Vajinismus, pek çok kişinin kendi başına gelene kadar adını bile duymadığı bir hastalıktır. “Vajinismus nedir?” diye aradığınızda karşınıza “Vajinal kaslarda meydana gelen istemsiz kasılmalar nedeni ile vajina içinde penis, parmak veya tampon alınamaması” diye bir cevap çıkacaktır. Oysaki bir vajinismus hastasının yaşadıkları bu iki satırlık açıklamanın çok daha ötesinde olmaktadır. Peki, o zaman nedir bu vajinismus? Neden olur? Nasıl tedavi edilir?

Yıllardır hayali kurulan gün gelip çatmıştır. Bembeyaz bir gelinlik içinde kuğu gibi süzülen bir gelin, rüya gibi bir düğün, en sevilenlerle doyasıya paylaşılan eğlenceli saatler… Ardından gelin ve damat, heyecan ve kaygı ile karışık duygularla odalarına çekilirler. İlk gece, ilk ilişki denemesi! İlk deneme hüsranla sonuçlanır; “Heyecandan kastım kendimi herhalde” diye düşünülür genelde ve “Aman eşimi ilk günden zorlayıp üzmeyeyim, zamanla olur” diyen anlayışlı bir eş bulunur bu hikâyede çoğu zaman. Zaman akıp geçer; balayı, ilk ay, ilk yıl ve hatta yıllar akıp gider ancak ne menemse o “ilk ilişki” bir türlü gerçekleşemez.

Konu ile ilgili olarak, HERA KLİNİK çatısı altında İstanbul, Ankara ve İzmir’de kendi profesyonel ekibi ile yaklaşık 20 yıldır vajinismus hastalarına hizmet veren jinekolog ve cinsel terapist Op. Dr. Süleyman Eserdağ detaylı bilgiler verdi.


Cinsel İlişkiye Girememe

Genelde hastalarımız bize “cinsel ilişkiye girememe” sorunu ile başvururlar. “Vajinismus” isminden pek çoğu bihaberdir. Kesin tanı yapılan jinekolojik değerlendirme ve çiftlerin cinsel öyküleri ile ortaya konmaktadır. Ön sevişme gayet güzel başlayıp her şey yolunda giderken tam penisin vajinaya gireceği ana gelindiğinde vajina adeta etten bir duvara dönüşür; vajinal kaslar kasılır, eş zamanlı olarak kişi bacaklarını kapatıp kendini geriye itmeye veya eşini itmeye çalışabilir. Bu sahne gecelerce tekrar tekrar yaşanır. Pek çok sefer “tamam, bu sefer kendimi rahat bırakabileceğim, bu sefer başaracağım” diye düşünülür ancak her defasında aynı son yaşanır. Vajinismusu basit bir korkudan öteye taşıyıp “gerçek bir hastalık” yapan da tam olarak budur. Zaman, vajinismusun ilacı değil aksine körükleyicisidir! Bu nedenle; vajinismus olduğunu fark eden veya “cinsel ilişkiye girememe sorunu” ile karşılaşan her çift, en kısa sürede tedavi olmak için başvurmalıdır. Aksi halde hastalık giderek daha çok kök salacaktır.

Vajinismus neden ortaya çıkar?

Vajinismus hastalığını ortaya çıkaran temel mekanizma; vajina içine bir şey girmesine dair kontrol edilemez korkudur. Bu korkunun temelleri bilinçaltında bulunmaktadır. Toplumumuzda sıklıkla anlatılan “ilk gece hikayeleri”, cinsel ilişkinin çok ağrılı-kanamalı-acılı bir olaymış gibi anlatılması, kadınlık ve cinsellik algıları ile ilgili “ayıp, günah” yaklaşımları bilinçaltında vajinismusun tohumlarını atmaktadır. Cinsel kimlik henüz 3 yaşındayken oluşmaya başlar ve “ört bacağını, ayıp”, “ellenmez oralar, zarar verirsin” gibi uyarılar küçük yaşlardan itibaren bilinçaltına yanlış mesajlar kodlar.

Tüm bu faktörlerin sonucunda ilişki denemeleri esnasında vajinal kaslarda kontrolsüz kasılmalar meydana gelir. Vajina içine herhangi bir şeyin girmesini imkânsız kılacak kadar güçlü olan bu kasılmalar nedeniyle penis vajina birlikteliği gerçekleştirilemez ve ilişkiye girilemez.

Cinsel ilişkiye girememe korkusu zamanla geçer mi?

