Bronşektazi; öksürük, balgam ve tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonlarına neden olan bir akciğer hastalığıdır. Akciğerlerin hava yollarının, anormal şekilde genişlemesi ile ortaya çıkar ve akciğerleri enfeksiyonlara karşı daha savunmasız hale getiren ve aşırı bir mukus birikmesine neden olan uzun süreli bir hastalıktır. En yaygın belirtileri; balgam, kronik öksürük ve nefes darlığıdır. Küçük hava yollarının genişlemesi ile birlikte görülen bir akciğer hastalığı olan bronşektazi; akciğerde, mukusun yavaş hareketine neden olur. Mukusun solunum yollarında tutulması, tekrarlanan akciğer enfeksiyonlarına yol açarak daha fazla hasara yol açabilir. Bronşektazi; genellikle tomografi ile teşhis edilir.

Sağlıklı akciğerler; mukusun temiz kalması için yerleşik bir sisteme sahiptir. Akciğerlerdeki mukus, balgam olarak adlandırılır.

Sağlıklı akciğerlerde; küçük saç benzeri yapılar, küçük hava yollarından normal miktarda mukusun büyük hava yollarına ve boğaza taşınmasını sağlar. Bronşektazi hastalığı ile birlikte, bu yapılar da hareket etmekte zorlanır ve balgamın, küçük hava yollarında tıkanma olasılığı artar. Balgam; bakteri artışı, tekrarlayan enfeksiyonlar, solunum yolları hasarı ve kötüleşen solunum yolları genişlemesi ile bölge, hastalığın şiddetlenmesi için uygun bir yer haline gelir.

Genel Bakış

Bronşektazi ile birlikte gerçekleşen solunum yollarındaki genişleme; balgam ve mukus gibi salgıların, alt solunum yollarından geçmesini zorlaştırır. Bu yapışkan salgılar, birçok mikrop türünün yaşaması ve büyümesi için ideal bir ortam sağlar. Bu da, şişlik ve tahriş gibi iltihaplanmalara neden olan bakterilerin enfeksiyonuna ve aşırı büyümesine neden olur. Enfeksiyon ve iltihaplanma, giderek solunum yollarına daha fazla zarar verir ve bronşektazi giderek daha fazla kötüleşen bir hale gelir. Bu süreç bazen, “bronşektazinin kısır döngüsü” olarak adlandırılır.

Bronşektazi Nedir?

Bronşektazi, solunum sistemini etkileyen bir akciğer hastalığıdır. Kronik öksürük ve balgam çıkarma yetersizliğine neden olur. Bronşların bir kısmı, geri dönülmez şekilde genişler ve bu yaralanmasına neden olur. Bronşektazi, geçmişte çocukluk döneminde gelişmeye daha yatkındı; ancak hijyen standartlarının iyileşmesi ve antibiyotik kullanımı, çocukluk çağı enfeksiyonlarını daha az yaygın hale getirdi. Günümüzde bronşektazi, daha çok orta yaşta ve ileri yaşlarda olanları etkiliyor. Bronşektazi, ciddi bir durumdur. Kesin nedeni bilinmemekle birlikte, tedavi edilmezse komplikasyonlar ölümcül olabilir. Bununla birlikte, erken tanı ve tedavi kötüleşmesini önleyebilir.

Bronşektazi Çeşitleri Nelerdir?

Silindirik Bronşektazi

Silindirik bronşektazi, en hafif formdur ve solunum yollarının daralması durumudur. Belirtileri kronik bir öksürük gibi oldukça hafif olabilir ve genellikle göğüs tomografisinde keşfedilir.

Sakküler Bronşektazi

Daha şiddetli bir formdur. Solunum yollarının duvarının daha fazla etkilenmesi ile kişiler, daha fazla balgam üretir.

Kistik Bronşektazi

Bronşektazi hastalığının en şiddetli formudur, aynı zamanda en nadir görülen formudur. Bu tür, genellikle bir enfeksiyonun kendi seyrini sürdürdüğü antibiyotik öncesi dönemde meydana gelir ve hasta, akciğer hasarı ile hayatta kalır. Bu hastalar, her gün bir bardak ya da daha fazla, renksiz bir mukus oluşturan, kronik bir öksürüğe sahip olurlar.

Hangi Durumlarda Doktora Başvurulmalı?

