Menenjit, beyni ve omuriliği örten zarların iltihaplanması sonucu oluşan bir hastalıktır. Menenjit, beyin zarını çevreleyen sıvı enfekte olduğunda ortaya çıkabilir. En yaygın nedenleri viral ve bakteriyel enfeksiyonlardır. Diğer nedenler şunları içerebilir:
• Kanser
• Kimyasal tahriş
• Mantar
• İlaç alerjileri
Viral ve bakteriyel menenjit bulaşıcıdır. Öksürme, hapşırma veya yakın temas ile bulaşabilirler.
Menenjit Nedenine Bağlı Olarak 2 Çeşittir
Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar menenjitin en yaygın nedenidir. Menenjitin birkaç başka formu vardır. Örnekler arasında; mantar enfeksiyonunun neden olduğu kriptokok ve kansere bağlı karsinomatöz bulunur. Bu tür menenjitler nadiren görülür.
Viral Menenjit: Viral menenjit, en sık görülen menenjit türüdür. Enterovirüs kategorisindeki virüsler vakaların %85’ine neden olmaktadır. Bunlar yaz ve sonbahar dönemlerinde daha sık görülür: Enterovirüs kategorisindeki virüsler yılda yaklaşık 10 ila 15 milyon enfeksiyona neden olmakla birlikte, enfekte olmuş insanların yalnızca küçük bir yüzdesi menenjit geliştirecektir. Diğer virüsler de menenjite neden olabilir. Bunlar arasında; Batı Nil Virüsü, grip, kabakulak, HIV, kızamık, herpes virüsleri vardır. Viral menenjit tipik olarak tedavi edilmeden geçebilir.
Bakteriyel Menenjit: Bakteriyel menenjit bulaşıcıdır ve bazı bakterilerin neden olduğu enfeksiyon nedeniyle nükseder. Tedavi edilmediği takdirde öldürücüdür. Çocukların %5 ila 40’ı arasında görülürken, bakteriyel menenjite yakalanan yetişkinlerin %20 ila 50’si maalesef hayatını kaybediyor. Bakteriyel menenjite neden olan en yaygın bakteri türleri şunlardır:
• Solunum yollarında, sinüslerde ve burun boşluğunda tipik olarak bulunan Streptococcus pneumoniae bakterisi; pnömokokal menenjit sebebidir.
• Neisseria meningitidis bakterisi, tükürük ve diğer solunum sıvılarından yayılır ve meningokal menenjite neden olur.
• Sadece menenjit değil aynı zamanda kan enfeksiyonu, solunum borusu iltihabı, selülit ve enfeksiyöz artrite neden olabilen Haemophilus influenza bakterisidir.
• Gıda kaynaklı bir bakteri olan Listeria monocytogenes.
Menenjit Belirtileri Nelerdir?
Viral ve bakteriyel menenjit belirtileri başlangıçta benzer olabilir. Bununla birlikte, bakteriyel menenjit belirtileri genellikle daha şiddetlidir. Belirtiler aynı zamanda yaşınıza göre değişir.
Viral Menenjit Belirtileri:
Bebeklerde;
• İştah azalmak
• Sinirlilik
• Uyuklama
• Letarji
• Ateş
Yetişkinlerde, viral menenjit belirtileri;
• Baş ağrısı
• Ateş
• Boyun Tutulması
• Nöbetler
• Parlak ışığa duyarlılık
• Uyuklama
• Letarji
• Mide bulantısı
• İştah azalması
Bakteriyel Menenjit Belirtileri
Bakteriyel menenjit belirtileri aniden gelişir. Bunlar aşağıdakileri içerebilir:
• Bozulmuş zihinsel durum
• Mide bulantısı
• Kusma
• Işığa duyarlılık
• Sinirlilik
• Baş ağrısı
• Ateş
• Sert boyun
Bu semptomlarla karşılaşırsanız acil tıbbi yardım isteyin. Bakteriyel menenjit ölümcül olabilir. Bakteriyel veya viral menenjit olup olmadığınızı siz kendiniz anlayamazsınız. Doktorunuz türünü belirlemek için testler yapmalıdır.
