Kan testlerinde neu adı altında gördüğümüz nötrofiller, hasar görmüş dokuların iyileşmesine yardımcı olan ve enfeksiyonların ortadan kalkmasını sağlayan beyaz kan hücreleridirler. Nötrofilin kandaki düzeyleri enfeksiyonlara, yaralanmalara ve diğer stres türlerine karşı doğal bir tepki olarak artar. Ağır veya kronik enfeksiyonlar, ilaç tedavileri ve genetik rahatsızlıklardan dolayı da azalabilirler.

Nötrofiller işgalci parçacık ve mikroorganizmaları engelleyerek, devre dışı bırakarak, sindirerek ve kovarak enfeksiyonu önlemeye yardımcı olurlar. Ayrıca diğer hücreler ile iletişime geçerler ve böylece hücreleri tamir etmelerine, doğru bir immün tepki verilmesine imkan tanırlar.

Bedenlerimiz nötrofilleri kemik iliğinde üretir ve kanda bulunan beyaz kan hücrelerinin %55-70 civarı nötrofillerden oluşur. Kandaki normal ortalama nötrofil miktarı yetişkinler için 1 milimetreküp kanda 4500-11.000 arasıdır.

Bedende enfeksiyon veya başka bir inflamasyon kaynağı olduğu zaman, özel kimyasallar yetişkin nötrofilleri uyarırlar ve böylece nötrofiller kemik iliğini terk ederek kan vasıtasıyla ihtiyaç duyulan yere giderler.

Bazı diğer hücre ve kan bileşenlerinin aksine nötrofiller kan damarlarının duvarlarını oluşturan hücrelerin aralarından geçebilir ve doğrudan dokulara girebilirler.

Yüksek ve Düşük Neu Düzeylerinin Sebepleri

Kişinin kanında normalin üstünde veya altında nötrofil sayımının bulunmasının pek çok farklı sebebi olabilir.

Yüksek Düzeyler

Kanda anormal düzeyde yüksek nötrofillerin bulunması nötrofilik lökositoz veya nötrofili olarak bilinir.

Nötrofil düzeylerindeki artış genelde enfeksiyon ve yaralanmalara karşı doğal olarak ortaya çıkar. Ancak nötrofil kan düzeyleri şunlara bir tepki olarak da artabilir:

  • kortikosteroidler, beta-2-agonistler ve epinefrin gibi bazı ilaçlar
  • bazı kanser türleri
  • fiziksel ve duygusal stres
  • ameliyat ve kazalar
  • tütün kullanımı
  • hamilelik
  • obezite
  • Down sendromu gibi genetik problemler
  • dalağın alınması

Romatoid artrit, inflamatuvar bağırsak hastalığı, hepatit ve vaskülit gibi bazı inflamatuvar hastalıklar da nötrofil düzeylerini arttırabilirler.

Düşük Düzeyler

Kanda anormal düzeyde düşük nötrofil miktarı olması nötropeni olarak adlandırılır.

Nötrofilin kandaki düzeylerinin düşüşü genelde vücudun bağışıklık sistemi hücrelerini ürettiğinden daha hızlı kullanması sonucunda veya kemik iliğinin onları doğru şekilde üretmemesi sonucunda ortaya çıkar.

Dalakta büyüme de nötrofil düzeylerini azaltır çünkü dalak nötrofil ve diğer kan hücrelerini yakalar ve yok eder.

Nötrofillerin çok hızlı şekilde kullanımlarına sebep olabilen bazı rahatsızlık ve süreçler şöyle:

  • ağır veya kronik bakteri enfeksiyonu
  • alerjik bozukluklar
  • belli ilaç tedavileri
  • otoimmün bozukluklar

Bazı özel rahatsızlıklar, süreçler ve ilaçlar da nötrofil üretim sürecini bozabilirler:

  • kanser
  • grip gibi viral enfeksiyonlar
  • tüberküloz gibi bakteri enfeksiyonları
  • myelofibroz, kemik iliğine hasar veren bir bozukluk
  • B-12 vitamini eksikliği
  • kemik iliği ile alakalı radyasyon terapisi
  • phenytoin ve sulfa ilaçları
  • kemoterapi ilaçları
  • benzen ve böcek ilaçları gibi toksinler
  • aplastik anemi, bu rahatsızlıkta ilikler yeterince kan hücresi üretemezler
  • ağır konjenital nötropeni, nötrofillerin olgunlaşmalarına engel olan bir bozukluklar grubu
  • siklik nötropeni, hücre düzeylerinin düşüp çıkmasına sebep olur
  • kronik iyi huylu nötropeni, hücre düzeylerinin sebepsiz yere düşmesine sebep olur

Testler

Doktor nötrofil düzeylerindeki değişimleri tanımlamak için tam kan sayımı isteyecektir.