Hayır! Aksine, vajinismus hastaları zamanla geçer diye bekledikçe kaygı ve korku daha da çok yerleşir, vajinal kasılma bir refleks halini alır. Pek çok çift ilk günlerde penisin vajinaya girmesini deneyebilirken zaman geçtikçe deneme pozisyonuna bile gelememeye başlarlar. “Öğrenilmiş çaresizlik” gelişir, kendilerini sonunun hüsran olacağını bildikleri bir duruma düşürmemek için bir süre sonra ilişki denemesi yapmaktan bile vazgeçerler. Karı koca, aynı evde iki arkadaş gibi yaşamaya başlayan bir çift haline gelirler. Vajinismus, kişinin ve çiftin sadece cinsel hayatını mı etkiler sizce? Maalesef zamanla sadece cinsel hayat değil; hem kişinin hem de çiftin tüm hayatı etkilenmeye başlar.

Vajinismus nelere sebep olur?

Vajinismus ilk bakışta ilişkiye girememe problemi olarak görülse de bu hastalığın etkileri çok daha derin olmaktadır. Vajinismus yaşayan kadın çoğu zaman kendini başarısız ve yetersiz hissetmekte, “herkesin kolaylıkla yapabildiği bir şeyi ben neden yapamıyorum” düşüncesi ile kendisini yıpratmaktadır.

Pek çok çift vajinismusun bir tek kendilerinde olduğunu zannetmektedir; çünkü böylesine mahrem bir konunun bizimkisi gibi kapalı bir toplumda rahatlıkla konuşulup paylaşılması mümkün değildir. Aslında ülkemizdeki her 10 çiftten 1’inde vajinismus problemi görülmektedir. Ancak bu bilgileri kimse bilmediği için vajinismus çifti derin bir yalnızlığa gömülmektedir. Bazen bir çözüm arayışı ile durum yakın akrabalarla veya arkadaşlarla paylaşılmakta ama çoğu zaman “Ne var bu kadar büyütecek, azıcık sık dişini bir kere acır bir daha acımaz” şeklinde yorumlar gelince çiftin çaresizliği daha da artmaktadır.

Vajinismusun kesin tedavisi vardır!

Vajinismus basit bir ilişkiye girme korkusu değil, gerçek bir “hastalık” tır ve “kesin tedavisi” mümkündür.

Vajinismuslu kadınlar bazı zamanlar “olayı büyütmekle, şımarıklık yapmakla, nazlı olmakla” itham edilirler. Oysaki bunların hiç biri doğru değildir. Vajinismusu olan bir kadının vajinal kasılmalarını kontrol etmesi mümkün olmamaktadır. Çoğu zaman sakinleştirici ilaç almak, kayganlaştırıcı kullanmak, alkol almak da denenmekte ama bu denemelerin çoğu sonuç vermemektedir.

Vajinismusu yaşayanlar

Vajinismusu yaşayanlar gün geçtikçe kadında umutsuzluk, çaresizlik hissi artar; bu sorundan sonsuza kadar kurtulamayacağı düşüncesi zihnine yerleşmeye başlar. Sabah uyandığı andan gece yattığı ana kadar her an bu sorunu nasıl yenebileceğini düşünen hasta sayısı hiç de az değildir. Giderek daha az sosyal ortama girilmeye başlanır; çünkü etraftan gelen “çocuk düşünmüyor musunuz” türünden sorular çifti giderek daha çok rahatsız etmeye başlar.

Vajinismus çiftleri

Zaman geçtikçe yalnızlaşmaya başlayan vajinismus çiftlerinin bir süre sonra kendi içinde de anlaşmazlıklar yaşaması kaçınılmaz bir hale gelmektedir. Birbirine karşı toleransını kaybetmeye başlayan çift nedensiz şeylerden kavga etmeye, daha önce yaşamadıkları konulardan anlaşmazlıklar yaşamaya başlarlar. Gittikçe artan cinsel isteksizlik sonucunda ayrı odalarda uyumaya başlayan çiftler bile bulunmaktadır.

Hera Klinik 2001 yılından itibaren İstanbul, Ankara ve İzmir klinikleri ile vajinismus başta olmak üzere cinsel tedaviler üzerine çalışmaktadır. Bu alanda 9500’den fazla vajinismus hastasının tedavisi başarı ile gerçekleştirilmiştir. Maalesef bazen vajinismus çiftleri bize başvurduğunda boşanmanın eşiğine gelmiş durumda bulunurlar. Kimi zaman yıpranmış bir ilişkiyi toparlamaya çalışmak, vajinismusu tedavi etmekten daha zor olabilmektedir. Bu duruma bir de genellikle kadında gördüğümüz depresif duygu durumu eklendiğinde çifti tedavi için motive edebilmek daha da güçleşmektedir.

Vajinismus sorunu olan çiftlere verilebilecek belki de en önemli tavsiye için tedavi olmak için bir an önce harekete geçmeleridir.

Vajinismus tedavisi nasıl yapılır?

