Miyomlar rahim kas tabakalarından büyüyen kanserli olmayan tümörlerdir. Düz kaslardaki bu iyi huylu tümörler fasulye tanesi kadar olabileceği gibi kavun kadar geniş de olabilir. Miyomlar (Fibroidler9 tüm kadınların yaklaşık yüzde 30’unu 35 yaşına kadar, yüzde 20 ila 80’ini 50 yaşına kadar etkiliyor. Genellikle 16 ila 50 yaş arasında gelişirler. Bunlar, östrojen düzeylerinin daha yüksek olduğu üreme yıllarıdır. Bu yazıda; miyom tipleri, vücut üzerindeki etkileri, nasıl keşfedildikleri ve ne yaptıkları incelenecektir.
Miyomlar Hakkında Genel Bilgiler:
• Fibroidler en yaygın üreme yıllarında görülür.
• Niçin oluştuğu tam olarak belli değildir, ancak östrojen seviyeleri yüksek olduğunda gelişirler.
• Çoğu insanda semptom görülmez, ancak sırt ağrısı, kabızlık ve aşırı veya acı veren uterus kanamaları ile anemiye neden olabilirler.
• Komplikasyonlar nadirdir, ancak ciddi olabilirler.
Miyom Çeşitleri Nelerdir?
Dört çeşit miyom vardır:
• İntramural Miyom: Bu en yaygın türüdür. İntramural fibroid rahim kas duvarına gömülüdür.
• Subseroszal Miyom: Bunlar rahim duvarının ötesine uzanır ve çevresindeki dış uterin doku tabakasında büyür. Miyomun saplandığı ve oldukça büyük olabildiği pedunculated myomlara dönüşebilirler.
• Submukozal Miyom: Bu tip rahmin boşluğuna itilebilir. Genellikle duvardaki iç astarın altındaki kasta bulunur.
• Servikal Miyom: Servikal miyomlar, serviks olarak bilinen rahmin boynunda kök salarlar.
Bir fibroidin sınıflandırması rahimdeki konumuna bağlıdır.
Miyom Belirtileri Nelerdir?
Yaklaşık miyomlu 1 ila 3 kadında belirtiler görülür. Bu belirtiler arasında şunlar olabilir:
• Ağrılı ve ağır regl dönemleri; aynı zamanda menoraji olarak da bilinir.
• Ağır adet kanamalarından dolayı görülen anemi
• Bel ağrısı veya baldır ağrısı
• Kabızlık
• Özellikle büyük miyomlarda alt karın içinde rahatsızlık
• Sık idrara çıkma
• Cinsel ilişki sırasında ağrı; disparoni olarak da bilinir.
Olası diğer belirtiler arasında şunlar bulunur:
• İşçi sorunları
• Gebelik sorunları
• Doğurganlık sorunları
• Tekrarlanan düşükler
Miyomlar büyükse, alt karında da kilo artışı ve şişme olabilir. Bir miyom (fibroid) geliştikten sonra menopoza kadar büyümeye devam edebilir. Menopozdan sonra östrojen seviyeleri düştükçe, fibroid genellikle küçülür.
Neden Miyom Oluşur?
Miyomlara neyin neden olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Östrojen seviyeleri ile ilişkili olabilirler. Üreme yıllarında östrojen ve progesteron seviyeleri daha yüksektir. Östrojen seviyeleri yüksek olduğunda, özellikle gebelik sırasında miyomlar şişme eğilimi gösterir. Bir kadın östrojen içeren doğum kontrol hapları aldığında da gelişme eğilimi daha yüksektir.
Düşük östrojen seviyeleri, menopoz sırasında ve sonrasında miyomların küçülmesine neden olabilir. Genetik faktörlerin miyom gelişimini etkilediği düşünülmektedir. Miyom sorunu olan yakın bir akrabaya sahip olmak da miyom geliştirme şansını artırır. Ayrıca kırmızı et, alkol ve kafeinin miyom riskini artırabileceğine ve artan meyve ve sebze alımınınsa miyomu azaltabileceğine dair kanıtlar bulunmaktadır. Aşırı kilolu veya obez olmak myom riskini artırır.
Çocuk sahibi olma, miyom geliştirme riskini azaltır. Bir kadının yaşlandıkça miyom riski azalır.
Nasıl Miyom Teşhisi Konulur?
Miyomlar genellikle semptom göstermezler, genellikle rutin pelvik muayene sırasında teşhis edilirler. Aşağıdaki tanı testleri miyomları tespit edebilir:
• Bir doktor karın üzerinde tarama yaparak veya vajinaya küçük bir ultrason probu sokarak ultrason görüntüleri yardımıyla miyom tespit edebilir. Her iki yöntem de gerekebilir.
• MRI, miyomların boyut ve miktarını belirleyebilir.
• Bir histeroskopi, rahmin iç kısmını incelemek için ucuna takılmış küçük bir cihaz kullanır. Cihaz, (serviksten) vajinadan rahim içine sokulur. Gerekirse, doktor bölgedeki potansiyel kanserli hücreleri tanımlamak için aynı anda biyopsi yapabilir.
• Bir laparoskopi de yapılabilir. Laparoskopi’de doktor karın derisinde küçük bir açılım yapar ve tabakalara tutturulmuş ışıklı bir kamera ile küçük bir tüp yerleştirir. Kamera, rahmin dışını ve çevresindeki yapıları incelemek için abdominopelvik boşluğa ulaşır.
