Omicron BA.5 varyantı şu anda ABD’de baskın COVID-19 varyantı haline geldi. Uzmanlar bu alt varyantın doğal ve aşı kaynaklı bağışıklıktan kaçma konusunda daha yetenekli olduğunu, ancak belirtilerinin önceki varyantların neden olduğu belirtilerle benzer olduğunu söylüyor.
Yalnızca belirtilere bakarak varyantları ayırt etmek zor olmakla birlikte farklı varyantlar arasında yaygın olarak görülen belirtiler arasında burun akıntısı, öksürük, baş ağrısı ve kas ağrıları gibi belirtiler yer alıyor.
Uzmanlara göre BA.5 ile enfekte olan kişilerde tipik COVID-19 belirtileri olan boğaz ağrısı ve yorgunluk görülebilir. Ancak ateş ya da tat ile koku kaybı yaşama olasılığı daha düşük. Bununla birlikte viral menenjit, boyun ve omurilik zarlarında iltihaplanma gibi belirtiler yaşayan insanlar olduğunu gösteren raporlar da bulunuyor. Menenjitte sık rastlanan belirtiler arasında boyunda tutulma ya da ağrı, uyuşukluk, karıncalanma ve ışığa karşı duyarlılık gibi belirtiler bulunuyor.
2020’de yapılan bir vaka çalışmada boyun tutulması gibi menenjitte görülen belirtiler yaşayan 21 yaşındaki bir COVID-19 hastası incelendi. Hastada öksürük veya nefes darlığı gibi solunum sorunları yoktu. Bununla birlikte hastaneye yatışının beşinci gününde COVID-19 testi pozitif çıktı.
Geçen yıl ise 9 yaşındaki bir hastada COVID-19 ile ilişkili olarak viral menenjit olduğu bildirildi.
Omicron BA.5’in menenjit benzeri belirtilere neden olup olmadığı ise henüz bilinmiyor.
Omicron BA.5 Varyantı Nedir?
Omicron’un alt varyantı olan BA.5’e daha detaylı bir şekilde değinmek gerekirse bu varyantın spike proteinlerinde bağışıklığın zayıflaması durumunda aşılardan ve önceki enfeksiyonlardan kazanılan bağışıklık tepkisinden kaçma kabiliyetini artıran mutasyonlar bulunduğu söylenebilir.
BA.5, enfeksiyonlara karşı ilk savunma hattımız olan antikorlardan kaçabiliyor gibi görünüyor. Hücresel bağışıklığımız, yani T hücrelerimiz ile bellek B hücrelerimiz virüse karşı dayanıklılık gösterdiği için kişilerin ciddi enfeksiyonlara yakalanmasının ve ölmelerinin önüne geçmede yardımcı oluyor.
İki doz aşılanmış olmak, BA.5 ve BA.4 varyantlarına karşı hala yüksek oranlarda koruma sağlıyor. Bunun nedeni muhtemelen aşıların T hücresi bağışıklığını devam ettirmesinden kaynaklanıyor. T hücresi bağışıklığı alfa’dan omicron’a kadar çeşitli varyantlara karşı koruma sağlıyor.
Diğer tüm varyantlarda olduğu gibi BA.5 varyantında da aşılanmamış kişilerin hastaneye kaldırılma ve ölüm riski yüksek olmaya devam ediyor. Bu nedenle antikorların BA.5 ile enfekte olma becerisinin azalması söz konusu olsa da uzmanlar hastalığın şiddetli olma oranlarının düşük kalacağını düşünüyor.
Omicron Diğer Varyantlardan Daha Bulaşıcı mı?
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre Omicron varyantı, orijinal virüsten ve Delta varyantından daha kolay bir şekilde yayılıyor. Bu varyant ilk çıktığı zamanlar hızlı bir şekilde yayılım gösterirken sonraki alt varyantları olan BA.4 ve BA.5’in çok daha bulaşıcı olduğu düşünülüyor.
