Bazı gıdalara “Süper besin” denmesinin nedenini hiç merak ettiniz mi? Veya yeşil çay, lahana ve yaban mersini gibi anahtar sebzeler birer süper besin olarak tanımlanırken ortak yönleri ne acaba? Cevap, kesinlikle quercetin. Hepimizin aradığı daha uzun ömür, kalp sağlığı, dayanıklılık, bağışıklık sistemi ve daha fazlasını veren bir bileşik.

Araştırmalar bile, quercetinin antikanser özellikleri gösterdiğini belirtiyor. Aslında bu güçlü antioksidan bileşimin, özellikle de anti-inflamatuar bir enzim olan bromelain’in yararları ile birleştiğinde, yapamayacağı bir şey yoktur.

Bütün bunlar, neden düzenli olarak quercetin içeren besin kaynaklarını tüketmenizi şiddetle tavsiye ettiğimi açıklıyor. Peki bu gıdalar neler? Ve ne kadar tüketmelisiniz? Hadi birlikte keşfedelim.

Quercetin Nedir?

Quercetin, bir çok bitkinin kabuklarında yaygın olarak bulunan kimyasal bir pigmenttir. Beslenmede önemli bir flavanoid olan bu madde, elma kabuğu, soğan, çay ve kırmızı şarapta bolca bulunur. Hücre kültürlerinde yapılan çalışmalar, quercetinin belli tipteki kanser hücrelerine karşı çalıştığını göstermiştir.

Quercetin yeşillik, domates, çilek ve brokoli gibi bitkisel gıdalarda bulunan flavonoid antioksidan türüdür. Teknik olarak “bitki pigmenti” olarak düşünülür, bu da tamamen renkli, besleyici meyveler ve sebzelerde bulunur.

Beslenmede en zengin antioksidanlardan biri olarak kabul edilen quercetin serbest radikal hasarı, yaşlanmanın ve inflamasyonun etkileri ile mücadelede önemli bir rol oynar. Sağlıklı bir beslenmeden bol miktarda quercetin elde edebilirsiniz, ancak bazı insanlar güçlü anti-inflamatuar etkileri için quercetin takviyeleri de almakta.

Quercetin Nasıl Çalışır ve Ne Kadar Gerekir?

Araştırmalar quercetin içeren anti-inflamatuar gıdaların, kalp rahatsızlığı ve kan damarı problemleri, alerjiler, enfeksiyonlar, kronik yorgunluk ve artirit gibi otoimmün bozukluklarla ilgili belirtiler gibi bir dizi iltihaplı sağlık sorununu yönetmesine yardımcı olabileceğini gösteriyor. Quercetin gibi flavonoidler bizde nasıl işe yarar?

Herşey yüksek antioksidan gıdaların “temiz radikalleri süpürme” yeteneğine dayanıyor. Beslenmeden gelen quercetin, yaşlanmanın ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı oluyor, çünkü oksidatif stresin etkilerini azaltıyor. Oksidatif stres hepimizde olabilir, ancak zayıf bir beslenme, stres, uyku eksikliği ve kimyasal toksinlere maruz kalma gibi durumlarla daha da artmaktadır.

Quercetin Faydaları Nelerdir?

1. Enflamasyonu düşürür.
Quercetin de dahil olmak üzere flavonoidler önemli anti-inflamatuarlardır, çünkü antioksidan gibi davranırlar; bu da yaşlandıkça gerçekleşen “oksidasyon” süreciyle tam anlamıyla mücadele eder. Quercetin zararlı hücre zarlarına, DNA’nın çalışma şeklini değiştirmeye, hücre mutasyonlarını arttırmaya ve sağlıklı hücrelere ölüm vermeyi içeren, hücrelerin nasıl işlediğini olumsuz şekilde etkileyen, serbest radikal olarak bilinen vücuttaki zararlı parçalanmaları durdurmaya yardımcı olabilir.

Araştırmalar bize inflamasyonun kalp hastalığı, kanser, bilişsel düşüş, bazı zihinsel bozukluklar ve otoimmün hastalıklar gibi çoğu hastalığın kökünü gösteriyor. Enfeksiyonla mücadelede quercetin’in en iyi araştırılmış etkileri, doğal olarak flavonoidler ve diğer polifenoller tedarik eden gıdalardaki (özellikle meyve ve sebzelerde) bulunmuştur; bu nedenle, antioksidan takviyelerini daha düşük enflamatuar ilaçlara dönüştürmenin uzun vadeli etkileri hakkında daha fazla şey öğrenmeliyiz.