Kronik bir öksürük gelişmesi durumunda, doktora başvurmalısınız. Bu durum, bronşektaziden kaynaklanmıyor olsa da, daha fazla araştırma gerektirmektedir. Eğer doktorunuz, brokşektazinizin olabileceğinden şüphelenirse, daha detaylı testler talep edebilir. Bu hastalık, ne yazık ki geri dönüşlü değildir, ancak semptomları azaltmak ve ilerleyemi durdurmak için tedavi edilebilirdir. Doktorunuzun önereceği tedavi, hastalığın kötüleşmesini engelleyebilir ve tekrarlanan enfeksiyonların kısır döngüsünü durdurmaya yardımcı olabilir. Nadiren, akciğerin o kısmının cerrahi işlemle alınması gerekebilir.

Bronşektazi Hastalığı Nedenleri?

Bronşları çevreleyen doku ve haslar hasar görür ya da yok edilirse, bronşektazi gelişebilir. Bunun ortaya çıkmasının pek çok nedeni vardır. Dünya genelindeki en yaygın nedenler şöyledir:

Doğumsal Etkenler

• Primer İmmün Yetmezlik: Doğuştan gelen ya da bağışıklık sisteminin gelişimini ve işlevini etkileyen genetik bir bozukluğu içerir. Sonuç olarak, PID’li hastalar, akciğerlerde sıklıkla tekrarlayan ciddi enfeksiyonlardan muzdariptir. Bronşektazi hastalığının genetik nedenleri arasında gösterilir.

• Primer Siliyer Diskinezi (PCD): Hareketli tüylerin ve flagellaların yapısındaki anormallikleri yansıtan, solunum organlarının korunma mekanizmasının bozulmasına, sağ-sol vücut asimetrisine ve sperm anormalliklerine neden olan, genetik bir hastalıktır. Klinik belirtileri arasında; yenidoğanlarda solunum problemleri, tekrarlayan otosinopulmoner enfeksiyonlar, bronşektazi, situs inversus ve erkek kısırlığı yer almaktadır.

• Alfa1-antitripsin eksikliği: Alfa-1 antitripsin, bir enfeksiyon sırasında ortaya çıkan, iltihabı hafifleten bir proteindir. Alfa-1 antitripsin eksikliği olan veya anormal bir proteine sahip olan kişilerin bronşektaziye neden olan tekrarlayan akciğer enfeksiyonlarına sahip olma olasılığı daha yüksektir.

• Kistik Fibrozis: Kistik fibrozis, solunum yollarından mukus ve bakterilerin drenajına neden olur ve tekrarlayan akciğer enfeksiyonu ve bronşektaziye yol açar. Klasik kistik fibrozis doğuştan gelir ancak yetişkinliğe gelene kadar tanınamayan kistik fibrozis türleri de bulunmaktadır.

• Bağışıklık Hastalıkları: Antikor eksiklikleri gibi immün yetmezliği olan kişilerin solunum yollarına zarar verebilecek ve bronşektaziye neden olabilecek tekrarlayan akciğer enfeksiyonlarına sahip olma olasılığı daha yüksektir.

Edinsel Etkenler

• İnflamatuar Bağırsak Hastalığı: Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı, solunum sistemini çeşitli şekillerde etkileyebilir. En sık görülen şekli, bronşlara kadar belirli bögeleri kapsayabilen ve yayılabilen hava yolu iltihaplanması ve daralması şeklinde olmaktadır. Crohn Hastalığı’nda görülen iltihaplanma, zaman zaman hava yolu tıkanıklığına neden olur. Bu da, bronşektazi başlangıcını tetikleyebilir. İnflamatuar Bağırsak Hastalığı’nda, yerleşik hava yolları iltihaplanması genellikle kalıcıdır.

• Otoimmün hastalıklar: Romatoid artrit, Lupus, Sjogren sendromu ve Wegener granülomatozu, bronşektaziye neden olabilen otoimmün hastalıkların örnekleridir.

• Enfeksiyonlar: Enfeksiyonlar hava yollarına zarar verebilir ve bronşektaziye neden olabilir. Kızamık ve grip gibi viral enfeksiyonlar; Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus gibi bakteriyel enfeksiyonlar; tüberküloz, Mycobacterium avium gibi mikobakteriyel enfeksiyonlar ve histoplazmoz gibi fungal enfeksiyonlar, bronşektaziye neden olabilir.

• HIV virüsü,

• Alerjik bronkopulmoner aspergilloz (bir tür alerjik akciğer iltihabı)

Bronşektazi Hastalığı Belirtileri?

