Pek çok kadın öyle ya da böyle bir şekilde cinsel ilişki sonrasında vajinal kanama yaşıyor. Hatta, menopoz sonrası kadınların %63’ü cinsellik sırasında vajinal kuruluk ve vajinal kanama veya lekelenme yaşıyor. Adet gören kadınların da %9’u ilişki sonrasında kanama yaşıyor.

Arada bir hafif kanamalar bir sorun sebebi değil. Eğer belli risk faktörleriniz varsa veya menopozu geçtiyseniz, ilişki sonrası kanama doktor ziyareti gerektirebilir.

Seks Sonrası Kanama Sebepleri

Seksten sonra kanamaya tıbbi olarak postkoital kanama deniliyor. Tüm yaşlardaki kadınlarda ortaya çıkabilir. Menopoza ulaşmamış olan genç kadınlarda kanamanın kaynağı genellikle servikstir. Menopozu geçmiş kadınlarda ise kanamanın sebebi farklı olabilir. Şuradalardan kaynaklanabilir:

  • serviks
  • rahim
  • vajina dudakları
  • idrar yolu

Sebepleri göz önüne alındığında, serviks kanseri en büyük endişe kaynağı, özellikle menopoz sonrası kadınlar için. Ancak postkoital kanamanın yaygın rahatsızlıklardan kaynaklanma ihtimali daha yüksek.

Enfeksiyonlar

Bazı enfeksiyonlar vajina dokularında inflamasyona sebep olarak kanamaya yol açabilirler. Bunlar arasında şunlar var:

  • pelvik inflamatuvar hastalığı
  • cinsel yolla bulaşan hastalıklar
  • servisit
  • vajinit

Menopozda Ürogenital Sendrom (MÜS)

Bu rahatsızlık geçmişte vajinal atrofi olarak da biliniyordu. Menopoz dönemini geçirmekte olan veya bitirmiş olan kadınlarda yaygın bir rahatsızlık olduğu gibi, yumurtalıkları alınan kadınlarda da yaygın. Yaşlandıkça, özellikle de adet dönemleri durduğunda, vücut daha az östrojen üretir hale gelir. Östrojen üreme sistemlerini düzenleyen kadınlık hormonlarından bir tanesi.

Östrojen düzeyleri düştüğü zaman vajinada bir kaç şey gerçekleşir. Vücut daha az vajinal sıvı üretir ve bu nedenle vajina daha kuru ve inflamasyonlu hale gelir. Düşük östrojen düzeyi vajinanın elastikiyetini de azaltır. Vajinal dokular incelirler ve büzülürler. Bu da huzursuzluğa, ağrılara ve cinsellik sırasında kanamalara sebep olur.

Vajinal Kuruluk

Vajinal kuruluk da kanamaya sebep olabilir. MÜS’ün haricinde pek çok başka faktörden dolayı ortaya çıkabilir ve bazıları şöyle:

  • emzirme
  • doğum
  • yumurtalıkların alınması
  • soğuk algınlığı, astım ilaçları, antidepresanlar ve anti-östrojen ilaçları gibi belli ilaçlar
  • kemoterapi ve radyasyon terapisi
  • tam olarak uyarılmadan cinsel ilişki
  • duş yapmak
  • kadın hijyen ürünlerindeki, deterjanlardaki ve havuzlardaki kimyasallar
  • Sjögren sendromu, bağışıklık sisteminin bir inflamatuvar hastalığı ve vücuttaki bezlerin ürettiği nemi azaltır

Polipler

Polipler kanser olmayan oluşumlardır. Bazen servikste ve rahmin endometriyal dokusunda bulunurlar. Polip bir kolye veya zincir gibi asılı kalır. Poliplerin hareketi çevredeki dokuları rahatsız eder ve kılcal damarlardan dolayı kanamaya sebep olabilir.

Vajinal Yırtılma

Seks, özellikle de sert seks, vajinada küçük çiziklere ve yırtılmalara sebep olabilir. Özellikle de menopoz, emzirme veya diğer faktörlerden dolayı vajinal kuruluk yaşanıyorsa.

Kanser

Düzensiz vajinal kanama, seks sonrası kanama da dahil olmak üzere serviks veya vajina kanserinin yaygın bir belirtisidir. Hatta serviks kanseri tanısı alan kadınların %11’i bu belirti nedeniyle tanı almış durumda. Menopoz sonrası kanama da rahim kanseri belirtisi olabilir.

Cinsel İlişki Sonrası Kanama Riskiniz Fazla mı?

