Menopoz Nedir?

Menopoz kadınlarda genellikle 35-55 yaşları arasında başlayan bir hormonal dönemdir. Her kadının menopoz olması gayet doğal ve normal bir geçiş anıdır. Menopoz süresi zarfında, yumurtalıklarınız küçülür ve adet döngüsünü kontrol altına alan östrojen ve progesteron hormonları üremeyi ve üretmeyi bırakırlar, yumurtalar tükenir ve doğurganlık azalır. Artık hamile kalabilme ihtimaliniz ortadan kalkar.

Menopoz üç dönemden oluşur:

Perimenopoz: Menopozdan önce östrojen ve hormon seviyelerinin düşmeye başladığı 3-5 yıllık dönem perimenopoz olarak adlandırılır. Genellikle 40 yaşlarının sonlarında perimenopoz dönemi başlar ve düzensiz adet kanamalarıyla birlikte; vücut ısısında ani değişimler, özellikle geceleri artan aşırı terlemeler, uyku bozuklukları, uykusuzluk, kalp atış hızında artış, kalp çarpıntıları, duygu durum değişiklikleri, sinirlilik, depresyon, kaygı, cinsel ilişki sırasında vajinal kuruluk veya rahatsızlık, üreme sistemi sorunları görülür.
Perimenopoz dönemi içindeyken, halen hamile kalma şansınız vardır ve bunu önlemek istiyorsanız; son döneminizden bir yıl sonrasına kadar bir doğum kontrol şekli önerilir. Adet kanamasını kontrol etmek ve ani ısı değişimi semptomlarını gidermek için progestin hormonu terapisi ya da tedavisi bir seçenek olabilir. Yaşam tarzında yapılan değişiklikler de diğer nahoş semptomların giderilmesine yardımcı olur.

Menopoz: Kadınlarda ortalama olarak menopoz yaşı 51-52’dir. Basit ve genel tanımıyla; hastalık, ilaç, hamilelik veya emzirme gibi diğer nedenleri yaşamadan 12 ay geçirdikten sonra artık menopoza girmiş olursunuz. Perimenopozdan menopoz sonrası dönemine geçiş 1-3 yıl sürebilir. Her kadının benzersiz olduğunu ve menopozu farklı şekilde yaşayacağını hatırlamak önemlidir. Bazı kadınlarda menopoz döneminde herhangi bir belirti görülmeyebilir ya da genelin şikayetlerine bakıldığında daha kolay ve hafif belirtilerle atlatıyor olabilirler. Bunda herhangi bir kötü durum ya da sıkıntı yoktur.

Postmenopoz: Menopoz son adet döngüsünden bu yana bir yıl geçtikten sonra başlar. Perimenopozda başlayan diğer belirtiler menopoz ve menopoz sonrası devam edebilir. Ek olarak östrojenin azalması nedeniyle kalp hastalığı, osteopeni (kemik yoğunluğunda azalma hastalığı) ve osteoporoz (kemik erimesiI riski artar.

Erken Menopoz: Kadınlarda 35 yaş öncesi menopoz görülmesi erken menopoz olarak adlandırılır. 35 yaş sonrasında yaşana menopoz dönemi için erken menopoz demek yanlış olur. Doğal yaşlanma dışındaki bazı olaylar menopozun erken dönemine neden olabilir:
Histerektomi; rahmin alınması ameliyatıdır. Ameliyat sonrası yavaşça belirtiler oluşmaya başlar.
Ooferoktomi; yumurtalıkların ve tüplerin çıkarılması ameliyatıdır. Menopoz belirtileri ameliyattan hemen sonra görülmeye başlar.
Prematüre Over Yetmezliği; yumurtalıkların fonksiyon kaybına uğramasıdır, belirtiler normal seyrinde gelişir.
Radyoterapi veya kemoterapi; genetik, cerrahi veya kanser tedavileri nedeniyle yumurtalıkların faaliyetlerini azaltması ya da durdurmasıdır.