Omicron ile ilgili akıllarda soru işareti yaratan bir diğer sorun bu varyantın daha şiddetli hastalığa neden olup olmadığıyla ilgiliydi. Omicron’un son alt varyantı olan BA.5 hakkında daha öğrenmemiz gereken çok fazla şey olsa da elde edilen ilk verilere göre ölümlerde ciddi bir artış görülmedi. Omicron varyantı her ne kadar vakaların rekor kırmasına neden olsa da ölüm ve hastaneye yatış gibi faktörler, önceki varyantlara göre daha düşük oldu.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre omicron belirtilerinin şiddetinde aşılama, geçirilen enfeksiyonlar, yaş ve diğer sağlık sorunları gibi faktörler etkili olabiliyor.
Omicron’dan Korunmak için Ne Yapmalı?
Öncelikle Omicron’un BA.5 gibi alt varyantlarının, virüsün doğal evrimiyle ilişkili olduğunu kabul etmek gerekiyor. Bu nedenle yeni varyantlarla karşılaşmamız şaşırtıcı değil. Delta nasıl son varyant olmadıysa, omicron’un da son varyant olmayacağını söyleyebiliriz. Dünya üzerinde COVID-19 salgınları görüldüğü sürece yeni bir varyantın ortaya çıkması mümkün olacaktır.
Yeni çıkan varyantlara karşı korunmak için yapılabilecek en iyi şey aşı olmaktır. Herkesin aşısı tam olduğunda virüsün yayılma ve mutasyon geçirme şansı daha düşük olacaktır.
Omicron’un BA.5 ve BA.4 varyantlarının hala hepimiz için bir tehdit teşkil ettiğini düşündüğümüzde maske takmak, mesafe kurallarına uymak ve elleri sık sık yıkamak gibi önlemlerle virüs ile enfekte olma ihtimalimizi azaltabiliriz.
Ne Zaman Doktora Gitmek Gerekir?
COVID-19 olduğunuzu düşünüyorsanız ve menenjit benzeri belirtiler yaşıyorsanız, 45 yaşın altındaysanız, aşılarınız tamsa, kanser ya da kalp hastalığı, akciğer veya böbrek hastalığı gibi sorunlarınız yoksa iyileşmek için evde kalabilirsiniz.
Bununla birlikte nefes darlığı gibi kötüleşen belirtiler yaşarsanız bir an önce tıbbi yardım almanız gerekir.
Genel olarak söylemek gerekirse COVID-19 belirtileri yaşıyorsanız, sonucunuzu onaylatmak veya tedavi olmak için hızlı antijen testleri ya da PCR testi yaptırabilirsiniz. Virüsün bulaşmadığından emin olmak için hızlı testleri iki kez negatif sonuç almak adına iki gün üst üste uygulamalısınız.
Hastalık açısından yüksek risk kategorisindeyseniz, mümkün olan en kısa sürede ilaçlarınızı alabilmek için sağlık kuruluşlarına ulaşmalısınız. Bu ilaçlar, belirtiler başladıktan sonra alındığında en iyi şekilde etki göstermektedir.
Özet Olarak
Omicron’un alt varyantı olan BA.5 ABD’de baskın varyant haline gelmiş olmakla birlikte aşı olma ve önceden kazanılmış bağışıklık insanların şiddetli enfeksiyon yaşama olasılıklarının düşük olmasını sağlamaktadır.
Omicron alt varyantı BA.5, önceki COVID-19 enfeksiyonlarına benzer semptomlara neden olmaktadır. Bazı insanlar enfeksiyon nedeniyle menenjit belirtileri yaşadıklarını söylese de BA.5’in bu belirtilere neden olduğunu gösteren kanıtlar bulunmamaktadır. COVID-19 olduğunu düşünüyorsanız, uygun tedaviyi görmek adına test yaptırmayı ihmal etmeyin.
Kaynaklar
https://www.verywellhealth.com/omicron-ba5-symptoms-5537119
https://www.yalemedicine.org/news/5-things-to-know-omicron
