Fazla kilolu olmak, herkesin kaçınması gereken bir şeydir. Kilo artışı, hareketliliğinizi engellemenin dışında, kas ve kemiklerinizde sorunlara da neden olur. Bunun sonucunda da; yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, şeker hastalığı ve hatta felç gibi riskler söz konusu olabilir.
Düzenli olarak tartılarak kilonuzu takip edebilirsiniz. Peki, kilonuzun normal bir değerde olup olmadığını tam olarak nasıl anlayacaksınız? Fazla kilolu ya da obez olup olmadığınızı nasıl öğrenebilirsiniz?
Boy Kilo Endeksi, obezitenin tanımlanmasında dünya çapında kabul edilen standart değerlerden biridir. Daha önce kilo vermeye çalıştıysanız, Boy Kilo Endeksi terimiyle muhtemelen karşılaşmışsınızdır. Peki, bu tam olarak ne anlama gelir ve sağlık yolculuğunuz açısından önemi nedir?
Boy Kilo Endeksi Nedir?
Boy Kilo Endeksi; vücut ölçülerinize göre kilonuzun sağlıklı bir sınır içerisinde olup olmadığını belirlemenize yardımcı olan basit bir tarama aracıdır. Kesin bir ölçüm değildir, ancak vücudunuzdaki yağ oranı hakkında iyi bir tahmin verir. Bu nedenle, Boy Kilo Endeksi genel sağlığınızı değerlendirmek için doktorunuzun bakacağı ilk ölçümlerden biri olacaktır.
Kısaca BMI olarak da bilinen Boy Kilo Endeksi; kişinin boy ve kilo değerlerine göre hesaplanır. Vücut kütlesinin vücut uzunluğunun karesine bölünmesi olarak tanımlanır. Kg / m2 cinsinden ifade edilmektedir. Genel olarak, bir kişiyi zayıf, normal, fazla kilolu ya da obez olarak sınıflandırmada kullanılır.
Boy Kilo Endeksi hesaplayıcı; kilonuzu ve boyunuzu veri olarak alır ve BMI değerinizi ücretsiz bir şekilde hesaplamaktadır. Ayrıca, girdiğiniz değerlerin sonucunda kilonuzu, Dünya Sağlık Örgütü’nün standartlarına göre yorumlayarak zayıf, normal, fazla kilolu ya da obez olup olmadığınızı da göstermektedir.
Hesaplama sonucunda; vücut yüzey alanı, yağsız vücut ağırlığı ve ideal vücut ağırlığı gibi bilgilerinize de ulaşabilirsiniz.
Sağlıklı BMI Değeri Neden Önemli?
Boy Kilo Endeksi’niz normal aralığın üzerindeyse, yalnız değilsiniz. Yapılan araştırmalar, modern toplumlarda neredeyse her iki insandan birinin obezite ile mücadele ettiğini göstermektedir. Giderek artan bu değerler, ciddi sonuçlar doğurmaktadır.
Yüksek bir BMI değeri, kronik hastalıklar ve ciddi sağlık problemleri geliştirme riskini arttırmaktadır. Ayrıca, erken ölüm riskini de arttırabilir. Yüksek bir Boy Kilo Endeksi değeri, aşağıdaki hastalıklarla ilişkilendirilmektedir:
- Kalp hastalıkları
- Felç ve inme riski
- Şeker hastalığı
- Prostat ve kolon gibi bazı kanser türleri
- Vücutta kireçlenme
- Solunum problemleri ve uyku apnesi
Ancak iyi haber şu ki; kilo vermek ve BMI değerini normal sınır içerisine getirmek, birçok ciddi sağlık durumunu geliştirme riskinizi önemli ölçüde azaltmaktadır. Yapılan bir çalışmada; vücut ağırlığının %5’ini azaltmanın kalp hastalığı, felç ve şeker hastalığı riskini azalttığı bulunmuştur.
Bu faydalarına ek olarak kilo vermek; akciğer fonksiyonlarını iyileştirir, enerji seviyelerini yükseltir, depresyon belirtilerini azaltabilir. Boy Kilo Endeksi’nizi düşürerek, geleceğinizi iyileştirme gücünü elde edebilirsiniz!
Boy Kilo Endeksi Nasıl Hesaplanır?
Hesaplama yapılabilmesi için; kilonuzu kg cinsinden boyunuzun m2 cinsinden bölünmesi yeterlidir. Örneğin; 70 kg ağırlığına ve 185 cm boyunda bir erkekseniz; Boy Kilo Endeksi değeriniz 20.4 olacaktır. Bu hesaplama, 70’in 1.85’in karesine bölünmesi ile yapılır.
