“Göz vitamini” lakaplı Lutein, göz sağlığını korumak için en çok bilinen karotenoid antioksidan türüdür. Kendinize şu soruyu sorun: En sevdiğim yiyecekler ne kadar renkli? Cevap, ne kadar Lutein aldığınızı belirleyecektir. Diğer birçok antioksidan türü gibi, Lutein de meyve ve sebzeler gibi parlak renkli yiyeceklerde bulunur; özellikle yeşil yapraklılar ve parlak turuncu veya sarı olanlarda.

Zeaksantin adı verilen başka bir görme artırıcı antioksidanla birlikte Lutein; lahana, brokoli ve diğer birçok yeşil sebze, yumurta sarısı ve narenciye gibi antienflamatuvar olan ve kanserle mücadele eden gıdalarda bol miktarda bulunur; bunların hepsi gözleri oksidatif stresten korumaya yardımcı olur.

Lutein; standart beslenen her insanda, diğer önemli antioksidanlara kıyasla, düşük seviyede seyrediyor. İnsan vücudu tek başına lutein veya zeaksantin sentezleyemez, bu da bu önemli besinleri günlük yediklerimizden (veya bazı durumlarda besin takviyelerinden) almamız gerektiği anlamına gelir. Zaten bol miktarda meyve ve sebze yemenin sizin için de iyi olduğunu biliyorsunuz, bir başka artısı da Lutein içermesi olacaktır.

Antienflamatuvar gıdalar bakımından yüksek ve sağlıklı bir diyetle, doğal olarak, yeterli Lutein’i elde etmek en iyisidir ancak besin takviyeleri veya güçlendirilmiş gıdalar ve içecekler de bazı insanlar tarafından Lutein düzeylerini artırmaya yardımcı olmak için kullanılabilir. Takviyeler gerçekten gerekli midir? Muhtemelen değil fakat genel olarak hastalıkların önlenmesi, biyo-yararlanım, metabolizma ve doz-tepki ilişkileri açısından Lutein potansiyel takviyelerden biri olabilir.

Lutein Nasıl Çalışır?

Luteinli gıdalar yediğimizde veya Luteini takviye şeklinde aldığımızda vücudun etrafında, özellikle de makula ve mercek adı verilen göz kısımlarına kolayca taşınabileceği düşünülmektedir. Aslında, doğada bulunan 600’den fazla farklı karotenoid türü var, ancak yalnızca yaklaşık 20 tanesi gözlere giriyor. Lutein ve Zeaksantin bu 20’nin içinde, gözlerin maküler(görme merkezi) kısmına yüksek miktarlarda birikebilen nadir ikililerdendir.
Lutein’in antioksidan özellikleri; mavi ışığın veya güneşe maruz kalmanın yol açtığı serbest radikal hasarına; zayıf bir diyet ve yaşla ilişkili görme kaybı ya da maküla dejenerasyonu ve katarakt gibi bozuklukları geliştirme riskini artıran diğer faktörlerle savaşmaya yardımcı olur . Bu süreçte, Lutein gibi antioksidanlar, kötü hücrelerin büyümesini durdururken sağlıklı hücreleri korurlar.

Makula Dejenerasyonu Gibi Göz Bozukluklarına Karşı Korur

Lutein, yaşlı erişkinlerde körlüğün en yaygın nedeni olarak kabul edilen maküler dejenerasyon için doğal bir tedavi olarak düşünülür. Tahminler, dünya genelinde 25 milyondan fazla kişinin, yaşla ilişkili maküla dejenerasyonu veya katarakttan etkilendiğini göstermektedir. Lutein gözleri, retina (maküla) gibi gözlerin hassas kısımlarını olumsuz olarak etkileyen, kısa dalga boyundaki UV ışığının bir kısmını filtreleyerek korur. Harvard Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, günde 6 mg Lutein ilavesinin ortalama % 43 oranında maküler dejenerasyon riskini azaltabileceğini buldu.

Lutein Cildin Korunmasına Yardımcı Olur

Gözlerimizin pigmentlerinde bulunmasının yanı sıra, ciltte de Lutein ve Zeaksantin içeren karotenoidler bulunur. Cilt sağlığını korumak ve cilt kanseri ile mücadele etmek için Lutein, oksidatif stres oranını yavaşlatan; görünen ışığın yüksek enerjili dalga boylarını filtrelemeye yardımcı olur. Bazı hayvansal çalışmalar, Lutein’in ışığa bağlı cilt hasarına, örneğin yaşlanma ve potansiyel deri kanseri belirtilerine karşı önemli koruma sağladığına dair kanıtlar göstermektedir.

