Bahar ve yaz aylarını en çok seven meyvelerin başında turunçgiller geliyor. Bahçenizde ya da evinizde turunçgiller yetiştirmek istiyorsanız, limon ağacı bakmayı düşünebilirsiniz. Ağaç bakımı konusunda yeni olan kişiler için bu ağacı yetiştirmek kolay olmakta ve ağaç hızlı bir şekilde büyümekte ve meyve vermektedir.
Limon Ağacı Türleri
Limon ağacı yetiştirmek istiyorsanız, öncelikle hangi ağacı yetiştirmek istediğinizi seçmeniz gerekir. Limon ağacı daha çok baharı ve yazı çağrıştırıyor olsa da kışları soğuk geçen bir yerde yaşıyorsanız, kış aylarında ağacınızı saksıya koyarak iç mekana alabilirsiniz. Hangi limon türünü yetiştirmek istediğinizi bilmiyorsanız, aşağıdaki yer alan bazı limon ağacı türlerine göz atabilirsiniz.
- Mayer limon (Citrus Meyeri)
Mayor limon, pek çok kişinin en sevdiği limon türlerinin başında gelmektedir. Mayer limonuna hem iç hem de dış mekanda kolayca bakabilirsiniz. Limonda aynı anda hem tatlı hem de ekşi bir aroma arıyorsanız, mayer limon yetiştirmeyi düşünebilirsiniz.
- Eureka limon (Citrus limon “Eureka”)
Sulu limon istiyorsanız, ufak boylu ve hasat edilmesi kolay olan eureka limon ağacını tercih edebilirsiniz. Eureka limon ağacı, evde kolaylıkla bakılabilen ve susuzluğa dayanıklı bir ağaçtır. Eureka limonlardan lezzetli limonatalar yapabilir ya da yemeklerinize tat katmak için kullanabilirsiniz. Bu ağaçlar çoğu toprağa ve koşula uyum sağlayabilir ve haşereler ile hastalıklara dayanıklı olduğundan sert kimyasallar gerektirmez.
- Pembe Alacalı Limon (Citrus limon “Eureka Variegated Pink”)
Eureka limon ağacının bir çeşidi olan pembe alacalı limon ağacının yaprakları alacalıdır, parlaktır ve oval şeklindeki yapraklarında krem rengi sarı renkler vardır. Bu ağaç, yıl boyunca güzel çiçekler açsa da en çok ilkbahar ve yaz aylarında çiçeklenir. Ağacın limonları olgunlaştıkça düz sarı bir renk alır ve iç kısımlarında ise soluk pembelik bulunur. Hem yemeklerin içerisinde kullanmak hem de yemekleri süslemek için idealdir.
- Lizbon limon (Citrus limon “Lisbon”)
Lizbon limon ağacı yıl boyunca meyve verebilse de meyvelerinin en bol olduğu zaman ilkbahar ve kış aylarıdır. Ancak ağacınız gençse meyve vermesini beklemeyin, çünkü bu ağaçlar genelde üçüncü yıla kadar meyve vermez. Lizbon limon ağacına bakmak kolaydır ve limon ağaçları arasında en dayanıklı olanın bu ağaç olduğu söylenebilir. Bununla birlikte yılda birkaç defadan fazla eksi derecelere düşen iklimlerde yetiştirmek için uygun değildir.
Çekirdekten Limon Yetiştirme
Öncelikle yetiştirmek istediğiniz limon türünü seçin ve bu tür hakkında bilgi edinin. Limonunuzu seçtikten sonra çekirdeklere bıçakla zarar vermemek için limonu alt kısmından kesin. Sonrasında çekirdekleri çıkarın ve garip görünen (küçük, düz, boş) çekirdekleri ayıklayın.
Boş limon çekirdeklerini test etmek için çekirdekleri su dolu bir bardağa koyun. Dibe çöken çekirdekleri kullanabilirsiniz. Yüzeye çıkanları ise atabilirsiniz. Çekirdeklerin üzerinde jel gibi bir tabaka varsa yumuşak bir havlu yardımıyla bunları temizleyebilirsiniz.
