Şimdiye kadar NFT ve NFT sanat eserleri konusunda bir şeyleri illa ki duymuşsunuzdur. Son aylarda internetteki en popüler konulardan bir tanesi durumunda ve sosyal ağlardan haber sitelerine kadar her yerde ona dair bir şeyler okumak mümkün. Bu durum milyonlarca insanın NFT’nin ne olduğuna dair soru işaretlerine sahip olmasını sağladı.

Bu popülerlik ve yaratıcılık sektöründe devrim iddiasında olmasından dolayı NFT’nin tam olarak ne olduğuna kısaca bir göz atalım.

NFT Sanat Eseri Nedir?

NFT, tamamen dijital dünyada bulunan bir dijital varlıktır. Ona dokunamazsınız ancak ona sahip olabilirsiniz. NFT herhangi bir dijital dosya türü olabilir. Bir makale, bir çizim, müzik ve hatta komik capsler ve meme’ler bile NFT olarak kullanılabilirler.

NFT’nin açılımı “non fungible token” yani takas edilemez jeton olarak karşımıza çıkıyor ancak bunun için öncelikle takas edilebilir jetonun ne olduğunu bilmek gerekiyor. Bunu bir para gibi düşünmeye çalışalım. 100 TL’niz varsa bunu verip 20 TL’lik beş tane banknot alabilirsiniz ve değeri aynı kalır. Yani 100 TL takas edilebilir bir jetondur.

Eğer bu paralardan bir tanesini sevdiğiniz bir sanatçıya imzalatırsanız, artık tamamen özel bir ürün haline gelir. Değerini tespit etmesi daha zordur çünkü artık sadece beş tane 20 TL’den ibaret değildir. Takas edilemez jetonlar aynı değerdeki başka şeyler ile takas edilemezler. Ayrıca tüm diğer yatırımlar gibi zaman içerisinde fiyatları artabilir veya azalabilir.

Peki bu yeni, dijital sanat satışı üreticileri ve yaratıcılıktan faydalananları nasıl etkileyecek?

NFT’nin Üreticiler İçin Anlamı Nedir?

Dijital Sanat Sahipliği

Kripto paralar yaratılmadan önce, tamamen dijital herhangi bir şeye sahip değildik. Videolar ve grafikler gönderiyor, onları tekrar paylaşıyorduk ancak dijital bir dosya veya sanat eserinin tam ve otomatik bir sahipliği mümkün değildir. NFT’nin yükselişi bu durumu değiştiriyor ve sanat üreticilerinin dijital eserlerini istedikleri gibi kiralamalarına, satmalarına veya göstermelerine olanak tanıyor.

Onları satmak için üreticilerin işlerine dair yasal sahipliği almaları gerekiyor. Yani NFT sanat eseri üretildikten sonra blockchain sistemi adı verilen kripto para hizmetlerinde jetonlaştırılmalı. Blockchain, hacklenmesi veya kötüye kullanılması çok zor olan ve verileri üzerinde tutan bir dijital aktarım sistemi. Böylelikle yaratılan şeylerin sahipliğinin kaydının tutulması çok kolay oluyor. Teorik olarak yarattığınız ve jetonlaştırdığınız tüm eserlerin en sonunda tamamen size ait olduğu belli olacaktır.

Sonuç olarak bu süreç, dijital sanatçıların eserlerine dair resmi tanınırlık elde etmelerini sağlıyor. Bu yeni konsept sanat eserlerinin teliflerinin onaylanması konusunda hayli iddialı olsa da, maalesef kimse henüz mahkemeye giderek bu teliflerin ne kadar geçerli sayılacağını test etmiş değil.

Sanatçılardan bazıları çoktan kendilerine ait işlerin dolandırıcılar tarafından jetonlaştırıldığını belirtmeye başladılar. Ancak yasa koruması olmadan veya bu konuya dair mevzuatlar ortaya konmadan, bu sanatçıların bu durum hakkında ne yapacakları belirsiz.

