Daha hızlı yaşlanmanıza neden olan bu zararlı gıdaları yiyor musunuz? Bunlardan bazıları dev gıda firmaları tarafından yanıltıcı bir şekilde “sağlıklı” olarak pazarlanıyor. Bu gıdalardan kaçınarak ya da tüketiminizi en aza indirerek gerçek yaşınızdan 5-10 yaş daha genç gösterebilirsiniz.

Vücudunuzda meydana gelen biyokimyasal reaksiyonlar, günlük olarak yediğiniz her çeşit gıda ile gerçekleşir. Bazı gıdalar, yaşlanma ile savaşmanıza yardımcı olurken bazıları ise gerçek yaşınızdan daha hızlı yaşlanmanıza neden olur.

Vücudunuzun içerisinde gerçekleşen ve yaşlanma hızınızı etkileyen üç süreç vardır: Glikasyon, inflamasyon ve oksidasyon. Yaşlanma hakkında konuşurken sadece cildinizdeki kırışıklıklardan ya da saçınızın kalınlığından bahsetmiyorum. Burada organlarınızın ne kadar işlevli olduğu ve eklemlerin yıpranması gibi gözle görülmeyen faktörler hakkında konuşuyor olacağız.

Evet, bütün bunlar sadece dışardan nasıl göründüğünüzden çok daha önemlidir.

Şimdi yaşlanma hızınızı doğrudan etkileyen, her gün yediğiniz yiyecekleri ve kendinizi nasıl koruyabileceğinizi konuşacağız.

Yaşlanmanıza neden olan gıdalarda 1 numara: Buğday ( “Tam buğday” da dahil)

Size buğdayın neden yaşlanma sürecini hızlandırdığını açıklamadan önce vücudunuzdaki biyokimyaya dair birkaç örnek vermek gerekiyor.

Buğdayın yaşlanmayı hızlandırmasının nedeni glikasyon süreci ve İleri Glikasyon Son Ürünleri (AGE’ler) ile ilgili olmaktadır. AGE’ler adı verilen bu küçük bileşenler vücudunuzun yaşlanma sürecini hızlandırır ve zamanla organlarınız ile eklemlerinize zarar verir ve cildin kırışmasına neden olur.

Peki, vücudunuzda AGE’lerin artmasına neden olan en büyük etkenlerden bir tanesi hangisidir? Bu öğreneceğiniz sizi şaşırtabilir ancak kan şekeri seviyelerinin yüksek olması ,zamanla yaşlanmayı hızlandıran AGE’lerin ciddi anlamda artmasına neden olabilir. Tip 2 diyabeti olan insanların gerçek yaşlarından daha yaşlı görünmelerinin nedeni genelde budur. Ancak bu yaşlanmayı arttırıcı etki sadece diyabeti olanlar ile sınırlı değildir.

Şimdi “tam buğday” konusuna geri dönelim.

Büyük gıda firmaları tarafından yürütülen kampanyalarda genelde az bilinen bu gerçeği saklanarak “tam buğday” ürünlerinin sağlığınız için faydalı olduğunu söylenir. Ancak buğdayda, karbonhidratın diğer gıdalarda bulunmayan bir türü olan Amilopektin-A bulunuyor. Bazı testler, Amilopektin-A’nın kan şekerini saf sofra şekerinden çok daha fazla yükselttiğini gösteriyor.

Buğdayda bulunan Amilopektin-A, çalışmalarda kan şekeri yanıtından elde edildiğine göre kan şekerinizi toprakta yetişen neredeyse diğer bütün karbonhidratlardan daha fazla yükseltiyor.

Bu ise ekmek, simit, kahvaltılık gevrek, çörek ve bunlar gibi diğer yiyeceklerin diğer karbonhidrat kaynaklarına göre kan şekeri seviyelerinin çok daha fazla artmasına neden olduğu anlamına geliyor. Bu dediklerim inandırıcı gelmiyorsa iki dilim beyaz buğday ekmeği yedikten ve bir kase yulaf ezmesi yedikten 45 dakika sonra ölçtüğüm kan şekeri değerlerime bakabilirsiniz:

Kan şekeri testi sonuçları:

İki dilim tam buğday ekmeği

Yedikten 45 dakika sonra: Kan şekeri 86 açlık seviyesinden 155’e fırladı

Bir kase yulaf ezmesi (İki dilim tam buğday ekmeği ile eşit gramda karbonhidrata sahip)