“Herkesi tedavi edebilirsiniz ama beni mümkün değil” cümlesi, vajinismus hastalarımızdan en sık duyduğumuz cümlelerdendir. Vajinismus hastalarında vajina içine bir şey alabilme düşüncesi öylesine büyük bir korku ve kaygı yaratır ki hastalar kendilerinin ASLA tedavi olamayacağına inanırlar. Oysaki vajinismus hastalığı %100 tedavi edilebilecek bir hastalıktır!

Öncelikle bilinmesi gereken; vajinismus hastalarının birbirinden çok farklı olabildiğidir. Kocaman bir yelpaze düşünelim, işte vajinismus hastalarının biri yelpazenin bir ucundayken bir başkası diğer ucunda olabilir. Bu farklılığı yaratan vajinismusu yaratan kök sebepler ve hastalığın seviyesidir. Kimi hastada kaygıyı yaratan ana sebep çok acı çekebileceği ile ilgili gerçek dışı düşünce iken, kimi hastada kontrolü karşısındakine bırakmak ana problem olabilmektedir. Vajinismus her hastada farklı seviyede olabilmektedir. Bazı hastalar dış genital organlarına dokunamazlar ve hatta bakamazlarken bazı vajinismus hastaları parmaklarını vajinalarının içine sokmayı başarabilmekte ancak penisin girişine izin verememektedirler. Görüldüğü gibi vajinismus, pek çok noktada geniş bir perspektifte görülebilmektedir.

Tedavi Aşamaları

İlk görüşme ve çok basit bir jinekolojik muayenenin sonunda vajinismusun seviyesi belirlenir ve hastadaki ana sebepler büyük oranda belirlenir. Temel tedavi yöntemi her hasta için olmakla birlikte (bilişsel davranışsal terapi), o tedaviye gidiş yolu hastadan hastaya farklılık göstermektedir; işte bu da Hera Klinik’teki başarıyı getiren ana noktadır. Vajinismus tedavisi mutlaka kişiye özelleştirilmiş olmalıdır.

Vajinismusta Parmak Egzersizi

Parmak egzersizleri vajinismusta klasik tedavi yöntemlerinin ana davranışsal terapi yöntemi olmakla birlikte, pek çok kadın için tedaviyi bırakma sebebi olmaktadır.

“Vajinama parmağımı sokabilecek olsam penisi de sokarım zaten” cümlesi, hastalarımdan duymaya çok alışık olduğum bir cümledir.

Vajinismusun temel tedavi yöntemi “bilişsel davranışsal terapi” dir.

Bilişsel terapi; kişinin zihnindeki doğru bildiği yanlışları düzeltmeye yönelik, daha çok konuşarak ve şekiller maketler üzerinde bilgiler verilerek gerçekleştirilir. Davranışsal terapide ise kişiye istemsizce kasılan vajinal (pelvik) kaslarını kontrol etmeyi öğretmek hedeflenmektedir. Bu noktada klasik tedavi yöntemlerinde parmak egzersizleri ön plana çıkmaktadır. Parmak egzersizi pek çok açıdan hastalar açısından korkutucu ve yapılmayı imkânsız bulunmaktadır. İlk sebep hastanın parmak egzersizini evde kendisi ve tüm kaygı-korkuları ile baş başa kaldığında yapmaya çalışmasıdır. Diğer bir sebep ise parmağın tırnaklı ve kemikli yapısı ve kişinin kendi parmağını kendi vajinasına sokma fikrinden pek hoşlanmamasıdır. Parmak egzersizleri, hastaların bir kısmı için tedaviyi bırakma sebebidir.


Parmak egzersizi olmadan vajinismus tedavisi mümkün mü?

Evet, mümkün! Egzersizler vajinismus tedavisinde davranışsal terapinin temelini oluşturmaktadır. Ancak parmak egzersizinden çok daha kolay uygulanabilir egzersizler bulunmaktadır.

Vajinismusta Kalıcı Tedavi

Vajinismus egzersizlerin neden bu kadar önemli olduğunu anlatabilmek için hastalarıma sıklıkla verdiğim metafor, araba kullanmayı veya bisiklete binmeyi nasıl öğrendiğimiz örneğidir. Araba kullanmayı öğrenirken birisi size istediğiniz kadar arabayı nasıl kullanacağınızı anlatsın, gidip direksiyonun başına tek başına oturduğunuzda hiçbir şey yapamazsınız! Ancak eğer birisi sizin elinizden tutarak destek olarak size arabayı nasıl kullanacağınızı öğretirse öğrenir ve öğrendiğiniz şeyi de ömür boyunca unutmazsınız.

Vajinismus tedavisindeki egzersizlerin de mantığı aynıdır. Burada önemli olan tamamı ağrısız ve acısız olan egzersizleri nasıl yapacağınızı size bu konuda özel eğitimlere sahip kişilerin öğretmesidir. Unutulmaması gereken nokta, tam olarak öğrenilen davranışın unutulmayacağıdır. İstemsizce kasılan vajinal kasların kontrolü bir defa öğretildikten sonra, bu kontrol ömür boyu sağlanabilecektir. Yani vajinismus tedavisi “kalıcı” bir tedavidir.

