Siroz karaciğerde ortaya çıkan ciddi ve ilerleyen bir hastalıktır ve karaciğerde yaralı dokuların gelişmesi ile birlikte kendini gösterir. Bunun sonucunda kan akışı, toksinlerin ortadan kaldırılması ve atılması, hormon düzeylerinin ayarlanması, temel besinlerin sindirilmesi gibi konularda fonksiyon bozuklukları yaşanmaya başlar.
Rahatsızlığın yavaş yavaş etki göstermesi sonucunda son seviyeye gelmesi, karaciğer iflası ve daha sonra da karaciğer kanseri ile sonuçlanabilmektedir. Bu noktada artık tedavi imkanları kalmamıştır ve hastanın iyi olabilmesi için çoğu hastada bir karaciğer nakli gerekmektedir.
Bu yaralı dokuların en büyük oluşma sebepleri arasında alkol bulunuyor ancak karaciğer yağlanması, hepatit virüsü, kötü beslenme, genetik yatkınlık ve yüksek kolesterol düzeyi gibi başka durumlar da siroza katkıda bulunabilmektedirler.
Siroz Belirtileri ve Risk Faktörleri
Başlangıçta siroz belirtilerini görmek zordur ancak dikkatli bir gözle bazı belirtileri tespit edebilirsiniz.
• Enerji yoksunluğu
• İştah kaybı
• Sarı görünen cilt ve gözler
• Kusma, bulantı, kramplar, karın ağrısı gibi sindirim problemelri
• Karışıklık, denge kaybı, kişilik değişimleri gibi bilişsel problemler
• Bacak ve eklemlerde kızarmalar
• Cilt problemleri
• Koyu renkli idrar
• Beyaz veya siyah renkte dıştı
• Kronik yorgunluk sendromu
• Ağırlık kaybı
• Cildin kolayca zedelenmesi
Sirozun ortaya çıkma ihtimalini arttıran bazı risk faktörleri de aşağıdaki şekildeler:
• Yağlı karaciğer hastalığı geçirmiş olmak
• Çok fazla alkol almak
• Uyuşturucu ve sigara tüketimi
• Kötü bir beslenme düzeni, işlenmiş gıdalar, şeker, tuz ve doymuş yağ tüketme
• Diyabet ve metabolik sendrom sahibi olma
• Obezite
• Yüksek kolesterol ve trigliserit düzeyleri
• Kronik virüsler ve enfeksiyonlar
• Toksin ve çevresel kirliliğe fazla maruz kalmak
• Bazı ilaçları almak
• Genetik faktörler
• Sindirim organlarının işleyişini bozan diğer hastalıkları geçirmiş olmak
Sirozu Kontrol Edebilmenin 8 Doğal Yolu
Karaciğeri Temizlemeye Çalışın
Pek çok antik toplumda, karaciğerin en önemli organ olduğu düşünülmüştür ve bu neredeyse doğru denilebilir. Eğer yeteri kadar sebze yemiyor, spor yapmıyor ve alkol ile toksinleri sınırlandırmıyorsanız, bir karaciğer temizliğine ihtiyacınız olabilir.
Şu gıdaları tüketerek karaciğer temizliğine katkıda bulunabilirsiniz:
• koyu yapraklı sebzeler
• buharda pişmiş sebzeler ve sebze suları
• narenciye
• tatlı patates, muz ve avokado
• zerdeçal
• şevketibostan
• zencefil
• probiyotik gıdalar ve destekler
• karahindiba kökü çayı
• dulavratotu kökü
• çörekotu yağı
• taze sıkılmış limon suyu
• detoks çayları
• hindistan cevizi yağı ve sızma zeytinyağı
• dana ciğeri
Kaçınmanız gerekenler ise şu şekildeler:
• aşırı yemek
• aşırı baharatlı yemekler
• kızarmış gıdalar
• rafine karbonhidratlar ve glutenli gıdalar
• şeker
• çok fazla kafein (siyah çay, kahve ve kola)
• alkol
• çok zengin öğünler (çok yemek tipini tek seferde kombine etmek)
Organik Gıda Odaklı Beslenme
Alkolün aşırı kullanımı karaciğer yağlanmasına sebep olabilir ancak kötü beslenme de aynı şeyi yapar. Eğer düşük kaliteli doymuş yağlardan, kızarmış gıdalardan, kimyasallardan ve işlenmiş gıdalardan oluşan bir beslenme düzeniniz varsa, karaciğer hastalıkları riskiniz artar. Bunun sonucunda kanda trigliserit ve kolesterol düzeyi artar ve bu da karaciğere zarar verir ve siroza sebebiyet verebilir.