Eğer şu koşullara sahipseniz postkoital kanama riskiniz daha yüksek:

  • serviks veya rahim kanseri olma
  • menopoz geçirmek veya menopoz sonrası dönemde olmak
  • yakın zamanda bebek sahibi olmak veya emzirmek
  • prezervatif olmadan çok sayıda partnerle ilişkiye girmek
  • ilişkiden önce yeterince uyarılmamak
  • sık sık vajinayı yıkamak

Şu Belirtileri İçin Doktora Gidin

Postkoital kanama ile birlikte yaşayabileceğiniz belirtiler değişim gösterirler ve sebebe bağlıdırlar. Eğer menopozda değilseniz, başka risk faktörleriniz yoksa ve hızlıca geçen küçük kanama ve lekelenmelere sahipseniz, muhtemelen doktora gitmenize gerek yok. Eğer menopozdan sonra herhangi bir vajinal kanama yaşarsanız hemen doktoru görmeniz gerekli.

Aşağıdaki belirtilere sahipseniz de doktorunuza danışmalısınız:

  • vajinal kaşıntı ve yanma
  • idrar sırasında batma ve yanma hissi
  • ağrılı cinsel ilişki
  • ağır kanamalar
  • ciddi karın ağrısı
  • bel ağrısı
  • kusma ve bulantılar
  • sıradışı vajinal akıntı

Doktor Ziyaretinde Ne Olur?

Postkoital kanama için aile hekiminizi veya jinekologunuzu ziyaret edebilirsiniz. Doktor belirtileriniz hakkında kanamanın süresi ve miktarı gibi sorular soracaktır. Ayrıca kanın rengini de sorabilirler.

Belirtiler cinsel aktiviteye bağlı oldukları için doktor cinsel geçmişinizi de sorgulayabilir. Örneğin düzenli olarak prezervatif kullanıp kullanmadığınızı veya birden fazla cinsel partneriniz olup olmadığını.

Belirtileriniz ve cinsel geçmişinize dayanarak bir muayene önerebilir. Bölgenin incelenmesi doktorun kanın kaynağını bulmasını sağlayabilir. Postkoital kanama vajina duvarlarından, serviksten, idrar yollarından veya vulvadan gelebilir.

Kanamaya sebep olan şeyin tespiti için doktor pap smear, hamilelik testi ve vajinal kültür testleri gibi ek testler talep edebilir.

Pek çok kadın cinsel sağlığına dair sorular için doktoru ziyaret etmeye çekiniyor ve fizik muayeneyi rahatsız edici buluyor. Ancak postkoital kanamalar için doktor ziyaretinde illa ki fiziksel muayene olmak zorunda değil.

Eğer doktorunuz pelvik muayene istiyorsa, bunu sizin için daha rahat hale getirmek üzere seçeneklerinizi sorabilirsiniz. Örneğin çalışmalara göre farklı bacak pozisyonları veya su bazlı kayganlaştırıcılar bazı kadınlar için muayeneyi daha kolay hale getiriyorlar. Eğer postkoital kanama hakkında endişeleriniz varsa doktorunuzu görmek zihninizi rahatlatacaktır.

Serviks ve Rahim Kanseri

Vajinal kanama, ilişki sonrası kanama da dahil olmak üzere serviks ve rahim kanseri belirtisi olabilir. Bu kanser türleri 50 yaşının üzerindeki kadınlar veya menopoz geçirmiş kadınlarda hayli yaygın.

Yaşa ek olarak diğer risk faktörleri arasında bu kanser türlerine ait aile geçmişi, fazla kilolu olmak (endometriyal kanser için), doğum kontrol haplarını beş seneden fazla almak (serviks kanseri için) gibi faktörler bulunuyor. HPV virüsü kapmış olmak da serviks kanseri riskini arttırıyor.

Eğer menopoz geçirdiyseniz ve postkoital kanamanız varsa kanser türlerini eleyebilmek için doktora görünmelisiniz. Diğer kanser türlerinde olduğu gibi bunda da kanserin erken bulunması ve tedavi edilmesi tedaviyi daha verimli hale getiriyor.

Komplikasyonlar

Postkoital kanamanın ciddi komplikasyonları, sebep kanser veya tedavi edilmemiş enfeksiyon değilse pek yaygın değil. Aşağıdakiler en görülmesi muhtemel komplikasyonlardır.

Anemi

Ağır veya uzun süren kanamalara sahip olmak demir eksikliği anemisine sebep olabilir çünkü bedendeki alyuvarlar kan kaybından dolayı azalmışlardır. Anemi belirtileri şöyle:

  • yorgunluk
  • zayıflık
  • sersemlik
  • baş ağrıları
  • sıradışı solgunlukta cilt

Anemi kan kaybından kaynaklanıyorsa doktor demir takviyesi yazabilir. Ancak en önemli demir kaynağı beslenme. Demir düzeylerinize dair endişeniz varsa beslenmenize şu demir yüklü gıdaları ekleyin:

  • balık
  • fıstık ezmesi
  • baklagiller
  • yapraklı sebzeler
  • yumurta
  • et

Enfeksiyon

Eğer vajinal kuruluk varsa, idrar yolu enfeksiyonu kapma riskiniz daha fazla.