Peki hangi durumlarda quercetin kullanımı teşvik edilir?

• arterlerin sertleşmesi (ateroskleroz)
• yüksek kolesterol
• kalp rahatsızlıkları ve dolaşım sorunları
• insülin direnci ve diyabet
• katarakt dahil göz ile ilgili sorunlar
• allerji, astım ve saman nezlesi
• mide ülseri
• bilişsel eksiklik
• gut
• viral enfeksiyonlar
• Prostat, mesane ve yumurtalık iltihabı
• kronik yorgunluk sendromu
• kanser
• prostatta kronik enfeksiyon
• Cilt hastalıkları, dermatit dahil

2. Alerji ile savaşır.


Quercetin doğal bir antihistaminik ve anti-inflamatuardır. Doğal olarak mevsim ve gıda alerjilerinin etkilerini, ayrıca astım ve cilt reaksiyonlarını düşürmek için etkili çalışır. Histaminler, bağışıklık sistemi bir alerji veya hassaslık tespit ettiğinde salınan kimyasal maddelerdir ve vücudumuzun alerjik reaksiyonu olduğunda karşımıza çıkan rahatsız edici belirtilerden sorumludurlar.

Quercetin, belirli bağışıklık hücrelerinden histaminlerin salınmasını, öksürük, sulanmış göz, burun akıntısı, şişkin dudak veya dilde şişme ve hazımsızlık gibi semptomların azalmasına yardımcı olabilir. Çalışmalar, doğal bir ilaç ve fitokimyasal olan quercetinin bazı reçeteli ilaçlar gibi alerjik ilaçlarla mücadelede eşdeğer olduğunu gösteriyor; bunların hepsi de çok az veya hiç yan etki içermiyor.

3. Kalp sağlığını destekler.


Enflamasyonu ve oksidatif stres seviyesini düşürme kabiliyeti nedeniyle quercetin, kalp ve kan damarlarıyla ilgili bozuklukları olan insanlar için yararlıdır. Örneğin, flavonoidleri içeren çok sayıda renkli meyve ve sebzeyi yiyerek, yaşlı erişkinlerde kardiyovasküler hastalık ve hatta ölüm riski düşer.

Bazı çalışmalar, çeşitli flavonoid türlerinin (örneğin quercetin, resveratrol ve kateşinler) arterlerdeki plak oluşumunun neden olduğu tehlikeli bir durum olan ateroskleroz riskini azaltmaya yardımcı olduğunu göstermektedir. Arterlerdeki kan akışı kesilmesi, bir kalp krizi veya felç yaşamak için birincil risk faktörlerinden biridir.

Antioksidanlar ayrıca vücudun LDL “kötü” kolestrol düzeyinde artışa maruz kalmasını önler ve kan basıncını düzenler. Bazı çalışmalar, quercetinin LDL kolestrol partiküllerine hasar vermesini önlediğini ve flavonoid açısından zengin gıdaları tüketen kişilerin, genellikle daha sağlıklı ve daha düşük kolesterol düzeylerine, daha düşük hipertansiyon insidansına sahip olduklarına işaret ediyor. Aslında, kırmızı şarapların kalbiniz için iyi olduğunu duymuşsunuzdur, çünkü doğal bir quercetin kaynağıdır. Sağlıklı kalp işlevi ile ilişkili olan kırmızı şarap özündeki ana aktif maddelerden biridir.

4. Helps Fight Pain
Quercetin takviyeleri alarak, artrit gibi otoimmün koşullarla ilişkili ağrıların yanı sıra prostat ve solunum yolları gibi enfeksiyonları azaltabilir. Bazı çalışmalardan elde edilen kanıtlar, enfeksiyon nedeniyle mesane ağrıları yaşayan insanlarda (idrar yapma, şişme ve yanma gibi acil bir gereksinime neden olur), quercetin takviyeleri alırken daha az semptom bulunduğunun kanıtıdır.

5. Dayanıklılığı geliştirir.


Quercetin bazı sporcu takviyelerine de eklenir, çünkü muhtemelen kan akışındaki olumlu etkileri nedeniyle atletik performansı ve dayanıklılığı artırmaya yardımcı olduğuna inanılıyor. Georgia Institute of Technology’de Uygulamalı Fizyoloji Okulu’ndan araştırmacılar, ortalama olarak “quercetin, insan dayanıklılığı egzersiz kapasitesinde (VO (2max) ve dayanıklılık egzersiz performansı” nda istatistiksel olarak önemli bir fayda sağladığını tespit etti.

