Morluklar, kanın cildin altında birikmesi sonucunda oluşurlar ve bunun sebebi genellikle küçük bir kan damarının hasar görmesine sebep olan bir darbedir. Düşme, vurma veya cilt üzerinde aniden baskı yaratacak herhangi bir şey morarmaya sebep olabilir. Çok güçlü vuruşlar kemiklere zarar verebilir, derin kanamaya sebep olabilir ve morlukların geçmesi haftalar alabilir. Küçük morluklar genelde bir kaç gün içerisinde iyileşirler.

Bazı insanlar o kadar kolay morluk yaşarlar ki, sebebini hatırlamazlar bile. Bazılarında ise küçük yaralanmalardan sonra büyük morluklar ortaya çıkabilir ve morlukların iyileşmesi haftalar sürebilir.

Morluk illa ki tıbbi bir rahatsızlığınız olduğu anlamına gelmez ancak morarma miktarlarındaki ani değişimlerde bir doktora danışmak iyi olur.

Kanamayı arttıran herhangi bir rahatsızlık ve ilaç, kişinin daha kolay morluk yaşamasına sebep olur.

Sebepleri

Yaşlandıkça morarma yaşama ihtimali artar çünkü damarlar zayıflar ve cilt incelir.

Kolay morarma aileden de geçebilir ve bu nedenle akrabaları kolayca moraran bireyler kendilerinde de bunu görebilirler.

İnsanlar için normalden fazla morarığa sahip olup olmadıklarını anlamak veya başkalarından daha kolay morarıp morarmadıklarını bilmek biraz zor olabilir.

Normalden daha kolay morardığınıza dair bazı işaretler şöyle:

  • küçük yaralanmalara karşı çok büyük, ağrılı morlukların oluşması
  • sebeplerini bilmeden çok sayıda morluğa sahip olmanız
  • düzenli olarak geçmesi haftalar süren morluklar geliştirmeniz
  • yaralanmadan sonra 10 dakikadan fazla süren kanama

Pek çok tıbbi rahatsızlık ve yaşam tarzı problemi kişinin daha kolay ezik ve morluk yaşamasına sebep olur. Bazı yaygın sebepleri aşağıda.

İlaçlar

 

Kanı incelten ilaçlar daha fazla kanama ve morarmaya sebep olurlar. Bazı popüler kan incelticiler şöyle:

  • warfarin
  • heparin
  • rivaroxaban
  • dabigatran
  • apixaban
  • aspirin

Bazı diğer ilaçlar ise kan damarlarını zayıflatabilir veya davranışlarını değiştirebilir, inflamasyonu arttırabilir veya kanama riskini arttırabilirler. Bunlar şöyle:

  • bazı bitkisel çözümler, ginseng, çok miktarda sarımsak, zencefil
  • kortikosteroidler
  • bazı antidepresanlar

İlaç alan ve kanama ile morluklarda artış gören bireyler, sebebinin ilaçlar olup olmadığını doktorlarına sormalılar. Eğer durum öyleyse, tedaviye devam etmenin risk ve faydaları doktorla konuşulmalı.

Alkol Kullanımı ve Karaciğer Hastalıkları

Alkolün aşırı kullanımı siroz gibi karaciğer hastalıkları için temel bir risk faktörü. Siroz ve diğer karaciğer hastalıkları, karaciğer fonksiyonlarını yavaşça yok ederler.

Karaciğer hastalıkları sürdükçe, karaciğer kanın pıhtılaşmasına yardımcı olan proteinlerin üretimini durdurabilir. Bunun sonucunda kolayca morarma ve aşırı kanama ortaya çıkabilir. Ayrıca çok kaşıntılı olunabilir, çok yorgun ve hasta hissedilebilir, bacaklar şişebilir, idrar koyulaşabilir ve cilt ile gözlerde sararma ortaya çıkabilir.

Karaciğer hastalıkları tedavi edilebilirlerdir, özellikle de doktor erken teşhiste bulunursa. Alkol alan bireyler karaciğer sağlığı problemleri gördükleri anda hemen bırakmalılar. Doktor tıbbi tedavi ve yaşam tarzı değişimleri için doğru kombinasyonu önerecektir.

Kanama Bozuklukları

Pek çok genetik rahatsızlık kişinin kanının yavaş pıhtılaşmasına veya hiç pıhtılaşmamasına sebep olabilir. Von Willebrand hastalığı, en yaygın kanama bozukluklarından birisidir ve nüfusun %1’ini etkiler. Bu rahatsızlığa sahip kişide von Willebrand proteini yoktur veya bozuktur ve bu protein kan pıhtılaşması için önemlidir.

Bu hastalığa sahip kişilerde sentetik hormon tedavisi kan pıhtılaşması sürecini iyileştirebilir.

Hemofili ise bir diğer kanama bozukluğu ve faktör VIII veya faktör IX proteinlerinin eksik veya bozuk olmasından kaynaklanır. Bu proteinlerin ikisi de kan pıhtılaşmasında önemlidir. Bunların sentetik versiyonları hemofili tedavisinde yardımcı olur ve ciddi kanama riskini azaltır.

