Birçok durumda işin kolayına kaçmak isteyenler hemen plastikten tek kullanımlık olarak yapılmış malzemelere koşuyor. Plastik tabak, bardak, çatal ve bıçaklar sayesinde bulaşık derdi olmadan açık hava piknikleri, doğum günü partileri, yemek taşıma işi yapıyoruz. Yaz aylarında pet şişeden su içiyoruz. Her alışverişten naylon poşetlerle ayrılıyoruz.

Plastikten uzak durmaya çalışan biri olarak, bu saydıklarımın çoğunu hayatınızdan uzak tutuyor olabilirsiniz. Plastik kullanmaya mecbur kaldığınız durumlarda geri dönüşmesine özen gösteriyor, ya da plastiklerin geri dönüştürüldüğüne inanıyor da olabilirsiniz.

Fakat maalesef gerçekler inandığınız rakamlardan çok uzakta. Plastik ürünlerin geri dönüşüm oranı Amerika’da % 12. Türkiye’nin geri dönüşüm oranı bu rakamın yakınından bile geçmiyor. Geriye kalan, yani üretilen tüm ürünlerin % 90’ından fazlasına denk gelen plastikler ise doğaya atılıyor ve 10 asırdan uzun sürede ancak çözünüyor.

Kullanımı bu kadar pratik olan plastik malzemelerin çözünme ve geri dönüştürülme süreçlerinin bu denli arızalı olması bizi plastik konusunda her gün, bir kez daha düşünmeye itmeli. Zorunda olmadıkça plastik kullanmayın, size hazırladığımız 10 yöntemi uygulayarak da plastikleri tamamen hayatınızdan çıkarın.

1 Arabanızda yeniden kullanılabilir çantalar olsun.

Amerikalıların yılda yaklaşık 360 çuvala denk gelen, yaklaşık 100 milyar adet plastik poşet kullandıkları tahmin ediliyor. Bu torbalar genellikle çöp tenekesinde kullanılanlardan köpek pislik toplama torbalarına kadar evin çevresinde tekrar kullanılabilse de, çoğu toprakta kalır ama kimyasalları su sistemimize kadar girer. Yağmur yağdığında, kaldırımlardaki ve sokaklardaki çöpler olukta birikir ve tahliye sistemine süpürülür. Çoğu tahliye sistemi doğrudan doğruya denize akan en yakın su yoluna gider. Gerisini zaten sahilde yürüyüş yaparken görüyorsunuz. Her yerde kullanabileceğiniz çantalarınız olsun ve bunları arabada tutun. Alisverişe markete ya da pazara giderken de bunları alın.

2 Kendi su mataranızı taşıyın.

Plastik su şişelerinin kullanımı 1990’lı yıllarda patladığında, plastik atık miktarı da çarpıcı bir biçimde hızla arttı. Ortalama olarak, Amerikalılar yılda 50 milyardan fazla plastik şişe satın alıyor, sadece % 40’ı geri dönüştürülüyor. Bu şişelerin çoğunda insanlara zararlı olan iki kimyasal, bisfenol A (BPA) ve polietilen tereftalat (PET) bulunur. Zamanla, bu maddeler insan vücudundaki hormon dengesini değiştirebilir. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nden yayınlanan bir raporda, insanların % 93’ünün idrarında BPA düzeylerinin tespit edildiğini gösterdi. Basit çözüm: BPA içermeyen su için yani PLASTİK ŞİŞESİZ!

3 Pipet kullanmayın.

Son 25 yılda 6 milyondan fazla pipet üretildiğini biliyor muydunuz?Sonuç olarak pipet de plastikten üretilir ve içeceğinize koyduğunuz an sağlıksız hale getirir. İnanın herkes pipetsiz içecek içebiir. Doğa bizi bu şekilde yaratmış!

4 Toptan alışveriş yapın.

Toptan alışveriş derken mesela domates ve salatalıklarınız ahşap kasalarda alın. Metro gibi market zincirleri işinizi kolaylaştırır, daha uygun fiyata malzeme satın alırsınız ve de poşete gerek kalmaz. Tüketicilerin paketlenmiş gıdalar yerine toplu satın alım yaparak, gıda bütçelerinin % 89’undan tasarruf edebileceğini biliyor muydunuz? Geri dönüşümlü olmayan plastik ambalajlar konusunda atık sayısı azalır, aynı zamanda gıda üreticileri, bazı temel kategorilerdeki malzeme ve teslimat maliyetlerinde tasarruf sağlarlar. Bu da bizlere indirim olarak geri döner.