Yedikten 45 dakika sonra: Kan şekeri 86 açlık seviyesinden sonra 112’ye çıktı

Bildiğiniz gibi ortalama kan şekeri seviyenizin yüksek olması zamanla AGE’lerin vücudunuzda daha çok oluşmasına ve daha hızlı yaşlanmanıza neden olur. Gördüğünüz gibi buğday, kan şekerini yulaf ezmesine göre çok daha fazla yükseltiyor. Bir fikriniz yoksa kan şekerinin 155 olması oldukça yüksektir ve sıkça buğday yerseniz hızlı yaşlanmanıza neden olacaktır.

Glutenin (Buğdayda bulunan ve sindirim sisteminde inflamasyona neden olan bir diğer sorunlu bileşen), sağlığa zarar veren potansiyel etkilerini de duymuşsunuzdur. Ancak buğdayı bırakmanız için tek sebep gördüğünüz gibi bu değil. Buğdayın kan şekeri üzerindeki etkileri buğdaydan yapılmış ürünleri azaltmanız ya da beslenme düzeninizden çıkarmanız gerekiyor. Vücudunuz, daha yavaş yaşlanarak ve daha genç görünerek size minnettar olacaktır!

Vücut yağlarından kurtulmak, genelde buğdayı azaltmanızın ya da hayatınızdan çıkarmanızın bir diğer eğlenceli tarafıdır.

Ancak buğdaydan yapılan yiyecekler ve yaşlanma ile ilgili başka bir sorunumuz daha bulunuyor…

Fırında pişirilen buğdaydan yapılan yiyecekler, akrilamid isimli kanserojen kimyasallar içeriyor. Bu kimyasal, ekmeklerin kahverengi kısımlarında, mısır gevreklerinde, çöreklerde ve bunlar gibi yiyeceklerde oluşuyor. Kanserojen akrilamidler, kanser riskini arttırmaları ve yaşlanmayı hızlandırmaları ile biliniyor. Akrilamidlerin, kahverengileşmiş patates kızartması gibi karbonhidrat kaynaklarında da bulunabileceğini unutmayın.

Daha hızlı yaşlanmanıza neden olan gıdalarda 2 numara: Mısırdan elde edilen gıdalar (Mısır şurubu, mısır gevreği, mısır cipsleri, mısır yağı)

Mısır, her gün yediğiniz şeylerin içerisinde bulunuyor olabilir. Mısır cipsleri, kahvaltılık gevrekler, mısır yağı ve sağlığın en büyük düşmanı olan Yüksek Fruktozlu Mısır Şurubu (HFCS) her yerde karşımıza çıkıyor.

Buğdayın, kan şekeri sürecini nasıl etkilediğini ve AGE’lerin vücudumuzda yaşlanmayı hızlandırdığını konuşmuştuk.

Mısır gevreği, mısır cipsi gibi mısırdan elde edilen nişastalı yiyeceklerin kan şekeri seviyeleri üzerinde büyük bir etkisi bulunuyor ve vücudunuzdaki AGE’leri arttırarak yaşlanmayı hızlandırabiliyor.

Mısır hayatınızdan çıkarmanız için bir nokta daha var. Bilim insanları, HFCS’de bulunan fruktozun, AGE’lerin oluşmasını, glikoza göre 10 kat daha fazla etkilediğini gösteriyor. Yani her gün tükettiğiniz tatlandırılmış içecekler ile diğer işlenmiş gıdalarda (salata sosları ve ketçap da dahil) bulunan HFCS, vücudunuzun hızla yaşlanmasına katkıda bulunuyor. HFCS’yi hayatınızdan çıkartmak ya da daha az tüketmek için başka bir nedene bile ihtiyacınız olmamalı!

Ancak mısırdan elde edilen yiyeceklerle ilgili bütün sorun sadece bu değil.

Mısırdan elde edilen gıdalar ve mısır yağı ilgili bir diğer  büyük sorun da bu yiyeceklerin beslenme düzeninizde omega-6 yağ asitlerinin çok fazla olmasına neden olmasıdır. Bu ise omega-3 ve omega-6 oranınızda dengesizlik yaratarak vücudunuzda inflamasyona ve oksidasyona neden olur.