Ateş, ağrı ve bitkinlik gibi kronik hastalıklar, sakatlıklar ve enfeksiyonlar ile alakalı belirtileri yaşıyorsanız doktor tam kan sayımı isteyebilir. Kolunuzdan küçük bir miktar kan alınır ve değerlendirme için laboratuvara gönderilir.

Eğer ilk test normalden daha düşük veya yüksek düzeyde beyaz kan hücresi gösterirse, doktor muhtemelen onay için bir test daha yapacaktır. Eğer ilk bulgular onaylanırlarsa, doktor fizik muayene yapacaktır, yaşam tarzınıza dair sorular soracaktır ve tıbbi geçmişinize göz atacaktır.

Eğer beyaz kan hücrelerinin değişimi için görünür bir sebep yoksa, doktor daha özel testler isteyebilir. Laboratuvardaki uzmanlar belli beyaz kan hücrelerine yani yetişkin hale gelmemiş nötrofiller gibi hücrelere bakarlar. Enfeksiyon veya kronik hastalıklarda, bu hücreler kemik iliğinden çıkarlar ve ilik yerine kan akışındayken yetişkin hale gelirler.

Myeloblast adı verilen bu küçük nötrofiller veya diğer beyaz kan hücreleri kanda çoksa, doktor ilik numunesi isteyebilir.

Kemik iliğini toplamak için kalçanızın arka kısmından pelvise uzun bir iğne sokulur. Prosedür hayli ağrılı olabilir ve bu nedenle doktor iliği genelde hastane ortamında en azından lokal anestezi ile alır.

Uzmanlar kemik iliği numunesini incelerler ve nötrofil ile diğer kan hücrelerinin doğru şekilde gelişip yeteri kadar üretildiklerini test ederler.

Eğer yüksek veya düşük nötrofil düzeylerinin sebebi belirsiz ise, doktor bu değişimin sebebini bulmak için başka testler de isteyebilir:

  • bilgisayarlı tomografi
  • kan kültürü
  • idrar numunesi analizi
  • göğüs röntgeni

Sonuçlar

Nötrofil düzeylerindeki değişimler sık sık beyaz kan hücrelerinin düzeylerindeki daha önemli değişikliklerin bir işaretidirler.

Kandaki beyaz kan hücrelerinin adedi ve oranı yaşa ve hamilelik gibi diğer etkenlere göre değişiklik gösterir. Herkesin normal aralığı biraz farklı olsa da, en yaygın şekilde kullanılan aralıklar şöyle:

  • Yenidoğan: mm3 başına 13.000-38.000
  • 2 haftalık bebek: mm3 başına 5000-20.000
  • Yetişkin: mm3 başına 4500-11.000
  • Hamile kadın (üçüncü trimester): mm3 başına 5800-13.200

Hamile olmayan yetişkinlerde, mm3 başına 11.000 adetten fazla beyaz kan hücresi olması durumu lökositoz olarak bilinir. Nötrofilik lökositozda ise kişinin kanının milimetreküpünde 7000’den fazla nötrofil olur.

İnsan kanında nötrofillerin alt sınırı ise mm3 başına 1500 adettir. Eğer kişide nötrofil düzeyi düşükse buna nötropeni adı verilir. Kanda nötrofil adedi ne kadar düşerse nötropeni o kadar ağır hale gelir:

  • Hafif nötropeni: mm3 başına 1000-1500
  • Orta düzey nötropeni: mm3 başına 500-999
  • Ağır nötropeni: mm3 başına 200-499
  • Çok ağır nötropeni: mm3 başına 200’den az

Nötrofil veya beyaz kan hücrelerindeki küçük değişimler geçici oldukları sürece endişe kaynağı değildirler. Adetlerdeki artışlar ise genelde bedenin enfeksiyona, yaralanmalara ve strese karşı verdiği bir tepki olduğu anlamına gelir.

Bazı insanlarda beyaz kan hücreleri ve nötrofillerin adetleri konjenital rahatsızlıklar gibi pek çok faktörden dolayı doğal olarak düşük olabilir.

Eğer nötrofil veya diğer beyaz kan hücrelerinin adetleri görünür bir sebep olmaksızın değişirse veya yüksek-düşük kalırsa, doktor sebebi bulmak için daha fazla test ister.