5 ‘’Microbead’’ içeren güzellik ürünlerinden kurtulun.

Microbead; plastik parçalardan üretilen, boyutları 5mm.yi geçmeyen mikro plastiklerdir. Çoğunlukla polietilenden üretilse de, polipropilen ve polistiren gibi diğer petro-kimyasal plastiklerde etken maddesi olabilir. Genellikle cilt yenileyici ve kişisel bakım ürünleri, diş macunları, biyomedikal ve bilimsel sağlık araştırmalarında kullanılmaktadır. Bunların yanı sıra microbeads plastik parçacık olarak suları kirletip, tatlı sulara ve okyanus sularındaki canlılara büyük oranda zararlar vermektedir.

İşte bu nedenlerden dolayı lütfen micobeads içeren ürünlerden uzak duralım.

6 Kilitli poşetleri yıkayıp yeniden kullanın.

Çevreye zarar veren sadece plastik poşetler ve çantalar değil: Kilitli torbalar da geri dönüştürülmez. Sonuçta bu kilitli poşetler daha dayanıklı plastikten yapılıyor. O zaman onlardan da uzak durmalıyız. Diyelim ki bir şekilde eve geldi, o zaman uzun süre yıkayarak tekrar tekrar kullanalım.

7 Strafor köpükleri kullanmayın.

Strafor, yüksek ısı tutma özelliklerine sahip hafif bir ambalaj malzemesidir ve taşıma ambalajı olarak idealdir. Bununla birlikte, neredeyse hiç geri dönüştürülemez ve petrol gibi sürdürülemez, kirletici bir maddeden yapılmıştır. Strafor köpük imal etme süreci de kendi başına bir tehlike oluşturmaktadır; üretim aşamasında Stiren e maruz kalan işçiler sağlık konusunda olumsuz etkilere maruz kalmaktadır.

Bu kaplar sıcak yiyecekler için kullanıldığında, kimyasalların malzemeden yiyeceğe sızdığı belirlenmiştir. Özellikle strafordan kahve bardakları üretiliyor, inanılmaz sakıncalı!

8 Kullan-at malzemelerden uzak durun.

Plastik çatal ve bıçaklar partileri, piknikleri daha kolay bir hale getirdi değil mi? Peki ya sağlığımız? Sadece piknik değil aslında konu, bir de işin sokak satıcıları bölümü var. Dondurmanın yanında verilen kaşık plastik, hastanelerde bile çay makinalarının yanında plastik kaşık var! Ağaçtan ve diğer bitki malzemelerinden yapılmış, doğal şekilde biyolojik olarak parçalanacak olan yeni kompost edilebilir çatal ve bıçakları tercih edin eğer çok gerekli ise.

9 Meyvelerin içinde satıldığı plastikleri markette bırakın.

Hassa meyvelerin bazen sebzelerin içinde satıldığı şeffaf çukur kapaklı plastikleri, malzemenizi alır almaz markette bırakın. Yanınızda getireceğiniz cam kavanozlara ya da kaplara aktarın ve plastiklerden kurtulun.

10 Seçme hakkınız olduğunu bilin.

Sorunu anlamaya başladığımızda, davranışlarımızda değişiklikler yapmak kolaydır. Çantadan su şişelerine – plastik pipetlere kadar – ne kadar plastik kullandığınızı bir düşünün. Evinize bir göz atın ve kendi hayatınızda nelerin değişebileceğini görün. Kağıt ambalajı kullanan bir fırın seçin veya kendi ekmeğinizi kendi fırınızda pişirin. Plastik çakmak yerine kibrit kullanmayı seçin. Plastik çöp torbalarını, örneğin kağıt peçeteleri kullanarak ve kağıt havlu yerine bezleri temizleyerek azaltmak için atık miktarınızı azaltın. Cam kavanozlarda akçaağaç şurubu ve fıstık ezmesi gibi gıdalar satın almayı seçin. İçme suyunu, yetişkinler için paslanmaz çelik kaplarla ve çocuklar için kolay kaplarla koyun. Günlük plastik kullanımınızı azaltabilecek çok sayıda küçük şeyle, daha akıllı, daha bilinçli seçenekler üretmeye başlamanız ile ulaşabilirsiniz ve inanın bunun için de sizin seçme hakkınız var.