Bir sonraki aşamada çekirdeklerin kabuklarını ayıklayın. Kabuklar yumuşaksa dışlarına bıçak ile ufak bir sıyrık atarak ayırabilirsiniz. Çekirdeklerinizi ayıkladıktan sonra bir kağıt havlu alın ve üzerini sprey bir şişeye doldurduğunuz suyu püskürterek iyice ıslatın. Havlunun üzerine çekirdekleri koyduktan sonra çekirdeklerin üstünü kapatın ve kilitli bir buzdolabı poşetinin içine koyun.
Çekirdekleri poşetin içine koyduktan yaklaşık 15 gün sonra kök verdiklerini görebilirsiniz. Kök veren çekirdekleri ister evinizde saksıda isterseniz de bahçenizde limon ağacı yetiştirmek için kullanabilirsiniz. Çekirdeklerin filizlenmesi yaklaşık 5-10 gün sürecektir.
Evde Limon Ağacı Bakımı
Limon ağacı çok fazla bakım gerektirmez ve iç mekanda da mükemmel bir şekilde yetişebilir. Bununla birlikte limon ağacı, turunçgiller ailesine mensup olduğu için güneşe maruz kalmak ister. Limon ağacı bakmak istiyorsanız, ağacınızın günde 4-8 saat güneş görmesi iyi olacaktır. Bunun için ağacınızı güneş gören bir pencerenin önüne koyabilirsiniz.
Saksınız için uygun bir alan bulduktan ve sevdiğiniz limon türünü seçtikten sonra sıra limon dikimine gelecektir. Bunun için limon ağacı fidesini aldığınızda içinde olduğu kaptan 1,5 ila 2,5 kat büyük bir saksı tercih etmeniz yeterli olacaktır. Saksının drenajının iyi olması için dibini beş cm kadar çakıl taşıyla doldurabilirsiniz.
Bahçede Limon Ağacı Bakımı
Limon ağacına bahçede bakmak istiyorsanız, ağacınızı güneş gören ancak arada gölge alan bir yere dikin. Bahçede limon ağacı yetiştirmek için yapmanız gereken diğer şeyler düzenli olarak sulamak ve gübreleme yapmaktadır.
Limon ağacı dikmek için en iyi zaman bahar aylarıdır. Bu sayede ağacınızı zorlu kış şartlarından ve yazın sıcağından korumanız mümkün olur. Bununla birlikte limon ağacını ne zaman yetiştirebileceğiniz, yaşadığınız yere bağlı olarak da değişiklik gösterecektir.
Limon ağacı yetiştirmek için fidan aldıysanız ve fidan, rootball (fidan topraktan ayrıldıktan sonra jüt ile sarılır) ile birlikte geldiyse rootball kısmının yaklaşık iki katı genişliğinde ve derin bir yer kazmanız gerekir.
Her şey hazır olduktan sonra fidanı yerleştirin ve köklerini hafifçe gevşetin. Sonrasında kazdığınız yeri, içerisinde beş cm kadar kompost bulunan toprakla doldurun ve güzelce sulayın.
Dikme işleminiz bittikten sonra ağacın kökünün olduğu bölgeye nemi korumak için malç uygulaması yapabilirsiniz. Bununla birlikte malçın ağacın kabuklarına yakın olmadığından emin olun.
Limon Ağacı Ne Zaman Budanır?
Yaşadığınız iklime bağlı olarak limon ağacını ilkbaharda ya da sonbaharda budamanız gerekir. Limon ağacının ne zaman budanacağı konusunda dikkat etmeniz gereken şeyler şunlardır:
- Ilıman bir iklimde yaşıyorsanız, budama yapmanız gereken zaman konusunda daha esnek olabilirsiniz.
- Havanın kavurucu sıcak olduğu zamanlarda budamadan kaçınmak isteyebiliriniz.
- Genelde Şubat-Nisan ayları, budama için en iyi aylar olmaktadır.
Bununla birlikte genel olarak bakacak olursak limon ağacı çiçek verdiği zaman budayabilirsiniz.
Limon Ağacı Nasıl Budanır?
Limon ağacınızı budamak için uygun zamanı seçtikten sonra ağaçtaki tüm meyveleri toplamalısınız. Sonrasında zarar görmüş ya da hastalıklı olan tüm dalları köküne kadar budayın. Kurşun kalemin çapından küçük çapa sahip tüm dalları kesin.
Ağaçta gördüğünüz fışkınları ise her zaman kesebilirsiniz. Fışkınlar, ağacın dibinden fırlayan ve limon ağacının sağlığını etkileyebilen dallardır. Yeşil olan fışkınlar, yeni oluştuklarından dolayı diplerinden kolayca koparılabilmektedir. Ağaçlaşmış fışkınları ise bahçe makası ile kesebilirsiniz.