• Gerekirse, rahim dış tabakasından bir biyopsi alınabilir.
Miyom Tedavisi Nasıl Olur?
Tedavi, miyomların sonucu olarak semptomlar yaşayan kadınlar için önerilir. Miyomlar yaşam kalitesini etkilemezse, tedavi gerekli olmayabilir. Fibroidler ağır regl periyotlarına yol açabilir, ancak bunlar büyük problemlere yol açmazsa, tedavi edilmemeyi tercih edebilir. Menopoz döneminde miyom genellikle küçülür ve semptomlar genellikle daha az belirginleşir veya tamamen çözülür. Tedaviye ihtiyaç duyulduğunda ilaç veya ameliyat da uygun görülebilir. Miyomların yeri, semptomların ciddiyeti ve gelecekteki doğurganlık planları kararları etkileyebilir.
İlaç Tedavisi
Miyom için ilk tedavi yöntemi ilaçtır. Gonadotropin salıcı hormon agonisti (GnRHa) olarak bilinen bir ilaç; vücudun daha az östrojen ve progesteron üretmesine neden olur. Bu da miyomları küçültür. GnRHa, tedavinin bitiminden sonra doğurganlığı etkilemeden adet döngüsünü durdurur. GnRHa; sıcak basması, daha fazla terleme eğilimi, vajinal kuruluk ve bazı durumlarda osteoporoz riski gibi menopoz benzeri semptomlara neden olabilir.
Miyomları küçültmek için ameliyattan önce verilebilirler. GnRHa; sadece kısa süreli kullanım içindir. Farklı ilaçlar da kullanılabilir, ancak daha büyük miyomları tedavi ederken daha az etkili olabilirler. Diğer ilaçlar şunlardır:
Non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler): Bunlar mefenamik ve ibuprofen içerir. Anti-inflamatuar ilaçlar prostaglandinler olarak adlandırılan hormon benzeri lipid bileşiklerinin üretimini azaltır. Prostaglandinler kramp dönemleri ile ilişkilidir ve bunların ağır menstrüel dönemlerle ilişkili olduğu düşünülmektedir. Miyomu olanlar için NSAID kullanmak, miyom ağrısının azaltılmasında etkili olabilir ancak kanamayı azaltmaz ve doğurganlığı etkilemez.
Doğum kontrol hapları: Oral kontraseptifler; adet döngüsünü düzenlemeye yardımcı olur ve regl dönemleri boyunca ağrı veya kanama miktarını azaltmaya yardımcı olabilir.
Levonorgestrel intrauterin sistem (LNG-IUS): Bu plastik cihaz rahmin içine yerleştirilir. Daha sonra levonorgestrel adı verilen uzun bir zaman aralığında hormon salgılar. Hormon, rahmin içerideki astarını çok hızlı büyüterek durur ve menstrüel kanamayı azaltır. Yan etkiler, 6 aya kadar veya daha uzun süren düzensiz kanamalar, baş ağrısı, göğüs hassasiyeti ve akne sayılabilir. Bazı durumlarda, regl dönemlerini durdurabilir.
Ameliyat Tedavisi
Şiddetli miyomlar daha konservatif tedavi seçeneklerine cevap vermeyebilir ve ameliyat gerekebilir. Doktorunuz aşağıdaki yöntemlerden birini seçebilir:
Histerektomi: Histerektomi rahmin kısmi veya tamamen alınmasıdır. Bu miyom sayısının yüksek olmasında veya aşırı kanama tedavisinde düşünülür. Toplam histerektomi, miyomların geri dönmesini önleyebilir. Cerrah yumurtalık ve fallop tüplerini de çıkarırsa, yan etkiler libidoyu ve erken menopozu azaltabilir.
Myomektomi: Bu, rahmin kas duvarından miyomların çıkarılmasıdır. Hâlâ çocuk sahibi olmak isteyen kadınlara yardımcı olabilir. Büyük fibroidleri olan kadınlar veya rahmin belirli bölümlerinde bulunan fibroidler, bu ameliyattan yararlanamayabilir.
Endometriyal ablasyon: Miyom; rahim iç yüzüne yakınsa, rahmin içindeki astarın çıkarılması yardımcı olabilir. Endometriyal ablasyon, fibroidli bazı kadınlarda histerektomiye etkili bir alternatif olabilir.
Uterin arter embolizasyonu (UAE): Kan dolaşımının kesilmesi fibroidi küçültür. Herhangi bir miyom için kan sağlayan arterlere; kateter yoluyla bir kimyasal enjekte edilir. Bu prosedür, miyomlu kişilerin yüzde 90’ında semptomları azaltır veya ortadan kaldırır ancak hamile olan ve çocuk sahibi olmak isteyenler için uygun değildir.
Perkütan lazer ablasmanı: Miyomların yerini bulmak için bir MRI taraması kullanılır. İnce iğneler daha sonra hastanın deri ve vücut dokularına sokulur ve hedeflenen miyomlara ulaşana kadar itilir. İğnelerden bir lazer fiber cihaz takılır. Miyomları küçültmek için cihazdan bir lazer ışığı gönderilir.