Genetik kanama bozukluğu kolayca morarmaya sebep olduğunda, kişinin aşırı kanama yaşaması veya hayati tehlike oluşturan kan kaybı yaşaması mümkün olur. Belirtiler aniden ortaya çıkmazlar ve doğumdan itibaren varlardır. Bu nedenle genetik kanama bozuklukları bebek ve küçük çocuklarda sık görülür.

Vitamin Eksiklikleri

Belli vitaminler bedenin iyileşmesine ve kanın pıhtılaşmasına yardımcı olurlar. C vitamini eksikliği iskorbüt adı verilen rahatsızlığa sebep olabilir. Bu rahatsızlık diş etlerinin şişmesine, yaraların iyileşmemesine ve kolayca morluk kapmaya sebep olur.

K vitamini ise vücudun kanamayı durdurmak için pıhtı oluşturmasına yardımcı olur. Yenidoğanlarda K vitamini düzeyleri genelde çok düşüktür ve bu da kanamaların durdurulmasına yetmez. Doğumda K vitamini enjeksiyonu olmazsa, bebek kolayca morarabilir veya aşırı kanama yaşayabilir. K vitamini eksikliği yaşayan yetişkinler de morluklarda ani bir artış görebilirler.

Vitamin eksikliklerini düzeltmek genelde oldukça kolay. Ancak bu eksiklikleri doktor kan testi ile belirlemeli ve uygun dozda takviye yazmalı.

Eğer vitamin takviyeleri sorunu çözmezse, kişinin başka bir problemi olabilir. Örneğin metabolik ve mide bağırsak problemlerinden dolayı vücudun besinleri emmesinde problem oluşuyor olabilir.

Vaskülit

Vaskülit, kan damarlarının iltihaplanmasına sebep olan bir grup rahatsızlığın adıdır. Fazladan kanama ve morluklara ek olarak kişide nefes darlığı, uzuvlarda uyuşma, cilt üstünde mor noktalar ve ülserler oluşabilir.

Bu tip rahatsızlığın tedavisi vaskülitin şiddetine ve vücudun hangi bölgesini etkilediğine göre değişiklik gösterir. Steroidler gibi bazı ilaçlar yardımcı olabilirler.

Senile Purpura

Senile purpura, genelde yaşlı insanları etkiler ve 50 yaşın üzerindeki bireylerin %10’unda görülür. Cilt üzerinde mor-kırmızı-morluk benzeri lezyonlara sebep olur ve genelde el ve kolları etkiler.

Çoğu vakada lezyonları cildin hasar görmesi takip eder. Ancak morluklardan daha uzun süre kalırlar ve genelde daha büyüktürler. Bazen cilt lezyon iyileştikten sonra kahverengi kalmaya devam eder.

Cildin güneşten korunması belirtilerin şiddetini azaltabilir. Senile purpura sahibi bireyler kolay morarmaya dikkat etmeli ve ciltlerini yaralanmaktan korumalılar. Bir çaresi yok ancak doktor lezyonların sıklığını ve şiddetini azaltmak için yaşam tarzı değişimleri önerebilir.

Kanser

Nadiren de olsa kanama ve morarmalardaki artışlar kanser işareti olabilirler. Kan ve kemik iliğini etkileyen kanser türleri morarmaya sebep olabilirler. Ayrıca diş etlerinde de şişkinlik olabilir.

Pek çok kanser türü tedavi edilebilir durumdadır, özellikle de erken teşhis varsa. İnsanlar asla tedaviden korkmamalılar ve hemen doktora gitmeliler. Kemoterapi, ilaçlar ve ameliyatlar yaşam kurtarabilirler.

Ne Zaman Doktora Gitmeli?

Kolayca morarma çok büyükse ve derinin altında devamlı kanama var gibi görünüyorsa acil bir durumdur.

Organların yaralanmaları da bir aciliyettir ve bu nedenle sırta, göğüse, mideye bir darbe alırsanız, veya morluk çok ağrılıysa, siyahsa ve şişiyorsa hemen acile gitmelisiniz.

Çoğu vakada bekleyerek morluğun geçmesi güvenli olabilmektedir.

Eğer şunlarla karşılaşırsanız doktora danışmanız uygun olur:

  • aniden daha fazla morluk yaşamaya başladıysanız
  • ciltte sararma, ateş, düşük enerji ve cilt değişimleri gibi başka belirtileriniz varsa
  • ilaç almaya başladıysanız ve hemen kolayca morarmalar başladıysa
  • iyileşmesi çok yavaş olan ağrılı morarmalarınız varsa

Sonuç Olarak

Çoğu vakada morluklar genetik faktörler veya küçük rahatsızlıklardan kaynaklı problemlerdir.

Ancak morluk organlar ve kan damarlarında bir şeylerin yanlış gittiğine dair erken uyarı işaretleri de olabilirler. Bu nedenle morluklarda bir düzen görülürse doktora gitmekte fayda var.

Çoğu vakada morarmanın sebebi ya iyi huyludur ya da tedavi edilebilirdir.