Benim önerim: Mısır cipsleri ve mısır gevrekleri gibi mısırdan elde edilen yiyeceklerden mümkün olduğu kadar kaçının ya da bunları hayatınızdan tamamen çıkarın. Bu yiyecekler kan şekeri üzerinde buğday kadar kötü etkiye sahip değildir ve buğdayda bulunan gluten gibi bağırsak üzerinde zarar verici etkileri yoktur ancak yine de sağlığınız için kötüdür. Ancak konu mısır şurubu ya da mısır yağına geldiğinde yağsız, sağlıklı kalmak ve genç görünmek istiyorsanız bunlardan mümkün olduğunca kaçınmalısınız.

Daha hızlı yaşlanmanıza neden olan gıdalarda 3 numara: Şeker, şekerli yiyecekler, bazı nişastalı yiyecekler

Ortalama kan şekeri seviyeleri ve kan şekerinin sıçraması arasındaki ilişkiye ve bunların yaşlanmayı hızlandıran AGE isimli bileşenleri arttırması konusuna geri dönelim.

Şeker kesinlikle uzak durmanız gereken şeylerden bir şey. Bel kalınlığı ve tip 2 diyabet oluşması gibi nedenler de dahil olmak üzere şekerin sağlığınız üzerinde ne kadar kötü bir şey olduğunu daha önce defalarca duymuşsunuzdur. Ancak artık şekerin yaşlandırıcı etkisini de anladınız.

Şeker kullanmak yerine kahvenizde, çayınızda ya da hamur işi yaparken Stevia gibi doğal ve kalori içermeyen tatlandırıcılar kullanabilirsiniz. Bunu yapmanız kan şekeri yanıtınızı kontrol altına alabilir ve yaşlanmayı yavaşlatabilirsiniz.

Tatlı isteğimi bastırmak için benim kullandığım yöntem, akşamları yemekten sonra koca bir tatlı yemek yerine 1-2 parça bitter çikolata tüketmek oluyor. 1-2 kare bitter çikolata 2 gram şeker içerirken kek, dondurma ya da brownie gibi tatlılarda ise 40-80 gram arası şeker bulunuyor.

Beyaz pirinç, yulaf ve beyaz patates gibi bazı nişastalı yiyeceklerde de kan şekeri üzerinde önemli etkileri olabileceğini ve vücudunuzdaki AGE’lerin oluşumunu arttırabildiğini unutmayın. Bu yiyecekleri yemek istiyorsanız küçük porsiyonlar halinde tüketmeniz ve sağlıklı yağlar ve proteinler ile dengeleyerek kan şekeri yanıtını yavaşlatmanız faydalı olacaktır.

Daha hızlı yaşlanmanıza neden olan gıdalarda 4 numara: Soya yağı, kanola yağı ve diğer bitkisel yağlar

Bu yağlar yıllardır büyük gıda firmaları tarafından “sağlıklı” olarak pazarlanıyor olabilir ancak yüksek orana işlenmiş olan yağların vücudunuzda gösterdiği reaksiyonları bilecek kadar biyokimyadan anlıyorsanız bu bilginin ne kadar yanlış olduğunu görürsünüz.

Öncelikle soya yağı, kanola yağı, bitkisel yağ ya da pamuk tohumu yağı (yediğiniz işlenmiş gıdalarda bol miktarda bulunmaktadır) çoğunlukla aşırı yüksek ısının ve hekzan gibi kimyasal çözücülerin kullanıldığı işlemlerden geçer.

Bu süreçler sonucunda pek çok oksidasyon işleminden geçmiş çoklu doymamış yağlar ile karşı karşıya olursunuz. Bu yağlar vücudunuzda inflamatuara neden olarak serbest radikaller üretir, hücre zarlarına zarar verir, yaşlanmayı hızlandırır, kalp rahatsızlıklarına ve diğer sağlık sorunlarına neden olur.

Soya yağı, kanola yağı, mısır yağı ve diğer “bitkisel yağlar”ın sağlığa zararlı etkilerinden kaçınmak istiyorsanız bu yağlardan mümkün olduğunca uzak durun ve bunlar yerine gerçekten sağlıklı olan yağları tercih edin. Bunun için natürel sızma zeytinyağı, avokado yağı, saf hindistancevizi yağı (MCT yağ asitleri bakımından sağlıklı bir kaynaktır) gibi yağları tüketebilirsiniz.