Diyabet Riskini Düşürür

Bazı hayvan çalışmalarına göre, kandaki Lutein ve diğer karotenoid seviyeleri, kan şekerini kötü etkileyen diyabetin veya ilgili komplikasyonların riskini düşürür. Diyabetik fareler üzerinde yapılan 2000 yılındaki bir araştırma, Lutein ve DHA’nın (önemli miktarda omega-3 yağ asidi) takviye edilmesinin diyabetin neden olduğu biyokimyasal değişikliklerin normalleşmesine yardımcı olduğunu bulmuştur.
Lutein ve DHA almayan farelere kıyasla, hiperglisemik koşullar altında olmasına rağmen takviyeleri alan diyabetik farelerin oksidatif stres oranları daha düşük gözlemlenmiş ve göz retinasına daha az zarar verdiği bildirilmiştir.

Kanser Riskini Büyük Oranda Düşürür

Bazı çalışma sonuçları beslenme yoluyla daha fazla Lutein alan kişilerin; göğüs, kolon, servikal ve akciğer kanseri oranlarını düşük göstermektedir. Lutein ve kanser oluşumunun henüz nasıl ilişkilendirildiğini tam olarak bilemesek de, çalışmalar kandaki Lutein seviyesinin yüksek olduğu erişkinlerin birkaç ortak kanser türünü geliştirme riskinin düşük olduğunu göstermiştir. Lutein, diğer gıdaların sebep olduğu iltihaplanmayı azalttığı ve oksidatif stresi azaltan diğer yararlı antioksidanlar ve besin maddeleri barındırdığı için doğal bir kanser tedavisi olabilir.

Kalp Sağlığının Korunmasına Yardımcı Olabilir

Bazı gözlemsel çalışmalar, Lutein de dahil olmak üzere karotenoidlerin kalp rahatsızlığı ve inme riskini azaltmaya yardımcı olduğunu göstermektedir. Tıpkı Lutein’in potansiyel kanser koruyucu etkilerini gösteren daha önce bahsedilen çalışmalarda olduğu gibi, aslında kalp sağlığını nasıl geliştirdiğinden tam olarak emin değiliz. Lutein, antienflamatuvar ve antioksidan özelliklere sahip olduğu için, koroner kalp hastalığının altta yatan bir nedeni olan iltihabı düşürerek kalp sağlığına fayda sağlayacaktır.
Güney California Üniversitesi tarafından yapılan araştırmalar, kandaki düşük Lutein seviyelerinin arter duvarlarının(damarların) kalınlaşmasına katkıda bulunabileceğini düşünmektedir. Bu, damar kireçlenmesine ve kalp krizine yol açabilen karotis(şahdamar) arterlerinin tıkanmasına neden olur. Araştırmalar, kandaki Lutein seviyeleri yüksek olan kişilerin atardamarlarında plak oluşumunu düşük bulmuştur.

Lutein İçeren Besin Kaynakları

• Kıvırcık Lahana(Kale): 1 fincanda 22mg Lutein bulunur.
• Şalgam: Bir kaşığında 9mg Lutein bulunur.
• Kara Lahana: Bir kaşığında 8.7mg Lutein bulunur.
• Ispanak: Bir su bardağı kadar ıspanakta 6.7mg Lutein bulunur.
• Brokoli: Bir fincan pişmiş brokolide 2mg Lutein bulunur.
• Brüksel Lahanası: 2-3 tanesinde 2mg Lutein bulunur.
• Yeşil Fasulye: Bir porsiyonunda 6mg Lutein bulunur.

Lutein Takviyesi Almak İstiyorsanız

Oksidatif hasarı önlemek ve göz veya cilt rahatsızlıklarının semptomlarını azaltmak için önerilen Lutein dozu, yetişkinler için günde 6 miligram ile 30 miligram arasında değişir. Sebze veya meyve yemeyen insanlar, yaşlılar, sigara içenler ve menopoz yaşayan kadınlar yüksek dozlarla takviye ederek yararlanabilirler. Lutein takviyelerini, sağlıklı gıda mağazalarında veya eczanelerde yumuşak jel kapsül biçiminde bulabilirsiniz.