Günümüzde kadınların eşleri veya partnerleri tarafından öldürülme ihtimalleri herkesten fazla. ABD’de erkekler şiddet veya şiddet içermeyen suçların büyük kısmını işliyorlar ve bunlar arasında toplu katliamlar da mevcut. Erkekler aynı zamanda cinsel taciz ve zorbalık suçlamasına maruz kalmaya da daha yatkınlar. Buna ise evde, okulda veya iş yerinde oluşan problemler de dahil.

Peki neden? Bu fenomenin açıklanmasına yardımcı olmak için pek çoğu zehirli erkeklik konseptini kullanıyor. Zehirli erkekliği tanımlamanın sorduğunuz kişiye göre pek çok yolu var. Ancak Teaching Tolerance adlı web sitesine göre zehirli erkeklik erkekler tarafından işlenmiş şiddetli davranışlara odaklanan çalışmalardan geliyor ve maskülenliğin kendisini tanımlamak için değil, erkek olmanın ne demek olduğu konusundaki beklentilerden kaynaklanan cinsiyetçi davranışları konu ediniyor.

Zehirli erkeklik sadece kadınlara değil, erkeklerin kendilerine de fiziksel ve zihinsel hasar veriyor. Dünya Sağlık Örgütü, erkeklerde olumsuz sağlık sonuçlarının daha yüksek olmasının en önemli sebepleri arasında bulunan risk alıcı davranışlar ve yardım istemekten çekinmenin de buna bağlı olduğunu düşünüyor. Bunlar arasında kalp hastalıkları, KOAH ve diğer solunum yolu hastalıkları, depresyon ve alkolizm bulunuyor. Erkeklerin yaşam ömrü beklentisi de kadınlara göre daha düşük.

Bunun ötesinde, erkeklerdeki intihar oranları kadınlardan dört kat daha fazla. Zehirli erkekliğin fiziksel sağlık sonuçlarını yaşamayan erkekler bile genellikle duygusal uzaklaşma ve yanlış anlaşılma gibi problemler ile başa çıkmak zorunda kalıyorlar.

Zehirli Erkeklik Nedir?

Zehirli erkekliğin tanımı nedir? Zehirli erkeklik, hiper maskülenlik olarak düşünülebilir ve erkekliğin şiddet, cinsellik, statü ve agresiflik ile tanımlanmasından kaynaklanan dar bir görüşten kaynaklanır.

Hegemonik erkeklik olarak da tanımlanan bu durum, erkeğin toplumdaki dominant rolünü legalize ediyor ve kadınların itaat etmesi düşüncesini doğuruyor, buna ek olarak erkek olmanın marjinalize olmasına sebep oluyor.

Urban Dictionary’e göre zehirli erkeklik tanımı şöyle: “erkeğin cins dolü hakkında dar görüşlü baskıcı düşünce tiplerini ifade eden sosyal bir terim ve erkekliği abartılmış maskülen özellikler ile tanımlayan bir kavram.” Zehirli erkeklik çok duygusal davranan veya yeterince şiddet dolu olmayan erkeklerin gerçek erkek olmadıklarını da ifade eder.

Aşağıdaki bazı fikir ve inanç örnekleri zehirli erkekliğe dair fikir verecektir:

  • Erkeklik şiddet, seks, statü ve agresiflik ile tanımlanır.
  • Erkekler feminen şeylerle ilgilenmemeliler çünkü bu onları zayıf yapar.
  • Erkekler duygusal kırılganlık göstermemeliler.
  • Erkekler ve kadınlar birbirlerini asla tam olarak anlayamaz ve sadece arkadaş olamazlar, çünkü erkekler her zaman cinsellik ile ilgilenirler.
  • Gerçek erkekler güçlüdürler ve utanç ve zayıflık gibi duygusal işaretler göstermezler.
  • Çatışmaların çözülmeleri için sinir ve şiddet kullanışlı yollardır.
  • Erkekler ailede tek ebeveyn veya dominant ebeveyn olmaya uygun değillerdir.