Bronşektazi, uzun vadede gelişen bir hastalıkdır. En yaygın belirtileri, kronik öksürük ve balgam çıkarmadır. Balgamın rengi genellikle açıktır, ancak bronş duvarı yaralanmasından dolayı kanlı olabilir veya enfeksiyon varsa yeşil veya sarı olabilir. Akciğer fonksiyonu azaldıkça nefes darlığı ve yorgunluk gelişir. Nefes, hırıltılı olabilir. Hastalığın ilerlemesi ya da doğru tedavi edilememesi durumunda, kişide karın ağrıları ve ishal gelişebilir.

#Öksürük ve Balgam Çıkarma

Bronşektazinin en sık görülen belirtisi öksürüktür. Öksürük, zaman zaman daha da kötüleşebilir ve kişide; ateş, titreme, gece terlemeleri, yorgunluk ve balgam renginde ve miktarında değişiklik görülebilir. Öksürük mukus üretebilir ve enfeksiyon oluşumu ile mukus rengi sararabilir, kötü kokabilir ve hatta kan içerebilir. Mukus, akciğerlerin hava yollarında olabilir, ancak mukus nedeniyle öksürme zorlaşabilir.

#Sık Solunum Yolları Enfeksiyonları

Bronşektazi, solunum yollarındaki kronik enfeksiyondan da kaynaklanabilir. Bu enfeksiyonun genellikle bakterilerden olduğu düşünülmektedir. İnatçı solunum yolu enfeksiyonu ve bağışıklık cevabı kronik iltihaplanmaya neden olur. Bu iltihap, akciğere zarar verir ve bronşektazi semptomlarına yol açar. En yaygın neden, özellikle çocukluk çağında geçirilen, ciddi bir zatürredir.

Doktorunuzun, hangi antibiyotik ile tedavi edileceğine karar vermesi için, hangi enfeksiyonun mevcut olduğunu bilmesi hayati önem taşımaktadır. Süreç; solunum yollarında bulunan bakteri, virüs, mantar veya mikobakteri bulmak için balgam örneğini toplamayı içerir. Bazı doktorlar, kişi hasta olmadığında bile, her 3 ayda bir balgam testi isterler. Hastalar her balgam testi sırasında bakteriye sahip olabilir, ancak bu her zaman tedavi edilmesi gerektiği anlamına gelmez. Diğerleri aktif bir enfeksiyon sırasında bile balgamlarında bulunan “normal organizmalara” sahip olabilirler. Tedavi; hastanın belirtileri ve tedaviye ne kadar iyi yanıt verdiğine göre değişiklik göstermektedir.

#Halsizlik ve Zayıflama

Hissettiğiniz kronik yorgunluk, halsizlik ve ani kilo kayıplarınızın nedeni, bronşektazi olabilir. Dolayısıyla, Bronşektazi hastalığınız varsa, kilonuzu bilmeniz önemlidir. Kilonuzu kontrol etme ve herhangi bir değişikliği gözlemleme alışkanlığı edinmelisiniz. Aşırı kiloluysanız, kalbiniz ve akciğerleriniz, vücudunuza oksijen vermek için daha fazla çalışacaktır. Çok zayıfsanız ya da çok fazla kilo kaybederseniz, enfeksiyon riski daha fazla olabilir. Kas kütlesinin kaybı genel kas gücünüzü etkileyecektir, ancak aynı zamanda nefes almanıza yardımcı olan kasları da zayıflatmaktadır.

#Çocuklarda Gelişme Geriliği

Bronşektazi; kronik enfeksiyon, solunum yolu enfeksiyonu ve akciğer fonksiyonlarında azalma ile karakterize edilen, karmaşık bir kronik solunum rahatsızlığıdır. Diğer pek çok hastalıkta olduğu gibi, erken tanı ve yoğun tedavi uygulamaları, özellikle çocuklarda, semptomları hafifletebilir ve hatta düzeltebilir. Bununla birlikte, tekrarlayan ve kronik enfeksiyona neden olan immünolojik mekanizmaların varlığı, bronşektazi riski taşıyan çocuklarda gelişme geriliğine neden olabilir.