Değerinizi öğrendiğinize göre, artık zayıf, normal, kilolu ya da obez sınıflarından hangisine dahil olduğunuzu öğrenebilirsiniz. Uluslararası olarak kabul edilen BMI ölçeği şöyledir:
- 18,4 ve altı = zayıf
- 18,5 – 24,9 = sağlıklı
- 25 – 29,9 = fazla kilolu
- 30 ve üstü = obez
BMI, genel sağlığınız için iyi bir ölçüdür. Vücut yağ miktarınızı belirlemede harika bir rehber olsa da; kas kütlesi ve bireysel durumunuzu dikkate almaz. Bu nedenle; yaşlılarda, çocuklarda, hamilelerde ve bazı sporcularda sağlıklı kilo değerini belirlemek için yeterli değildir.
Boy Kilo Endeksi, Diyabet ve Kronik Hastalıklar
Araştırmalar, yüksek BMI değeri ile diyabet arasında güçlü bağlantılar olduğunu ve bu değerdeki her artışla birlikte, riskin daha da arttığını göstermektedir.
Amerika’da 2014 yılında 12 bin kişi üzerinde yapılan bir çalışma; Boy Kilo Endeksi 25 ile 29.9 arasında olan kişilerde; daha düşük olan kişilere oranla diyabet riskinin %50 arttığını göstermiştir.
Çalışmada; obezite, normal kilo değerine sahip insanlardan 2.5-5 kat daha yüksek bir diyabet oranı ile bağlantılıydı. En yüksek risk ise, BMI değeri 40 ve üzeri olan kişilerdeydi.
Dünya Sağlık Örgütü, bazı kanser türleri de dahil olmak üzere, kalp hastalıkları, kemik ve eklem problemleri, felç ve inme gibi durumlar için önemli bir risk faktörü olarak, yüksek Boy Kilo Endeksi değerini göstermektedir. Bu konuda yapılan çalışmalar, yüksek BMI değeri ile yüksek tansiyon riskinde artış arasında ilişkiler olduğunu da göstermektedir.
Sağlıklı BMI Değeri Nasıl Elde Edilir?
Sağlıklı bir Boy Kilo Endeksi değeri elde etmek için, hayatınızda basit ama etkili değişiklikler yaparak başlayabilirsiniz. Her bir kilo kaybı, yukarıda listelenen sağlık koşullarının riskinde azalma sağlayacaktır:
- Aktif olun ve harekete geçin
Egzersiz, zor görünebilir ancak sağlıklı Boy Kilo Endeksi değerine sahip olmanın çok önemli bir parçasıdır. Yapmaktan hoşlandığınız bir egzersiz türü ya da açık havada yürüyüş yapmayı alışkanlık haline getirirseniz, bu değeri normal sınıfa sokmak çok daha kolay olacaktır.
- Gereksiz atıştırmalıklardan kaçının
Gün boyunca gereksiz atıştırmalıklar yapmak ya da buzdolabının kapağını açıp bir şeyler otlanmak, kilo alımının başlıca nedenlerinden biridir. Yemek zamanlarını belirlemek için, gereksiz atıştırmaları sınırlayın. Yemek zamanlarında ise porsiyonlarınıza dikkat edin.
- İçecekler masum değil
Tabi burada su, kahve ya da çaydan bahsetmiyoruz. Şeker ilavesiz olduğu sürece çay, bitki çayları ve filtre kahve içmek sağlığınız için iyidir. Ancak, şekerli ve kalorisi yüksek içecekler, kilo alımının bir başka önemli nedenidir.
Kola, gazoz ve diğer şeker içeren içeceklerin tüketimini minimumda tutun ve daha fazla su için. Bu, yalnızca BMI değerinizi korumaya yardımcı olmaz, aynı zamanda susuz kalmanızı engelleyecektir.
- Diyet değil sağlıklı beslenme
Sağlıklı beslenme, diyet yapmak değildir. Abur cuburlara veda etmek ve sağlıklı bir beslenme programına geçmek zor görünse de, doğru tariflerle bunu başarmak çok daha kolaydır.
Mevsiminde taze ve meyveleri programınıza daha fazla dahil etmek, sağlıksız yağların tüketimini azaltmak ve rafine şekeri hayatınızdan çıkarmak; hem daha enerjik hissetmenizi hem de organ fonksiyonlarınızın iyileşmesini sağlayacaktır. Ek olarak, sağlıklı bir Boy Kilo Endeksi değerine de yardımcı olur.