Beyninizi ve Mitokondrinizi Besleyin
Beyninizi ve mitokondrinizi besleyin. Bu yazı; kendi multipl skleroz (MS) semptomlarını önemli ölçüde iyileştirmek için kullanan bir doktor tarafından geliştirilen bir diyet ve yaşam tarzı değişikliği rejimi olan Wahls Protokolü’nün temel dayanağına dairdir.
Tıp doktoru olan Terry Wahls’e, ilk semptomlarını yaşadıktan 10 yıl sonra kronik MS teşhisi kondu. Standart tıbbi tedaviye rağmen, buna ilişkin teklifi çabucak reddetti ve üç yıl içinde tekerlekli sandalye kullanması gerekti.
Wahls Protokolü Nedir?
Wahls Protokolü; değiştirilmiş bir Paleo diyeti, sağlıklı yaşam rutinleri ve egzersizden oluşan bir kombinasyonudur. Diyet, beyin ve mitokondriyal fonksiyonları hedeflemeyi amaçlamaktadır.
Wahls Protokolü ve Paleo Arasındaki Fark Nedir?
Wahls Protokolü diyeti; çeşitli kaynaklardan olmak üzere, önemli ölçüde daha fazla miktarda bitki bazlı gıda ve protein (yabani somon, alabalık ve otla beslenen etler (bizon, kuzu, domuz ve sığır eti) dahil olmak üzere) içerir.
Wahls Protokolü Nasıl Geliştirildi?
Üniversitede bir atlet olan Dr. Wahls; hücrelere ve de hücrelerdeki besinleri enerjiye dönüştüren mitokondriye odaklanarak, beslenmeyi araştırmaya başladı. ‘The Wahls Protokolü: Paleo İlkelerini Kullanarak Tüm Kronik Otoimmün Koşulları Tedavi Etmenin Radikal Yeni Bir Yolu’ isimli kitabında yazdığı üzere, “optimal sağlığın kökü; içerisinde gelişme gösterebilmesi için vücuda doğru ortamı sağlamak üzere, hücrelerimize zarar veren ve hücrelerimizi bozan şeyleri o ortamdan uzaklaştırmak ile başlar.”
Uzun zamandır vejetaryen beslenen biri olarak Terry Wahls, Paleo diyetini benimseyerek ilk adımı attı. Ancak hastalığı ilerlemeye devam ederken Paleo planını değiştirdi. Stres yönetimi, gevşeme ve egzersiz gibi terapileri de içeren kendi protokolü, Dr. Wahls’ı dört tekerlekten indirdi ve ikiye bindirdi: Artık Iowa Üniversitesi’ndeki işine her gün bisikletiyle gidiyor.
Wahls Protokolü Diyetinde Neler Var?
Wahls Protokolü; et ve balık, birçok sebze (yeşil, yapraklı çeşitlerine vurguyla), parlak renkli meyveler, hayvansal ve bitkisel yağlar, özellikle de omega 3’leri içerir. Süt ürünlerinin, yumurtanın, buğday, pirinç ve yulaf ezmesi gibi tahılların, fasulye ve mercimeğin, şekerin yanı sıra domates, patlıcan, patates, biber vb. sebzelerin) es geçilmesini kapsar.
Wahl Diyetindeki Besinler
Yemeklerinizi ve atıştırmalıklarınızı planlamak amacıyla protokolün içerdiği bazı temel bilgiler şunlardır:
- Koyu, Yapraklı Yeşillikler
Günde üç cup*; ıspanak, kara lahana, pancar şeklindeki yeşillikler, turp tipi yeşillikler ve Çin lahanasından/pazısından oluşan bir kase düşünün. Beyniniz ve hücre fonksiyonunuz, aldığınız tüm B vitaminlerinden çok memnun kalacak ve ayrıca A, C ile K vitaminlerini bünyenize alacaksınız.
- Sülfür Açısından Zengin Sebzeler
Hem beyin, hem de mitokondri gelişmek için kükürte ihtiyaç duyar. Brokoli, karnabahar ve diğer turpgillerden olan sebzelerin yanı sıra mantar, soğan, lahana ve kükürt içeriği söz konusu olduğunda bir süperstar olan sarımsak ile kükürdü alabilirsiniz.
- Renkli Meyveler ve Sebzeler
Antioksidanlar, beyin ve mitokondri büyümesinin korunmasında önemlidir ayrıca anti-inflamatuardırlar, yani otoimmün bozuklukların semptomlarını önlemeye veya azaltmaya yardımcı olabilirler. Meyve ve sebze kategorisi söz konusu olduğunda renk ne kadar zenginse, antioksidan o kadar fazla demektir. Havuç, pancar, ıspanak, kırmızı, yeşil ve sarı dolmalık biber, lahana, mor lahana ve brokoli, sebzeler açısından ihtiyaç duyulan kotayı karşılar. Antioksidan bakımından zengin (ve renkli) meyveler arasında da yaban mersini, kızılcık, çilek, şeftali ve böğürtlen bulunur.
- Otla Beslenmiş Etler ve Yağlı Balıklar
Doğru omega yağ asitleri dengesini elde etmek söz konusu olduğunda, çoğu insan için anahtar, omega 3’ü arttırmak ve omega 6’yı azaltmaktır. Bu durum; omega 6 ağırlıklı işlenmiş gıdaları azaltmak ve diyetinizdeki omega 3 açısından zengin olan yabani somon, otla beslenmiş sığır eti, sardalya, ceviz ve keten tohumu miktarını arttırmak anlamına gelir.
- İyot
Beyin hücrelerinin büyümesi için gereklidir, ancak yetişkinlerin yüzde 75’e kadarı yeterli iyot almaz. Daha da kötüsü, iyot eksikliği obezite, kalp hastalığı, kanser ve bilişsel bozulma ile bağlantılıdır. Yeterince aldığınızdan emin olmak için diyetinize deniz sebzeleri (deniz yosunu, yosun (kelp), arame yosunu, kombu), iyotlu tuz, et ve kızılcık ekleyin.
Diyetin Devamında
Yeterli besin ve kalori aldığınızdan emin olmak adına Wahls Protokolü diyetine başlamadan önce sağlık uzmanınıza danışın. Özel ihtiyaçlarınızı karşılayan bir plan bulmak için bir diyetisyenle çalışmayı düşünebilirsiniz.
Özel yönergeler için Dr. Wahls’ın kitaplarına ve TerryWahls.com web sitesine bakın.
Wahls Protokolü İşe Yarıyor Mu?
Diyet ve diğer tedaviler de dahil olmak üzere Wahls Protokolü’nün MS ve diğer kronik hastalıkların semptomlarını hafifletmede yardımcı olabileceğini gösteren, Dr. Wahls’ın kendi hikayesi de dahil olmak üzere anekdot niteliğinde kanıtlar vardır. 2014’te yapılan ve katılımcılarda “yorgunlukta önemli bir iyileşme” bulunduğunu ortaya koyan bir pilot çalışmanın yanı sıra hâlihazırda Dr. Wahls ile diğer bilim insanları tarafından sürdürülmekte olan birçok çalışmanın da incelenmesi önerilir.
* Amerikan ölçü birimi cup (kap) bir kase olarak ele alınacak olursa yaklaşık 75 grama eş değerdir.
Yararlanılan kaynak metin: https://tasteforlife.com/conditions-wellness/brain/the-wahls-protocol
