağa Nesne Sokmak

Kulak temizleme çubuğu, kalem, tel toka gibi şeyleri kulağa sokmak kulak zarında delinmeye sebep olabilir.

Çocukların kazara kulaklarına bir şeyler sokmaları mümkün. Mümkünse kulağa bir şeyler sokmaktan kaçınmalı.

Yüksek Gürültülü Sesler

Bir patlama veya aşırı yüksek ses kulak zarının yırtılmasına sebep olabilir. Yüksek volümde müzik dinleyenlerin ve müzisyenlerin bunu yaşamaları mümkün.

Bu olayın ardından bir kaç saat veya günler boyunca kulakta çınlama ve duyma kaybı yaşanabilir.

Kulak Barotravması

Eğer hava veya su basıncındaki değişimler kulağa hasar verirlerse, buna barotravma adı verilir. İç ve dış kulak arasında basınç farkı oluştuğu zaman ortaya çıkabilir.

Östaki borusu orta kulağı burun ve boğazın arka kısmına bağlar ve böylece kulak zarının her iki tarafındaki basınç da eşit olur. Eğer bu boru basınçtaki aşırı değişimlerden dolayı açılamazsa, basınç farkı kulak zarını yırtabilir.

Tüplü dalış ve uçakla seyahat barotravmanın en yaygın sebepleri arasında. Tüplü dalışta kulaktaki basınç artabilir ve bu da özellikle iniş sırasında kulak zarında yırtılmaya sebep olabilir.

Basınçtaki değişim orta kulakta vakum yaratır ve kulak zarı içe doğru çekilir, bu da zamanla yırtığa sebep olur.

Hava taşıtlarında ise dış ve orta kulak arasındaki basınç dengesi değişir. Basınçtaki bu artış kulak zarını gerer ve bazen yırtıklara sebep olur.

Tedavi ve Ev Çözümleri

Kulak zarının yırtıldığını düşünenler doktorlarına görünmeliler.

Doktor otoskop adı verilen bir araç kullanarak kulağın içini inceleyecektir. Bu sayede kulak zarında delik olup olmadığı ve boyutu tespit edilebilir.

Ayrıca duyma veya denge testi de yapılabilir. Basıncı test etmek için kulağa hava gönderilebilir.

Yırtık kulak zarı genelde 1-3 ay içerisinde kendi kendine iyileşir. Kulak ağrısını hafifletmek ve inflamasyonları azaltmak için nonsteroid anti-inflamatuvar ilaçlar alınabilirler. Eğer kulak ağrısı varsa sıcak kompres de hafif ağrıları giderebilir.

Doktor kulak iltihabı olanlar için oral antibiyotik veya antibiyotik kulak damlası yazabilir.

Eğer kulak zarı kendi kendine iyileşmezse, timpanoplasti adı verilen cerrahi operasyon deliğin tamiri için gerekli hale gelir.

İyileşme

Orta kulak iltihabından kaçınmak için yırtık kulak zarı vakalarında kulağı kuru tutmak önemli.

Su geçirmez kulak tıkaçları kullanmak veya vazelin sürülmüş pamukla kulağı kapatmak özellikle duş sırasında kulağa su girmesine engel olacaktır. İyileşme sürecinde yüzme ve diğer suda aktivitelerden de kaçınmak gerekiyor.

Bu süreçte burnunuzu boşaltmanız da önerilmiyor. Eğer çok gerekli ise tek bir burun deliğinden çok hafifçe hava vermek işe yarayabilir ancak iyileşme sürecini bozacak kulak basıncı değişimlerinden kaçınmak gerekiyor.

Önleme

İnsanlar temizlik için bile kulaklarına herhangi bir nesne sokmaktan kaçınmalılar.

Eğer kulak iltihabı varsa, daha kötü hale gelmesini veya kulak zarının yırtılmasını engellemek için hemen tedavi olunmalı. Grip aşısı veya zatürree aşısı gibi belli aşılar kulak enfeksiyonu ihtimalini de azaltırlar.

ABD’deki Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne göre bebekleri 6 aylık olana kadar sadece anne sütü ile beslemek ve sonrasında 12 aya kadar anne sütüne devam etmek, kulak iltihabı da dahil olmak üzere enfeksiyon riskini azaltıyor.

Sigara içmemek ve pasif içicilikten kaçınmak da kişinin kulak iltihabı riskini azaltıyor.

Östaki boruları hava veya su basıncındaki değişimlere karşı açık olmalılar ve böylece barotravma önlenebilir.

Onları açık tutmak ve uçarken kulak zarının baskı görmesini engellemek için aşağıdakileri deneyebilirsiniz:

  • sık sık yutkunmak
  • sakız çiğnemek veya sert bir şeker emmek
  • ağzı genişçe açmak veya esnemek
  • burun deliklerini kapatmak ve sonra hafifçe kapalı ağızdan nefes vermek
  • uçanlar için tasarlanmış kulak tıkaçlarını kullanmak

Soğuk algınlığı veya tıkanık burun ile uçağa binenler, öncesinde burun açıcı bir şeyler almanın bu konuda yardımcı olduğunu ve hava yollarının açık kalmasını sağladığını göreceklerdir.

Tüplü dalış sırasında insanlar genelde yavaşça inerek kulaktaki basıncı dengeliyorlar ve soğuk algınlığı ile alerji belirtileri varken dalmıyorlar. Dalış yapacak kişiler daima profesyonellerin tavsiyelerini dinlemeliler.

Barotravma yaşamış olan bireyler doktor bunun güvenli olduğunu söyleyene kadar tekrar uçmamalı veya dalmamalılar. Sık sık barotravma yaşayanlar doktora gitmeliler ve östaki tüplerinin açık kalmasını sağlamak için bir havalandırma borusu takılması gerekli olabilir.

Kulağınızı yüksek seslerden korumak için kulaklık veya tıkaç takabilirsiniz.

Kulağa darbe gelme riski olan sporlar yapanlar da bu aktiviteler sırasında kulağı koruyan ekipmanlar takmalılar.

Sonuç Olarak

Yırtılan kulak zarı genelde bir kaç ay içerisinde kendi kendine iyileşir.

İltihabı önlemek için bu süreçte kulağı kuru tutmak önemli. Eğer kişi yırtık kulak zarı belirtileri yaşamaya devam ederse doktora gitmeli.

Kulak zarı kendi kendine iyileşmezse, tamiri için cerrahi müdahale gerekli olabilir.