Gelir Elde Etmenin Yeni Bir Yolu

NFT sanat eserleri dijital sanat eserlerinin yeni bir kategorisi durumundalar ve üreticilerin işlerini paraya dönüştürmelerine olanak tanıyorlar. Temel olarak onların yaratıcılıklarının ödüllerini daha kolay ve hızlı bir şekilde almalarını sağlamak için hazırlanmış. Ödemeler için müşteri kovalamak yok, baskıya hazırlanacak dosyalar yok ve müşterinin ihtiyaçlarına göre devamlı düzenleme ihtiyacı da yok.

Telif Ödemeleri

Bazı NFT’ler sanatçı için telif ödemeleri ile birlikte geliyorlar. Yani o sanat eseri her satıldığında, sanatçı tüm gelecek satışlardan %8-10 telif hakkı alıyor. Bu durum kullandığınız platforma bağlı. Örneğin Zora sistemini kullananlarda “yaratıcı paylaşım” seçeneği var. Yani kullanıcılar sanat eserlerini anında alıp satabiliyorlar.

NFT’ler Tek Başlarına Bir Şey İfade Etmezler

Tasarım sanayisini etkileyen bir diğer şey ise NFT’lerin değerindeki büyük artış. Fiziksel bir sanat eserini dijital bir sanat eserine kıyasla nasıl fiyatlayabilirsiniz? Ayrıca NFT’nin ve sanat eserinin değeri kripto paranın değerine de bağlı. NFT’ler Ethereum temelli olarak satıldıkları için paraya dönüştürülebilirler. Örneğin 2 Ethereum’a satılan bir NFT, iki bin dolardan fazla para etmektedir. Peki Ethereum’un değeri düşerse ne olur? O zaman sanat eserinin değeri de düşmüş olur.

Küresel Erişim

Geçmişte sanat eseri toplama işi genelde fiziksel alanlarda fiziksel sanat eserleri üzerinden olurdu. Tasarımcılar galeriler ve pazarlar gibi yerlerde işlerini gösterir, onlar karşılığı bedel talep ederlerdi. NFT ticareti sayesinde sanat eseri toplama işi küresel bir işe dönüştü ve geçmişte alıp satacak imkanı olmayanlar da bu fırsata eriştiler.

Benzer şekilde grafik tasarımcıların pek çoğu için alakasız ve garip işler yapmadan düzenli gelir imkanı pek yoktu. Düzenli gelir için genelde hayli yavaş bir şekilde düzenli müşteriler elde etmek gerekirdi ve projelerin süreleri de uzun olurdu. Ancak hali hazırda piyasada deneyimli değilseniz bu ilk adımı atmak çok zor olurdu. Artık NFT sayesinde teorik olarak anında gelir elde edebilirsiniz.

Sosyal medya gibi NFT platformları da tasarımcılara küresel müşterilere anında erişim sağlıyorlar. Genelde daha önceden sanatçı olarak tanınmış olmak, NFT pazarına daha da hızlı giriş yapmanızı sağlayabiliyor. Burada esas zor nokta, takipçilerinizi alıcılara dönüştürebilmek. Pek çok markada olduğu gibi, siz de kitlenizi bulmalı ve onlarla duygusal bir bağ kurmalısınız. Yani işinize yarayacak marka stratejilerine göz atmalısınız. Eğer hali hazırda online varlığınız yoksa, pazarlama yaklaşımınıza da bir göz atmanız gerekiyor.

Kapsamlılığı

NFT’lerin sanat sektöründe dijital sanatçılar için koruyucu bir ortam yarattığı ortada. Bilgisayarı olan herkes bir NFT hazırlayabilir ve bazen çok ciddi rakamlara satabilir.

Ancak jetonlaştırma bedeli bazen hayli yüksek olabiliyor. Tasarımcılar tasarımlarını jetonlaştırmak için diğer tasarımcılar ile yarış halindeler ve bu nedenle yayınlayacağınız ağa bağlı olarak 80 dolardan 1000 dolara kadar ücret ödemeniz gerekebilir. Bu ücreti ödemeniz satış yapacağınızı da garanti etmiyor.