İyileştirmeler bazen küçük olsa da, kas ve eklem dokularına oksijen ve besin maddeleri taşıyan kan damarlarının sağlığını iyileştirmeye yardımcı olduğu için, quercetin gibi antioksidanların fiziksel performansı arttıracağı mantıklıdır.

Diğer çalışmalar ayrıca, quercetinin bağışıklık fonksiyonunu artırmaya yardımcı olduğunu ve yorgunluğa maruz kalındığında ortaya çıkabilen hastalıklara duyarlılığı önler. Konu ile ilgili yapılan bir çalışma, günde iki kez 500 miligram quercetin alanların, ağır egzersiz periyodlarını takiben egzersize bağlı solunum yolu enfeksiyonları gelişmesine karşı koruduğuna dair kanıtlar bulmuştur.

6. Kanserle savaşır.


Quercetin ve diğer antioksidanlardan zengin besin içeriği bulunan bir beslenme ile kanser riskini azalttığını gösteriyor. Quercetin, potansiyel bir kanser önleyici aktiviteye sahip gibi görünmektedir ve kanserli hücreler üzerinde benzersiz bir anti-proliferatif etkiye sahip olabilir, bu da doğal herhangi bir kanser tedavisine etkili bir katkı sağlamıştır.

Çalışmalar, quercetinin kanser koruyucu etkilerinin, EGFR veya östrojen reseptör modülasyonundan kaynaklandığını ortaya koymaktadır. Flavonoidler, hücre mutasyonu, tümörlerin büyümesi ve radyasyon veya kemoterapi gibi tipik kanser tedavileri ile ilgili semptomlarla ilgili süreçlerin durdurulmasına yardımcı olabilir.

Quercetin kanseri durdurmak için güvenli bir tedavi yaklaşımı olarak düşünülmektedir ve gelecekte, konvansiyonel yöntemler yerine veya onunla birlikte doğal bir terapi olarak kullanılabileceğini düşünebiliriz. Şu anda, quercetinin hücresel işleyiş üzerindeki etkileri ile ilgili yapılan çalışmaların çoğunda hayvanlar bulunmaktadır, bu nedenle quercetinin insan kanserli hücreleri üzerindeki spesifik etkilerini ortaya çıkarmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

7. Cilt sağlığını korur.

Alerjik reaksiyonları, enflamatuar ve otoimmün hastalıkların tetiklenmesinde kritik olan immün hücreler olan “mast hücrelerini” bloke edebilen quercetin, cildi dermatit ve fotosensitivite gibi hastalıkların etkilerinden korur. Quercetin gibi flavonoidler, IL-8 ve TNF gibi pek çok pro-enflamatuar sitokin salınmasını engeller; bu da diğer geleneksel tedavilerden veya reçetelerden rahatlamayan insanlarda bile, deri iltihaplanmasına ilişkin belirtileri durdurmaya yardımcı olur.

Quercetinin Önemli Kaynakları Nelerdir?
Her çeşit lezzetli kırmızı, yeşil ve mor pigmentli bitkiler quercetin ile doludur – örneğin, kırmızı şarap, yaban mersini, elma, kırmızı soğan ve hatta yeşil çay quercetinin en iyi kaynaklarından bazılarıdır. Bitki gıdalarında bulunan quercetin miktarı, yetiştirildikleri yere, ne kadar taze olduklarına, nasıl hazırlandıklarına vb. göre değişebilir.

Beslenmenize katkıda bulunmak için en çok kullanılan quercetin kaynakları arasında şunlar vardır:
• Elma
• Biber
• Kırmızı şarap
• Koyu kiraz ve vişne (yaban mersini, böğürtlen ve diğerleri)
• Domates
• Brokoli, lahana ve filiz içeren turpgil sebzeler
• Yapraklı yeşil sebzeler; ıspanak, kale
• Turunçgiller
• Kakao
• Cranberry
• Tam tahıl
• Çiğ kuşkonmaz
• Kapari
• Çiğ kırmızı soğan
• Zeytinyağı
• Siyah ve yeşil çay
• Kuru baklagiller