Siyatik; sinir ağrısı veya tahriş eden ağrıya verilen isimdir. Siyatik; hafif veya şiddetli olmak üzere çeşitli ağrılara neden olabilir. Sık sık bir sinir tahrişinden kaynaklanır. Genellikle “siyatik” terimi genel sırt ağrısı ile karıştırılır.
Siyatik Nedir?
Siyatik sinir, insan vücudundaki en uzun ve en geniş sinirdir. Arka sırttan kalçalara doğru ve bacaklardan aşağı inerek dizin hemen altından geçer. Bu sinir, alt bacaklardaki birkaç kasın denetim kontrollerini üstlenir ve ayak ve alt bacağın çoğuna duyu verir. Siyatik bir durum değil, daha çok siyatik siniri ilgilendiren başka bir sorunun belirtisidir. Bazı uzmanlar, insanların yüzde 40’ına kadarının hayatında en az bir kez siyatik deneyimi yaşadığını tahmin ediyor.
Genel Olarak Siyatik Sinir;
• İnsan vücudundaki en uzun sinirdir.
• Siyatik ağrısının en yaygın nedeni, kaymış bir disktir.
• Bilişsel davranışçı terapi, bazı kişilerin siyatik ağrısını yönetmesine yardımcı olabilir.
• Siyatik bir durum değildir; bir başka hastalığın belirtisidir.
Siyatik Nedenleri
Siyatik, çeşitli tıbbi durumların ortak bir semptomudur. Bununla birlikte, vakaların yaklaşık %90’ı bel fıtığıdır ya da omurlarında bir disk kayması vardır. Omurilik üç bölümden oluşur:
1.Vertebra (Omurganın her bir kemiği)
2. Sinirler
3. Diskler
Diskler, güçlü ve esnek bir materyal olan kıkırdaktan yapılmıştır; kıkırdak her vertebra arasında bir yastık görevi görür ve omurganın esnek olmasını sağlar. Bel fıtığı; siyatik sinirinin üzerindeki diskin bir baskıya maruz kalması veya yersiz itilmesi sonucunda gerçekleşir.
Diğer Siyatik Nedenleri: Birçok siyatikte, açık bir sebep olmamaklar birlikte;
Lomber Spinal Stenoz(Dar Kanal): Bele destek veren omuriliğin daralması.
Spondilolistezis: Bir diskin altındaki omurga üzerinde ilerlediği bir durum (Omurga Hastalığı)
Omurga içindeki tümörler: Bunlar siyatik sinirin kökünü sıkıştırabilir.
Enfeksiyon: Enfeksiyon omurgayı etkileyebilir.
Diğer nedenler: Örneğin omurganın yaralanması.
Cauda Equina Sendromu: Omuriliğin alt kısmındaki sinirleri etkileyen nadir fakat ciddi bir durum; derhal tıbbi müdahale gerektirir.
Siyatik Sinir Ağrısı İçin Sık Rastlanan Risk Faktörleri:
• Yaş: 30-40 yaşlarındaki insanlarda siyatik gelişme riski yüksektir.
• Meslek: Uzun süreler boyunca ağır yük kaldırmayı gerektiren işlerde çalışanların siyatik riski artmaktadır.
• Yerleşik Yaşam Tarzı: Hareketsizlik, uzun süre oturmak; fiziksel olarak aktif olmayan insanlar aktif insanlarla karşılaştırıldığında siyatik gelişime daha eğilimlidir.
• Gebelik: Siyatik gibi bir ağrı gebelik sırasında sorun olabiliyor. Ancak fıtık gibi bir sebep sonuç ilişkisi yaratmıyor.
Akut Siyatik Tedavisi
Çoğu akut siyatik; kendi kendine bakım önlemlerine iyi yanıt verir, bu bakım önerileri arasında aşağıdakiler bulunmaktadır:
• Reçeteli ilaçlar
• Yürüme veya hafif gerilme gibi egzersiz hareketleri
• Sıcak veya soğuk kompres, ağrıyı azaltmaya yardımcı olur. İkisi arasında değişim yapmak genellikle yararlıdır.