Bakteriyel Menenjit Risk Faktörleri
Bakteriyel menenjit her yaşta olabilir, ancak bebekler daha duyarlıdır. Riski artıran faktörler şunlardır:
• Bir kafatası kırığı gibi anatomik bozulma veya travma ve bazı tür cerrahi işlemlerden sonra, bakteriler sinir sistemine girebilir.
• Baş veya boyun bölgesinde bir enfeksiyon, örneğin okulda veya üniversitede topluluklarla vakit geçirmek; Afrika gibi belli yerlerde yaşamak veya bu bölgelere seyahat etmek.
• Bazı tıbbi durum veya tedavi nedeniyle zayıflamış bağışıklık sistemine sahip olma
• Laboratuvarlarda ve menenjit patojenlerinin bulunduğu diğer ortamlarda çalışmak
Tekrarlayan bakteriyel menenjit olasıdır fakat nadir görülür. Çalışmalar, tekrarlayan vakaların yüzde 59’unun anatomik kusurlardan kaynaklandığını ve yüzde 36’sının zayıflamış bir bağışıklık sistemine sahip insanlarda olduğunu gösteriyor.
Menenjit Tedavisi Nasıl Olur?
Bakteriyel menenjit tedavisi normal olarak hastaneye ve muhtemelen yoğun bakım ünitesine kabulü gerektirir. Antibiyotikler önemlidir ve test sonuçları muhtemelen hastaneye gelmeden önce ortaya çıkabilir. Tedavi şunları içerir:
Antibiyotikler: Bunlar genellikle intravenöz(damar yolu) olarak verilir.
Kortikosteroidler: Enflamasyon beynin basıncına neden oluyorsa tercih edilir.
Asetaminofen veya parasetamol: Ilık banyo, soğuk kompres ve oda havalandırması ile birlikte ateş düşürülmesine yardımcı olur.
Antikonvulsanlar: Hastada nöbetler varsa, fenobarbital veya Dilantin gibi bir antikonvülzan kullanılabilir.
Oksijen tedavisi: Solunumda yardımcı olması için oksijen verilir.
Sıvılar: İntravenöz sıvılar dehidrasyonu önleyebilir, özellikle de hasta kusuyorsa veya su içemiyorsa.
Sedatifler: Hasta rahatsız veya huzursuz hissediyorsa, hastayı sakinleştirir.
Kan testleri, hastanın kan şekeri, sodyum ve diğer hayati kimyasalları seviyesini izlemek için kullanılabilir.
Viral menenjit; tedavi edilmemektedir. Genellikle kendi başına geçer. Belirtiler iki hafta içinde azalacaktır. Viral menenjit ile ilişkili ciddi bir uzun vadeli problem yoktur.
Menenjit Önleme ve Menenjit Aşısı
Birkaç çeşit bakteri menenjitine neden olduğundan, enfeksiyonu önlemek için bir dizi aşı gerekir. ABD’de 17 milyon kişinin bulunduğu bir araştırma, menenjit oluşturan bakterilere karşı rutin aşıların başlatılmasının ardından, her türlü menenjit riskinin 1998’den 2007’ye kadar %31 oranında düştüğünü kaydetti.
Menenjit aşısı, çocuklara vurulan temel aşılardandır. Enfeksiyon riski yüksek olduğundan, tüm çocukların 11 ila 12 yaşları arasında ve daha sonra 16 yaşında tekrar menenjit aşısı vurulması gerekebilir.
Aşıların yan etkileri, enjeksiyon yerinde kızarıklık, ağrı ve ateş olabilir. Aşıların herhangi bir içeriğine alerjinizin olmadığından emin olmak için her zaman bir doktora danışın.
Bakteriyel menenjit ve diğer hastalıkların yayılmasını önlemek için sık yıkanma gibi iyi hijyen uygulamalarının yapılması önemlidir. Bakteriyel menenjit belirtilerinin farkında olmak ve menenjitten korunmayı kolaylaştıracak acil önlem almak gerekirse alınabilir.