Menopozun Etkileri

Kadınların yaşadığı belirtiler, öncelikle kadın üreme hormonlarının östrojen ve progesteron üretiminin düşmesi ile ilgilidir. Belirtiler, bu hormonların kadın vücudu üzerindeki birçok etkisinden dolayı geniş ölçüde değişir.

Östrojen adet döngüsünü düzenler ve vücudun aşağıdaki kısımlarını etkiler:

  • üreme sistemi
  •  idrar yolu
  •  kalp
  •  kan damarları
  •  kemikler
  •  göğüsler
  •  cilt
  •  saç
  •  mukoza zarları
  •  pelvik kaslar
  •  beyin

Menopoz doğal bir biyolojik süreçtir. Ancak sıcak basması gibi fiziksel semptomlar ve menopozun duygusal belirtileri uykunuzu bozabilir, enerjinizi düşürebilir veya duygusal sağlığı etkileyebilir. Menopozun yaşam tarzı ayarlamalarından hormon tedavisine kadar pek çok etkili tedavisi mevcuttur.

Menopoz Belirtileri

Adet Düzensizliği

Menopoz döneminde regl periyodu eskisi kadar düzenli olmayabilir. Her zamankinden daha ağır veya daha hafif kanamalar yaşayabilirsiniz, hiç beklemediğiniz bir anda regl olabilirsiniz. Ayrıca regl periyodunuz her zamankinden daha kısa veya daha uzun olabilir.
Eğer regl döneminizi takip edemez ya da kaçırırsanız, hamile olmadığınızdan emin olmalısınız. Hamile değilseniz, kaçırılmış bir regl dönemi menopozun başlangıcını gösterebilir. Arka arkaya 12 ay boyunca regl olmadıysanız ve aniden yeniden adet kanamaları başlarsa, bir doktora görünmeli ve kanser taramalarınızı ve kadın hastalıklarıyla ilgili tüm tahlillerinizi yaptırmaya özen göstermelisiniz.

Ateş Basmaları

Birçok kadın en temel menopoz belirtilerinden biri olan sıcaklık artışları ve ateş basmalarından yakınıyor. Vücutta sıcaklığın yanıp sönme gibi bir görünüp bir kaybolması ve vücudunuzun üst kısmında veya baştan sona ani bir ısı hissi olabilir. Yüzünüz ve boynunuz kırmızıya dönebilir ve terli veya kızarık hissedebilirsiniz.

Sıcak basmalarının şiddeti, hafiften çok kuvvetliye değişebilir ve hatta sizi uykudan uyandıracak kadar rahatsız edebilir. Bir araştırmaya göre sıcaklık basmaları ortalama 30 saniye sürüyor ve hafifliyor. Çoğu kadın, adet görmeleri gereken dönemlere denk gelen vakitlerde sıcak basmaları yaşıyor. Ani ateş basması menopozdan sonra da devam edebilir, ancak zamanla yoğunluğu azalır. Sıcaklık artışları sizi fazlaca rahatsız ediyorsa doktorunuza görünüp uygun bir çözüm yolu arayabilirsiniz.

Vajinal Kuruluk ve Cinsel İlişki Sırasında Ağrı

 

Östrojen ve progesteron üretimindeki azalma, vajinal duvarları örten ince nemli tabakayı etkileyebilir. Kadınlar her yaşta vajinal kuruluk yaşayabilir, ancak menopoz döneminde kadınlar için bu ekstradan özel bir problem olabilir.

Menopoz sırasında, vulvanın etrafında kaşıntı, ani sızı veya yanma görülebilir. Vajinal kuruluk, cinsel ilişkiyi ağrılı hale getirebilir ve sık idrara çıkmanız gerektiğini hissetmenize neden olabilir. Kurumayla mücadele etmek için su bazlı bir yağlayıcı veya vajinal nemlendirici deneyin. Bu ürünlere kolaylıkla eczanelerden ulaşabilirsiniz. Ürün kullanımına rağmen halen rahatsızlık hissediyorsanız, doktorunuzla konuşun. Seks ya da bazı cinsel aktivitelere sahip olmak o bölgedeki kan akışını artırabilir. Bu da vajinayı daha yağlı tutmaya yardımcı olur ve ayrıca vajinanın küçülmesini önleyebilir.