• Tüm ağrı kesiciler herkese uygun değildir; bireyler seçeneklerini doktorlarıyla birlikte gözden geçirmelidirler.
Kronik Siyatik Tedavileri
Kronik siyatik tedavisinde genellikle kendi kendine bakım önlemleri ile tıbbi tedavi kombinasyonu bulunur:
Fizik Tedavi
Bilişsel Davranış Terapisi: İnsanları ağrılarına farklı tepki vermeye yönlendirerek kronik ağrı tedavisine yardımcı olur. Genellikle ağrı kesiciler kullanılır. Semptomlar diğer tedavilere cevap vermezse ve yoğunlaşmaya devam ederse, cerrahi; bir seçenek olabilir.
Cerrahi seçenekler şunları içerir:
Lomber Laminektomi(Omur Laminası Ameliyatı): Sinirler üzerindeki baskıyı azaltmak için bel ağrısının alt kısmındaki iki küçük kemiğin alınması işlemidir.
Diskektomi: Fıtıklı bir diskin kısmen veya tamamen çıkarılması.
Siyatik nedenine bağlı olarak cerrah, ameliyatın riskleri ve yararları üzerinde duracak ve uygun cerrahi yöntemi buna göre belirleyecektir.
Siyatik Belirtileri Nelerdir?
En belirgin semptom; siyatik sinir boyunca her yerde atış ya da batma diyebileceğimiz bir ağrıdır; alt sırttan, kalça boyunca ve her iki bacağın arkasından gelişebilir. Ayrıca siyatik siniri boyunca bacaklarda hissizlik, ayak ve ayak parmaklarında karıncalanma hissi, iğne batıyormuş gibi hissetmek siyatik belirtilerine örnek gösterilebilir. Bu ağrıların ve semptomların şiddeti uzun süre oturmaya ya da fazla ayakta durmaya bağlı olarak artabilir ya da azalabilir.
Siyatik Egzersizleri İşe Yarayabilir
Siyatik sinir üzerindeki baskıyı egzersiz yoluyla rahatlatmanın birçok yolu vardır. Hastalar egzersizle; kendi semptomlarını hafifletebilir ve uzun süreli ağrı kesici kullanmak çilesinden kurtulabilirler. Yapılan egzersizler sonucunda; ağrının alevlenebileceği zamanlarda
uzun süreli konfor ve rahatlık bulabilirler.
Siyatik Teşhisi Nasıl Gerçekleşiyor?
Siyatik semptomları hafifse ve 4-8 haftadan daha uzun sürmezse, muhtemelen akut siyatiktir ve tıbbi yardıma genellikle gerek yoktur.
Tıbbı geçmişinizin tamamı, tanı koymayı hızlandırmaya yardımcı olabilir. Doktorlar aynı zamanda hastadan siyatik siniri geren temel egzersizleri yapmalarını isteyecektir. Bu egzersizleri yaparken bacağın altında bir ateş ağrısı oluşuyorsa genellikle siyatik olasılığı gösterir. Ağrı 4-8 haftadan uzun süre devam ederse , siyatik sinirini neyin sıkıştırdığını belirlemek ve semptomlara neden olmak için bir röntgen veya MR istenebilir.
Siyatik Önlenebilir mi?
Bazı durumlarda siyatik önlenemez. Bununla birlikte, düzenli egzersiz de dahil olmak üzere, siyatik sinirinin sıkışması şansını azaltabilecek çeşitli yaşam tarzı değişiklikleri vardır; dik dururken veya nesneleri kaldırırken doğru duruş uyguladığınızdan emin olmalısınız. Uzun süre oturduktan sonra veya uzun süre ayakta iş gördükten sonra yapacağınız ani hareketleri azaltırsanız siyatik riskini de önlemiş olursunuz. Anneler ise, bebeklerini kaldırırken ya da hamileyken yaptıkları hareketlerde daha da dikkatli olmalıdır.