Ekolojik Ayak İzinin Fazlalığı

NFT sanat eserlerine dair en büyük tartışmalardan bir tanesi onun çevre üzerindeki etkileri. Bir Fransız sanatçının eseri NFT olarak 10 saniyede satılmış ve sanatçı bu satıştan binlerce dolar kazanmış. Bu güzel bir haber ama bu satışın nasıl bir enerji tüketimine sebep olduğuna dair pek az kişinin fikri var. Sanatçının 2 yıl boyunca stüdyosunda kullandığı toplam enerji miktarına denk durumda ve bu da saatlik 8.7 megawatt enerji yapıyor.

Alıcı daha sonra bu eseri tekrar satmış ve tekrar bu kadarlık enerji kullanımına yol açmış. Bu durum Fransız sanatçının fiziksel eserleri dijital olarak daha ekonomik şekilde teslim etmek için uyguladığı stratejiyi sorgulamasına sebep olmuş.

NFT sanat eserlerinin bu kadar çok kaynak gerektirmeleri pek çok tasarımcı için problem durumunda. Ancak problem sadece sanat eseri ticaretinde de değil. Çünkü kripto para üretiminde, kazma işini yapan bilgisayarlar en çok kripto parayı elde edebilmek için mücadele ediyorlar ve bunu yaparken de enerji harcıyorlar.

Geliştiriciler daha yeşil alternatifleri değerlendiriyorlar ancak bitcoin kripto para piyasasının lideri oldukça bu süreç çevre için çok zararlı olmaya devam edecek.

NFT Sanat Sanayisinin Uzun Vadeli Görünümü

Kimse bundan emin değil. Nisan ayında NFT fiyatları %70 düştü ve yine de yakın zamanda ortadan kalkması da beklenmiyor.

NFT’ler pek çok kişinin sandığının aksine bir dolandırıcılık yöntemi değiller ancak dijital sanat dünyasına henüz yeni girdiğimiz için zamanla alışmamız gerekecek. Özellikle artık çoğu sanat eserinin dijital olarak hazırlanması nedeniyle onları NFT’ye dönüştürmemek potansiyelini kullanmamak olacaktır.

NFT Nasıl Yaratılabilir?

NFT yaratmak için uğraşan tasarımcıların yapmaları gereken ilk şey bir kripto cüzdan oluşturmak. Burada Ethereum depolayacağız çünkü jetonlaştırma bedelini ödemek gerekiyor. Sonrasında kripto cüzdanınız ile NFT pazar alanlarını birbirine bağlamanız gerekiyor.

NFT pazar yerleri tasarımcı ve sanatçıların dijital eserlerini yüklemelerine ve satmalarına olanak tanıyorlar. Eserleri Ebay veya Etsy’den satıyor gibi düşünebilirsiniz ancak tamamen NFT formatındalar. Rarible, OpenSea, Mintable, KnownOrigin ve SuperRare en sık kullanılan pazar yerleri arasında.

Ancak eserlerinizi yüklerken dikkat edilecek bir diğer konu ise kaç tane yükleneceği. Eğer 1’e 1 seçerseniz sadece 1 tane olacaktır. Dilerseniz bir eserin çok sayıda kopyasını da satışa koyabilirsiniz. Bu büyük bir karar çünkü geleneksel sanat formlarında olduğu gibi orijinal eserin adedi ve ne kadar nadir olduğu değerini hayli etkileyecektir.

Özetle NFT Sanat Eserleri

Kripto veya NFT sanat eserleri satmanın tüm tasarım sanayisini değiştirme potansiyeli var. Ortaya çıkışı gelecek nesillerde olacak şeylere dair bir fikir veriyor ve günümüzdeki hali çok sıradan bile kalabilir. Ancak şimdilik NFT sanat dünyasının erken dönemlerindeyiz ve bu haliyle güvenilir, kapsamlı bir sanat satış noktası olmayı başarmış değil. Gelecekte bunun değişip değişmediğini hep beraber yaşayarak göreceğiz.