Zehirli Erkekliğin Kökenleri

Zehirli erkekliği daha fazla anlamak için erkeklik teorilerinin arka planı hakkında fikir sahibi olmak gerekli.

Peki erkeklik teorisi nedir? Erkeklik, “geleneksel olarak erkekle ilişkilendirilen özelliklere sahip olmak” olarak tanımlanıyor. Erkeklik teorisi, cinsiyet araştırmaları alanında ciddi bir etki sahibi. Avustralyalı sosyolog Raewyn Connell, erkeklik teorisini oluşturan ilk araştırmacılar arasında. Onun teorisi hala erkeklik alanında en ilham verici olanlardan birisi olarak görülüyor.

Yazarın 1995 yılında yazdığı Masculinities adlı kitabında, erkek bireylerin üremede oynadıkları rol belli bir dereceye kadar dikkate alınırken, tarihsel olarak erkekliğin feminist bir analizi gerçekleştirilmiş.

2015 yılında Culture, Health and Sexuality’de yayınlanan bir makalede, hegemonik erkeklik konseptinin 1980’lerin başlarından beri erkeklerin kadınlar üzerindeki gücünü açıklamak için cinsiyet araştırmalarında kullanıldığı belirtiliyor. Erkekler yapısal olarak kadınlara üstünlük sağlayan bir konumda olsalar ve bundan fayda görseler bile, aktif olarak baskıcı konumda bulunma hususunda seçeneğe sahipler.

Connell, maskülen davranmanın pek çok yolu olduğunu ve hangi karakteristiklere bağlı kalmayı tercih edeceklerinin erkeklere kaldığını söylüyor.

Açık olmak gerekirse, zehirli erkeklik sadece erkeklerin kadınlar tarafından eleştirilmesi değil. Hatta, erkekler de zehirli erkeklik tartışmalarında hayli etkinler. Ve bu en başından beri öyle. Örneğin 1990’larda araştırmacı doktor Ronald Levant, erkeklik ideolojisini gelişiminde ciddi bir rol oynamış. Kültürel inanç sistemlerinin ve erkekliğe dair algıların erkeklerin rollerini nasıl tanımladığını açıklamış.

Erkeklik teorisinin temellerinden beri, hem erkekler hem de kadınlar hegemonik erkekliği şunları açıklamak için kullanıyorlar: güç sahibi erkekler tarafından kurgulanmış, toplumu cinsiyet bakımından eşit olmayan şekilde organize etmek için tanımlanmış değerler topluluğu. Bunda bir kaç özellik birlikte var: erkeklik hiyerarşisi, erkekler arasında güce olan değişken erişim (diğer kadınlar ve erkekler üzerinde) ve erkeklerin kimlikleri, idealleri, etkileşimleri, güçleri ve ataerkillikleri arasındaki tesirler.

Şu anda erkeklik tartışmaları, feminenlik ve cinsiyet ayrımları karmaşık kalmaya devam ediyorlar. Bunlar cinsiyet rollerine ve normlarına bağlılar. Ve bunlar karmaşık konular. Bir yanda bazıları cinsiyet normlarının binlerce yıl önce geliştiğini düşünüyorlar. Neden? Çünkü erkekler avlanmaya daha fazla vakit harcarken, kadınlar genelde aileleri yetiştirmişler. Kadınlar çocuk doğurma sürecine daha fazla dahiller ve bazıları uyarılan erkeklerin kadının dikkatini çekmek için birbirleriyle mücadele ettiklerini söylüyorlar.

Ancak diğer teorilere göre erken dönem insan davranışları cinsiyete göre bu kadar farklılık göstermiyorlardı. Bazıları tarım bazlı değişimler gelene kadar toplumda büyük cinsi farklar olmadığını söylüyorlar. Ve bu nedenle günümüzdeki erkekliğin biyolojik kökleri olduğunu varsaymamak gerekiyor. Bu durum kültürden etkilenmiş olabilir.