Vajinismus tedavisi kaç gün sürer?

Klasik tedavi yöntemlerinde tedavi süreleri 2 aydan 6 aya kadar uzayabilmektedir. Uzun tedavi süreleri hastaların motivasyonlarını yüksek tutabilmeleri konusunda onları zorlamaktadır. Tedavi motivasyonunu kaybeden çifti tedavinin içinde tutmak giderek zorlaşmaktadır.

Hera Klinik olarak biz “hücum terapisi” denilen özel bir yöntem uygulamakta ve 3-5 günde tedaviyi tamamen tamamlamaktayız. “3 yıllık vajinismus 3 günde nasıl bitebilir” sorusu zihninizden geçiyor olsa bile; bırakın 3 yılı 30 yıllık vajinismusun dahi 4 günde tamamen tedavi olduğunu gönül rahatlığıyla söyleyebilirim.

Vajinismus seviyesi çok yüksek olan hastalarda tedavi süresi nadiren 4-5 güne kadar uzayabilmekle birlikte, tedavi esnasındaki en önemli nokta tedavinin gününden çok gidişatına odaklanmaktır. Motivasyon ne kadar yüksek olur, egzersizler ve ödevler ne kadar düzgün yapılırsa, tedavi o kadar çabuk sürede sonuç verecektir.

Vajinismus tedavisi devam ederken ilişki denenebilir mi?

Hayır! Tedavi esnasında ilişki denemesini yasaklarız. Tedavi tamamlanmadan gerçekleşecek bir denemede tekrar başarısızlıkla karşılaşmak çiftin tedavi motivasyonunu düşürecektir; bu nedenle tedavinin sonuna kadar ilişki denemesi yasaklanmaktadır. Ayrıca tedavi sadece egzersizlerden oluşmamakta, ilk ilişki denemesinin nasıl olması gerektiği ve ilişkide nelere dikkat edilmesi gerekliği konusunda da çift uzun uzun bilgilendirilmedir.

Vajinismus tedavisinde egzersizlerden başka kullanılan yöntemler var mıdır?

Tedavide akupunkturdan hipnoza, nöral terapiden psikoterapiye pek çok ek yöntem kullanılabilmektedir. Burada akıldan çıkmaması gereken şey; tüm bu yöntemlerin tamamının “destekleyici methodlar” olduğudur. Vajinismus tedavisinde ana tedavi yöntemi BDT (Bilişsel Davranışsal Terapi) olmaktadır. Ancak tüm bu saydığım yöntemler ve daha fazlası vajinismus hastalarında ihtiyaç halinde “destekleyici tedavi” olarak kullanılmakta ve hasta için pek çok fayda sağlamaktadır. Özellikle yüksek kaygılı kişilerde akupunktur mucizeler yaratabilmektedir.

Vajinismus tedavisi için nereye başvurulmalı?

Bu soru sıklıkla sorulan bir konudur. Bize başvuran pek çok danışanımız daha önceden devlette veya özelde pek çok farklı merkeze başvurmuş olmaktadır. Hastalarımızdan edindiğim bilgilerin ışığında net bir şekilde söyleyebilirim ki; vajinismus tedavisi özel bir merkezde ve bu konuda deneyimli bir ekiple tedavi edildiğinde sonuç çok daha hızlı alınmakta ve tatminkar olmaktadır. Bu durumun nedeni de, ekip olarak hasta ile birebir ve süre kısıtlaması olmadan, hasta odaklı, çalışabilme olanağıdır.

Vajinismus tekrarlar mı?

Hayır! Araba kullanmayı, bisiklete binmeyi veya yüzmeyi bir defa öğrenen kişi ömrü boyunca bunları yapmayı nasıl unutmazsa; vajinal kaslarını kontrol etmeyi öğrenmiş bir kadın da bir daha unutamaz. Vajinismus tedavisi kalıcıdır!

Vajinismus tedavisi sonrasında kişinin gebe kalması, vajinal muayene olması, vajinal ultrasonografi yaptırması ve vajinal doğum yapması mümkündür.

Vajinismus tedavisinde en önemli nokta tedavi olmaya karar vermektir. Vajinismusu yenmeye karar vermiş bir kadın ve ona her anlamda destek olan kocasının karşısında vajinismusun durabilmesi mümkün değildir! Bu esnada doğru kişilerden profesyonel destek almak ise yapılabilecek en doğru harekettir.

Zaman hızlıca akıp giderken vajinismusu en kısa sürede geçmişte bırakabilmek tüm vajinismus hastalarının ilk hedefi olmalıdır.

Kaynak: https://www.vajinismusmerkezi.com/