Beyaz kan hücrelerinin çok düşük veya çok yüksek olmaları, genelde acil bakım ve gözlem gerektirir. Ağır nötropenisi olan insanlar enfeksiyonlara karşı yetersiz bir savunmaya sahiptirler.

Ağır nötrofili sahibi insanlarda ise genelde hayati tehlike oluşturan enfeksiyonlar veya kanser gibi tedavi gerektiren inflamatuvar hastalıklar bulunur.

Nasıl Düşürmeli veya Yükseltmeli

Anormal nötrofil düzeylerini düzeltmenin en iyi yolu altta yatan sebebi bulup tedavi etmektir.

Antibiyotikler bakteri enfeksiyonlarını tedavi ederken, mantar ilaçları ise mantar enfeksiyonlarını tedavi ederler. İnsanlar viral aktiviteleri yavaşlatan ilaçlar kullanarak belli viral enfeksiyonları da tedavi edebilirler. Yoksa sıvı alımı ve dinlenme gibi destekleyici terapiler de tedavi planının bir parçası olabilirler.

Nötrofil düzeylerinde ilaç ve işlemlerden dolayı değişim olan kişilerin tedaviyi durdurmaları veya değiştirmeleri gerekebilir.

Nötrofil üretimini ve olgunlaşma sürecini bozan kronik rahatsızlıklara sahip olan insanların nötrofil üretimini arttırmak için bazı ilaçlar almaları gerekebilir. Bunlar şöyle:

  • koloni uyarıcı faktörler
  • kortikosteroidler
  • anti-timosite globulin
  • kemik iliği veya kök hücre nakli

Çok düşük düzeyde nötrofile sahip olan insanların enfeksiyon riskini azaltmak için gözlenmeleri, antibiyotik tedavisi görmeleri ve hastaneye yatmaları gerekebilir.

Bu tip yoğun bakım uygulamaları bağışıklık sistemi zayıf olan insanları potansiyel olarak zararlı mikroorganizmalardan uzak tutar. Ayrıca bedeni destekler ve ona daha fazla akyuvar üretimi için zaman tanır.

Nötrofil düşüklüğünün sebeplerinden birisi ise B-12 vitamini eksikliği. B12 bakımından zengin gıdaların tüketimi nötrofil düzeylerini istenen düzeye çekebilir. B12 zengini gıdaların bazıları şöyle:

  • yumurta
  • süt ve diğer süt ürünleri
  • et
  • balık
  • beyaz et
  • takviyeli ekmekler ve gevrekler
  • takviyeli mayalı ürünler

Yüksek veya düşük nötrofil düzeyleri riskini azaltmak için aşağıdaki ipuçları da faydalı olabilirler:

  • Konfor alanınızdan fazla spor yapmayın veya aşırı egzersiz yapmayın
  • Stres düzeyini azaltın ve kronik-ağır stresi tedavi edin
  • Ateş, güçsüzlük,, yorgunluk, ağrı gibi enfeksiyon işaretleri için tedavi görün
  • Sağlıklı, dengeli bir beslenmeye sahip olun
  • Yeterince protein tüketin
  • Genetik ve inflamatuvar rahatsızlıkların tedavilerini sürdürün

Sadece hafif düzeyde nötrofil sayımı değişikliğine sahip olanlarda ise genelde pek belirti olmaz ve tedavi de gerekmez.

Sonuç Olarak

Kanda ve kemik iliğinde sağlıklı adetlerde nötrofil bulunması bağışıklık sisteminin doğru şekilde çalışması için gerekli.

Nötrofil düzeyleri kısa bir süreden daha uzun zaman yüksek veya düşük kalırlarsa, doktor sebebi bulmak için bir kaç test ister. Nötrofil düzeylerinde çok ciddi değişimler olan insanların enfeksiyonun önlenmesi ve hayati tehlikenin azaltılması için hastaneye yatmaları gerekebilir.

Nötrofili, yani nötrofillerin normalden fazla olması genelde şunlarla alakalıdır:

  • enfeksiyon
  • hastalık
  • yaralanma
  • fiziksel ve duygusal stres
  • ilaç kullanımı
  • inflamatuvar rahatsızlıklar

Nötropeni, yani nötrofillerin normalden az olmaları ise genelde şunlarla alakalıdır:

  • ağır veya kronik enfeksiyon
  • kanser
  • ilaç terapisi
  • vitamin eksikliği
  • genetik rahatsızlıklar

Sağlıklı kalmak için düzeyli olarak sağlık kontrollerine gitmek iyi bir fikir olabilir. Nötrofil sayımı veya diğer tıbbi rahatsızlıklar hakkında endişeleri olanlar doktorları ile konuşarak sorularına cevap alabilirler.