Erkeklik ve Zehirli Erkeklik

Erkeklik, zehirli erkeklik ile aynı şey değil. Zehirli erkeklik karakteristikleri göstermeden erkek olmak mümkün.

Peki erkekliğin karakteristik yanları neler ve zehirli olmayan erkeklik nasıl görünüyor?

Pek çoğu geleneksel erkekliğin liderlik, güç, koruyuculuk ve duygusal maliyeti ne olursa olsun doğru olanı yapma gibi karakteristiklerle tanımlandığını düşünüyor. Zehirli erkeklik ile savaşanların amacı erkeklerin bu özelliklerden vazgeçmelerini sağlamak değil. The Good Men Project gibi organizasyonlar pozitif erkekliğin nasıl göründüğü hakkında fikirler veriyorlar:

  • Erkekler şiddet dolu ve agresif olmadan fiziksel güç sahibi olabilirler.
  • Şiddetten kaçınmak en iyisi olsa da, bazı durumlarda başkalarını savunmak iyi bir hedef olabilir. Aynı zamanda erkekler, her zaman korunmasızları korumaları gerektiğini düşünmemeli, tüm kadınların erkeklerden daha zayıf ve korunmasız olduğuna inanmamalılar. Her iki cinsiyetin de koruyucu ve besleyici olduğunu düşünmek fayda sağlayabilir.
  • Erkeklik hassasiyet ve empati ile ters düşmek zorunda değil. Bunlar cinsiyetsiz özellikler olarak düşünülüyorlar. Cinsiyetten bağımsız diğer özellikler şöyle: kibarlık, dürüstlük, disiplin, düşüncelilik, koruyucu, güçlü, mantıklı ve akıllı olmak.
  • Erkekler kadınları obje haline getirmeden veya cinsellik ile ilgilenmeden onlarla ilişki kurabilirler.

Zehirli Erkekliği Durdurmanın 5 Yolu

Cinsiyet Araştırmalarına Dair Gerçekleri Paylaşın

Erkeklik bir davranışlar kalıbı tanımlar ancak biyolojik veya kalıtımla alınmış özellikler tanımlamaz. Pek çok insan erkek ve kadınların biyolojik farklardan dolayı farklı davrandıklarını söylese de, araştırmalar bize tersini söylüyorlar. Yani başka kelimelerle anlatmak gerekirse, her maskülen erkek zehirli erkek olmak zorunda değil.

Çalışmalar erkek ve kadın beyni arasında çok az fark olduğunu gösteriyorlar. Ağır sosyal normlar erkeklik ve kadınlık konusunda iki cinsiyetin farklı davranmasının esas sebebi. Bu nedenle uzmanlar bizlere davranışların belirlenmesi konusunda seks ve biyolojik tanımlamalardan vazgeçmemizi, bunları cinsiyet ve kültür bazında yapmamız gerektiğini söylüyorlar. Bu erkeklerin agresif davranışları için “bu onların doğası” mazeretine bir son vermelerini sağlayabilir. Bunun yerine erkekler davranışları için sorumlu hissedebilirler. Liderler, ebeveynler ve öğrenmenler erkek erkektir varsayımından vazgeçerlerse, erkekler de davranışları için daha fazla kişisel sorumluluk almak zorunda kalırlar.

Evde Zararlı Cümle ve Yorumların Kullanımını Sınırlandırmak

Uzmanlar ebeveynlerin oğullarının erkekliğin ne olduğuna dair davranış ve fikirlerinin şekillendirilmesi konusunda büyük rol oynadıklarını söylüyorlar. Ailelerin oğullarından şiddetli ve sert davranışlar beklememeleri ve normal davranmaları isteniyor. Genç erkekler başkalarına fiziksel ve zihinsel hasar verdiklerinde bunun sonuçlarından kaçmamalılar.