Budamayı bitirdikten sonra ağacın şekline ve dengesine bakın. Ağacın bir tarafında daha fazla dal varsa ağır olan taraftaki dallardan bazılarını kesin. Ağacın ana dallarının uçlarını kesmeniz yeterli olacaktır. Güçlü görünmeyen ya da ağacın güneş almasını engelleyen diğer tüm dalları kesebilirsiniz.
Limon Ağacı Sulama
Limon ağacını, yaşadığınız bölgeye düşen yağış miktarına ya da iç mekandaki neme bağlı olarak haftada bir veya iki haftada bir sulamanız yeterli olacaktır. Limon ağacınızı düzenli olarak sulamanız, ağacın sağlıklı ve mutlu olmasını sağlayacaktır. Bununla birlikte ağacınızı ne kadar sulamanız gerektiğinden emin değilseniz, toprağın 4-5 cm derinliğindeki kısmını kontrol edebilirsiniz. Kontrol ettiğiniz bölge kuruysa sulama zamanı gelmiş demektir.
Limon Ağacı Hastalıkları
Limon ağacı yetiştirdikten sonra bazı ağaç hastalıklarıyla karşılaşabilirsiniz. Limon ağacı hastalıklarını tanımanız ve ağaca gerekli tedavileri uygulamanız önemlidir.
Limon ağacında görülen bazı hastalıklar ile tedavileri şu şekildedir:
Yaprak yanıklığı: Oldukça tehlikeli bir bakteriyel enfeksiyon olan xanthonomas yaprak yanıklığı meyvede, yapraklarda ve sürgünlerde halka şeklinde sarı lezyonlara neden olabilir. Bu süreç kontrol altına alınmazsa limon ağacı ölebilir, meyvelerini kaybedebilir ve yaprak kaybı yaşayabilir. Ağacınızı yaprak yanıklığından korumak için bakırlı fungusit kullanabilirsiniz. Ağacınız halihazırda enfekte olduysa durumun tedavisi mümkün değildir.
Leke hastalığı: Mantarın neden olduğu bu hastalıkta ağacın yapraklarının alt kısmında sarı-kahverengi lekeler görürsünüz. Hastalık ilerledikçe lekelerin görüntüsü yağlı olabilir. Bu hastalığın tedavisi için bakırlı fungusit uygulaması yapabilirsiniz. Bunun için ağacınızı Haziran ya da Temmuz’da ilk kez ilaçladıktan sonra Ağustos ya da Eylül’de tekrar uygulama yapabilirsiniz.
İsli küf mantarı: Bu mantar türü, yaprakların siyahlaşmasına neden olmaktadır. İsli küf mantarından kurtulmak için öncelikle böcek istilasını kontrol altına almalısınız. Bunun için uygun bir böcek ilacı kullanmalısınız. Böceklerden kurtulduktan sonra bakırlı fungusit uygulaması ile tedaviye devam edebilirsiniz.
Kök boğazı çürüklüğü: Bu hastalık, ağacın gövdesinde sert ve koyu kahverengi lekeler görülmesine neden olur. Bu lekeler hastalık ilerledikçe kurur, çatlar ve yerinde çökmüş bir alan bırakarak ölür. Meyveler de bu hastalıktan etkilenebilir. Tedavi için enfekte olmuş tüm yapraklar ve meyvelerden kurtulmanız gerekir. Sonrasında uygun bir mantar ilacı ile ağacınızı ilaçlamalısınız.
Botrytis mantarı: Botrytis mantarı, limon ağaçlarını etkileyebilen bir diğer mantar enfeksiyonudur. Genelde uzun geçen yağışlı dönemlerden sonra görülür. Bu mantar enfeksiyonunu yenmek için uygun bir mantar ilacı alarak talimatlarına göre kullanmanız gerekir.
Antraknoz: Antraknoz, dalların bükülmesine, yaprakların düşmesine ve meyvelerin lekelenmesine neden olabilen bir mantar enfeksiyonudur. Uzun süren yağmurlardan sonra görülme ihtimali bulunmaktadır. Tıpkı botrytis mantarında olduğu gibi antraknozda da uygun bir mantar ilacı alarak ağacı tedavi etmelisiniz.