Yeteri kadar tercihen organik sebze ve diğer tam tahıllı gıdaları tüketmek, sağlıklı bir karaciğer için gereklidir. Bunun için her gün bir kaç porsiyon taze sebze tüketmelisiniz. Eğer bu durum biraz zor gelirse, sebze sularını da içebilirsiniz ancak şeker içermemelerine dikkat etmelisiniz. Eğer hali hazırda karaciğerinizde zarar varsa, sebze suları daha önemli hale geliyorlar çünkü sindirimi kolaylaşıyor ve safra salgısı daha az oluyor.
Karaciğerinize binen yükün azalması için doymuş yağları sınırlandırmalı, sadece yüksek kaliteli organik yağları tüketmelisiniz. Zira pek çok hayvanın sütünden üretilen yağın içerisinde toksinler bulunuyor ve bunu önlemenin yolu hayvanların doğal yollardan beslenmeleri. Hindistan cevizi yağı, kuruyemişler, tohumlar ve deniz balıkları bu konuda iyi bir yağ alma tercihi olarak karşımıza çıkıyorlar. İşin özetiyle, ne kadar pakette gelen gıdadan kaçınırsanız o kadar iyi olacaktır. Zira paketli ürünlerde kimyasal koruyucular, dolgu malzemeleri sentetik aromalar ve diğerleri bol miktarda bulunurlar.
Karaciğeri destekleyen en önemli sebzeler aşağıdaki şekildeler:
• karnıbahar
• brokoli
• ıspanak
• brüksel lahanası ve kabak
• kereviz
• kuşkonmaz
• pancar
• havuç
• salatalık
• maydanoz, nane gibi otlar
Alkol Alımını Azaltın, Sigarayı ve Diğer Maddeleri Bırakın
Yüksek alkol alımının karaciğer yağlanması ile ciddi bir ilişkisi vardır. Az miktarda alkol bazen vücut için faydalı olabilse de onu düzenli olarak almak ve aşırıya kaçmak, karaciğer ve diğer pek çok organa zarar verir. Karaciğer hücrelerini yok etmenin en hızlı yolu yüksek dozda alkol almaktır ve buna bir de sigara eklendiğinde iş daha kötü hale gelir.
Karaciğeri Destekleyin
Besin destekleri, bitkiler ve bazı baharatlar, inflamasyonları azaltabiliyor ve bunun yanında sindirim sistemini sağlıklı tutmak için kullanılabiliyorlar. Şevketibostan, zerdeçal, prebiyotik ürünler, zencefil bunlar arasında yer alıyor.
Sağlıklı Bir Kiloyu Koruyun
Pek çok gelişmiş ülkede, obezite ile bağlantılı karaciğer hastalıkları oldukça yaygın. Obezite alkol kaynaklı olmayan karaciğer yağlanması sebeplerinden birisidir ve diğer karaciğer rahatsızlıklarının riskini de arttırır. Hatta metabolik sendroma da sebep olabilir ve bu durum aşırı kilonun beraberinde yüksek kan basıncını, yüksek kan şekerini, belde yağlanmayı, düşük iyi kolesterolü ve yüksek trigliseritleri de beraberinde getirir. Bunların hepsi karaciğer zararının yanında kalp hastalıkları, diyabet ve inme riskini de arttırırlar.
Toksinlere Maruz Kalmayın
Hava ve besinler sebebiyle her gün toksinlere maruz kalıyoruz ancak özellikle ev temizlik ürünleri ve güzellik bakım ürünlerini sınırlandırarak bu toksinleri çoğundan kurtulabiliriz. Ayrıca oda kokularında, böcek ilaçlarında, sigaralarda da bol miktarda toksin bulunmaktadır.
İlaçlarınızı Kontrol Edin
Karaciğer kanda bulunan kimyasalları ayırmaktan sorumludur ve bunlar arasında düzenli aldığınız ilaçlar, doğum kontrol hapları, hormon ilaçları ve diğer ilaçların etken maddeleri de bulunur. Uzmanlar günümüzde aşırı ilaç kullanımına dikkat çekiyorlar ve bazı ilaçların birlikte alınmaları da problem oluşturuyor.
Karaciğere Zarar Veren Virüs ve Enfeksiyonlara Engel Olun
Hepatit A, B ve C virüsleri karaciğere zarar verirler ve kişiden kişiye geçerler. Karaciğerin şişmesine neden olan bu hastalıklar, siroza da sebep olabilir ve karaciğerin normal çalışmasına engel olurlar. Hatta karaciğer kanseri ve sonucunda ölüme bile sebep olabilirler. Pek çok sağlık otoritesi, Hepatit A ve B’yi önlemenin en iyi yolunun aşılar olduğunu belirtiyor. Lakin henüz Hepatit C için bir aşı mevcut değil.
Hepatit C’den korunmak içinse virüsü barındıran kandan uzak durmak gerekiyor. Bu yüzden korumasız cinsel ilişkiden uzak durmalı, iğne ve jilet gibi ürünleri paylaşmamalı, diş fırçasını temiz tutmalı ve bir başkasının banyosunu kullandıktan sonra hemen elleri su ve sabun ile yıkamalı.