Ebeveynler aynı zamanda oğullarına erkek olmaya dair birden fazla yol olduğunu söylemeliler. Bu nedenle oğlan çocuklarına adam olmaları, sert olmaları söylenmemeli, duyguları, hassasiyetleri ve acıları göstermenin kabul edilebilir olduğu söylenmeli. Aileler aynı zamanda ailedeki herkesin rolleri, ilişkileri ve beklentilerine dair açıkça konuşabilecekleri bir ortam yaratmalılar.

Sınıflarda Erkeklik ve Cinsiyet Rollerinin Tartışılması

Zehirli erkeklik öğretmenlerin sınıfta tartışmakta zorlanadcakları bir konu olabilir ancak uzmanlar eğitimciler arasında öğretmenlerin hangi davranışların, zorbalıkların ve sözlerin tolere edilmeyeceğini açıkça anlatmaları gerektiğini düşünüyorlar. Öğretmenler aynı zamanda cinsiyet rolleri hakkkında fikirler oluştururken öğrencilerin inançlarının şekillenmesine yardımcı olabilirler. Bazı sınıflarda öğretmenler film ve diğer kaynakları kullanıyorlar.

Bazı okul kampüslerinde liderler, erkeklerin cinsiyet sorunlarını açıkça tartışabilecekleri “güvenli alanlar” yaratılıyorlar. Örneğin Brown Üniversitesi’nde Erkeklik101 adlı bir tartışma grubu bulunuyor ve burada öğrencilerin zehirli erkeklik normlarından kurtulabilmeleri için çalışmalar yapılıyor.

Toplumsal Programlar

Araştırmalar erkekliğin fakirlik ve güç, bölgesel kültürler ve komşuluk dinamikleri vasıtasıyla inşa edildiğini gösteriyorlar. Yıkıcı ve aşırıya kaçan erkeklik genellikle kentlerdeki fakir bölgelerde, yani güç isteğinin öne çıktığı yerlerde gelişiyor. Bu erkekler aynı zamanda çocukluklarında daha fazla şiddet görme eğilimine sahipler ve bu da yaşamın gelecek dönemlerinde zehirli erkekliği tetikleyebilecek psikolojik etkiler yaratabilir. Bunlar arasında empati yoksunluğu ve artan şiddet eğilimi bulunuyor.

Bu çözmesi kolay olmayan bir sorun olsa da, en önemli müdahalenin pozitif erkekliğe dair daha fazla rol modeli öne çıkarmak olduğu düşünülüyor.

Sınıflar haricinde erkekler için cinsel tacizi önlemeye dair örgütler bulunuyor ve bunlar erkeklik ile kadınlara davranışlar hakkındaki düşünceleri değiştirmek için varlar.

Pozitif Erkeklik Örneklerini Öne Çıkarmak

Medya da erkekliğinden memnun olan ancak aynı zamanda saygılı, kibar, merhametli ve nazik olan erkekleri örnek olarak öne çıkartmalı. Toplumsal liderler de gerçek yaşamda pozitif maskülenliğin nasıl göründüğünü göstermeliler. Bunlar arasında din adamları, öğretmenler, iş adamları, politikacılar ve diğerleri bulunuyor. Toplumsal figürler güçlü örnekler olurlar ve erkeklerin yardım istemelerinin, acıyı hissetmelerinin ve başarısız olmalarının normal olduğunu gösterebilirler. Başarılı yetişkin erkekler azınlıktaki erkekleri, geyleri ve kadınları daha az küçülttükçe, genç erkeklerin de bunların kabul edilebilir olduklarını kabullenme ihtimalleri artar.

Kadınlar da pozitif erkekliğe dair konuşarak ve kadınlık ile erkeklik arasındaki farklara değer vererek zehirli erkeklik ile savaşmaları mümkün. Kadınların bunu yapmasını bir yolu, karşılıklı saygı, güvenlik duygusu ve güven çerçevesinde oluşmuş ilişkiler kurmaları. Anneler, eşler ve arkadaşlar olarak kadınlar erkeklere duygularını ifade etmelerinin güvenli olduğunu gösterebilir ve bunu yaptıklarında yumuşak görünmediklerini aktarabilirler.