Sebebin Tanımlanması

Seks sonrası kanama yaygın olarak vajinal kuruluktan kaynaklanıyor ancak başka ciddi sebepler de var. Postkoital kanama pek çok rahatsızlığın bir belirtisi olabilir. Doktor ilk olarak vajina ve serviksi inceleyerek kanseri kontrol edecektir. Bunun için pap smear ve biyopsi kullanılabilir. Kanser bulunursa bir uzmana yönlendirileceksiniz.

Kanserin kanama sebebi olmadığı anlaşılırsa, sebebin bulunması için bir kaç adım atılabilir:

  • vajina veya serviksin kolposkop adlı büyüteçle veya görsel olarak incelenmesi
  • transvajinal ultrason
  • idrar testi
  • kan testi
  • vajinal akıntıların test edilmesi

Postkoital Kanama Tedavisi

Vajinal kanamanın sebebi tedavinin belirlenmesini sağlar.

Kayganlaştırıcılar

Eğer kanama vajinal kuruluktan kaynaklanıyorsa, vajina kayganlaştırıcılar işe yarayabilirler. Düzenli olarak uygulandıkları zaman bu ürünler vajina duvarları tarafından emilirler. Nemi arttıırlar ve vajinanın doğal asitliğinin korunmasını sağlarlar.

Vajinal kayganlaştırıcılar aynı zamanda cinsel ilişki sırasında rahatsız edici sürtünmeleri de engellerler. Paraben ve propilen glikol içeren ürünlerden kaçınmak isteyebilirsiniz.

Uyarı: Vazelin gibi petrol bazlı kayganlaştırıcılar kondoma ve diyaframa zarar verebilirler. Bu nedenle vazelin ve kondomu aynı anda kullanmayın. Su ve silikon bazlı kayganlaştırıcıları kullanabilirsiniz.

Östrojen Terapisi

Vajinal kuruluk menopozdan veya yumurtalıkların alınmasından kaynaklanıyorsa, östrojen terapisi hakkında doktorunuzla görüşebilirsiniz. Haricen kullanılan ürünler arasında vajinal östrojen kremleri ve fitilleri bulunuyor. Diğer bir seçenek ise östrojen halkası. Bu esnek halka vajinaya sokuluyor. 90 gün boyunca düşük dozda östrojen salgılıyor.

Oral hormon terapisi, yani östrojen ve progestini yerine koyan terapi de bazı kadınlar için bir seçenek. Bu tedavinin risklerini ve faydalarını doktorunuzla konuşun.

Ek Tedaviler

Vajinit enfeksiyon veya vajinal kuruluktan kaynaklanabilir. Sebebi bilinmiyor da olabilir. Sebebine bağlı olarak doktor antibiyotik yazabilir.

Antibiyotikler pelvik inflamatuvar hastalığı ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar için de yazılabilirler.

Eğer serviks enfeksiyon nedeniyle hasar gördüyse, doktor hasarlı hücreleri gümüş nitrat veya dondurma ameliyatı ile yok edebilir. Bu süreçte hasarlı hücreler dondurulur ve öldürülürler.

Seks Sonrası Kanamanın Önlenmesi

Postkoital kanamanın nasıl önleneceğinin bulunması için geçmişte kanamaya sebep olan şey bulunmalı. Pek çok kadında su bazlı veya silikon bazlı kayganlaştırıcılar vajinal kuruluk ve sürtünme kaynaklı kanamaların önlenmesine yardımcı oluyorlar. Eğer prezervatif kullanıyorsanız yağ bazlı kayganlaştırıcılar ona hasar verebilirler. Su bazlı kayganlaştırıcılar en çok önerilenler arasında.

Cinselliği biraz yavaştan almak ve ağrı olursa durmak da faydalı olabilir. Vajinal nemlendiricileri düzenli kullanmak bölgenin nemli kalmasına yardımcı olur ve rahat hissetmenizi sağlar.

Eğer postkoital kanama belirtileriniz tıbbi bir rahatsızlık ile bağlantılıysa, gelecekte olmasını engellemek için neler yapabileceğinizi doktorunuza sorabilirsiniz. Doktorunuz tarafından önerilen tedavi planına bağlı kalmaya dikkat edin.

Sonuç Olarak

Cinsellik sonrasında kanama genelde başka bir rahatsızlığın belirtisidir. Bunlar içerisinde enfeksiyon ve polip gibi bazıları tedavi edilebilir durumda. Seks sonrası arada bir lekelenmeler genelde tıbbi yardım gerekmeksizin kendi kendine geçer. Eğer menopoz sonrası dönemdeyseniz ilişki sonrası kanama olursa doktorunuzla görüşün.