Uykusuzluk veya Uyku Sorunları

Uzmanlar yetişkin bir bireyin günde ortalama 7-8 saat uyuması gerektiğini söylüyorlar. Ancak menopoz sırasında uykuya dalmak ya da uykuda kalmak zor olabilir. Beklenenden önce uyanabilir, uyku bölünmeleri yaşayabilirsiniz. Uyku sağlığınız için, elinizden geldiğince fazla dinlenmek için gevşeme ve nefes alma tekniklerini deneyin. Gün boyunca egzersiz yapmak da önemlidir, böylece yatağa girdiğinizde yorgun olursunuz. Işıklar uykunuzu kesebileceğinden bilgisayarınızı veya cep telefonunuzu yatağınıza yakın bir yerde bırakmayın. Yatmadan önce banyo yapmak, okumak veya yumuşak müzik dinlemek rahatlamanıza yardımcı olabilir. Uyku kalitesini yükseltmek için izlemeniz gereken basit adımlar arasında; her gece aynı saatte yatmak, uyurken serin kalmak ve çikolata, kafein veya alkol gibi uykuyu değiştiren gıdalar ve içeceklerden kaçınmak yer alıyor.

Sık İdrara Çıkma veya İdrar Kaçırma

Menopozdaki kadınlarda idrar kaçırma yada idrar düzensizliği yaygındır. Ayrıca, mesane dolu olmasa bile sürekli idrara çıkma veya idrara çıkarken acıma hissi yaşayabilirsiniz. Çünkü menopoz döneminde, vajinanızdaki ve üretranınızdaki dokular esnekliğini kaybeder ve oradaki doku incelir. Çevredeki pelvik kaslar da zayıflayabilir. İdrar kaçırma derdinden şikayet ediyorsanız bir doktora görünmenizde fayda var. Pelvik kasları güçlendirme (Kegel) egzersizleriyle de durumu değiştirebilirsiniz.

İdrar Yolları Enfeksiyonları

Menopoz sırasında, bazı kadınlar daha fazla üriner sistem enfeksiyonu yaşayabilir. Düşük östrojen seviyeleri ve üriner sistemdeki değişiklikler sizi enfeksiyona daha yatkın hale getirir. İdrar yapmak için sürekli bir dürtü hissederseniz, daha sık idrara çıkmaya başlarsanız ya da idrar yaparken yanma hissi hissederseniz doktora görünün. Doktorunuz muhtemelen bir idrar testi yaptırmanızı ve sonuca göre antibiyotik almanızı isteyecektir.

Cinsel İsteksizlik

Menopoz sırasında, cinsel isteksizlik yaygın görülen ortak bir belirtidir. Bunun nedeni azalmış östrojenin getirdiği fiziksel değişikliklerdir. Bu değişiklikler; klitoral reaksiyon gecikmesi, yavaş orgazmik yanıt ve vajinal kuruluk içerebilir. Vajina Atrofisi hastalığı da cinsel isteksizlik yaratabilir. Bu rahatsızlık azalan östrojen nedeniyle vajina duvarlarının incelmesi ve iltihaplanmasıdır.

Depresyon ve ruh halleri

Hormon üretimindeki değişiklikler menopoz dönemindeki kadınların ruhsal durumlarını etkiler. Bazı kadınlarda sinirlilik hissi, depresyon ve ruh hali değişiklikleri görülür ve duygu durum bozuklukları görülür. Sakinliği korumaya çalışmalısınız. Bu hormon dalgalanmalarının beyninizi etkilediğini unutmamanız gerekir.

Deri, Saç ve Diğer Doku Değişiklikleri

Azalan östrojenle ve yaşın ilerlemesiyle birlikte; yağ dokusu ve kolajen kaybı cildi daha kuru ve daha ince yapar. Saç yapınızın da aynı şekilde bozulması ve güçsüzleşmesine sebep olabilir. Daha fazla hasarı önlemek için sert ve kimyasal saç tedavilerinden kaçınmalısınız. Bunun menopozun doğal sonucu olduğunu göz ardı etmemelisiniz.