Bazen, bronşektazi hastalığı olan kişilerde, aynı zamanda sinüzit hastalığı da olabilir. Her iki hastalığın bir arada görülmesi, daha ileri bir değerlendirme gerektirmektedir; çünkü bronşektazi ve sinüzitin nedeni, altta yatan aynı hastalık olabilir. Doktorunuz, tüm belirtilerinizi bronşektazi hastalığının bir parçası olarak değerlendirecektir. Tedavi edilmezse, akciğerlerdeki hava yollarında daha fazla hasara yol açan daha büyük sorunlar gelişebilir. Bu sorunlar; nefes darlığı, kötüleşen yaşam kalitesi ve kalp yetmezliğini içerebilir.

Bronşektazi Tanı ve Teşhis Yöntemleri

 

Bronşektazi tanısında ilk adım, kapsamlı bir değerlendirme olacaktır. Doktorunuz, nefesinizi değerlendirmek için çeşitli testler yaptırmanızı isteyebilir.

#Fiziki Muayene

Bronşektazi teşhisi, hemen hemen her zaman, göğsün tomografisinin alınması ile konur. Tomografi; bronşektazinin yerini ve şiddetini gösterebilir ve nedeni hakkında ipuçları verebilir. Doktorunuz ayrıca, belirli mikropları tespit etmek için balgamınız için solunum testleri talep edebilir. Bazı durumlarda, bronkoskopi yapılabilir. Burada; bir ışık ve kamera ile uzun bir tüp, mukus almak için solunum yolunuza yerleştirilmektedir.

Solunum Fonksiyon Testleri

Her ne kadar KOAH ve bronşektazi; akciğer hastalıklarının belirleyici semptomlarını birçoğunu paylaşıyor olsa da, her iki hastalığın da değerlendirme ve teşhisi farklı olmaktadır. Solunum Fonksiyon Testi, 100 yılı aşkın süredir, akciğer işlevini ölçmek için birincil araç olarak kullanılmaktadır.

Bronşektazi Risk Faktörleri

Bronşektazi genetik olabilir, bu durumda kişi, hastalığa yatkınlık ile doğar. Bazen de, edinilmiş olarak ortaya çıkar, yani başka bir sürecin sonucu olarak gelişir. Yukarıda, bronşektazi hastalığının genetik ve sonradan edinilmiş nedenlerini bulabilirsiniz.

#Bebeklik Döneminde Ortaya Çıkan Bronş Genişlemeleri

Çocuğunuzun bronşlarının kalıcı olarak genişlemesine neden olan bir akciğer hastalığı olan bronşektazi, hala nadir bir hastalık olarak kabul edilse de, giderek hem bebek ve çocuklarda, hem de yetişkinlerde ciddi hastalıklara ve ölümlere neden olmaktadır.

Altta yatan pek çok nedene bağlı olarak görülebildiğinden, farklı hastalık kökenleri, farklı tedavileri gerektirebilir. Bazı genetik koşullar ve etnik gruplarda daha yaygın görülmektedir, bu da bazı bireyleri hastalığa yatkınlaştıran genetik faktörler olabileceğini düşündürmektedir.

Bronşlar, çocuğunuzun akciğerlerinin içine ve dışına hava taşımasına yardımcı olan daha büyük hava yollarıdır. Bronşektazide, akciğerler, normalde olduğu gibi mukusu temizleyemez. Bu da, çocuğunuzun akciğerlerinde enfeksiyonlara, iltihaplanmaya yol olabilir ve çocuğun nefes almasını zorlaştırır.

Bebeklik döneminde ortaya çıkan bronş genişlemeleri, havayolu salınımı gerektirebilir. Bu, çocuğunuzun solunum yollarını soluyarak titreşen bir cihaz ile ciğerlerini dolduruncaya kadar nefes alması ve ardından nefesini 2 ila 3 saniye arasında tutmasını gerektirir. Bebeklerde bronş genişlemeleri tedavi edilmezse, çocuğunuzun solunum yolları mukus ile dolar ve nefes alması zorlaşabilir. Buna bağlı olarak da, akciğerlerin etrafındaki kan damarlarının içindeki basınç artabilir ve kalp yetmezliğine ve kanamaya neden olabilir. Çocuğunuza bronşektazi teşhisi konulduysa;

• Yanında kimsenin sigara içmesine izin vermeyin,
• Çocuğunuzu hasta olan insanlardan uzak tutun,
• Çocuğunuzun grip ya da zatürreye karşı bir aşı yaptırması gerekmesi durumunda, çocuğunuzun doktoruna danışın

Bronşektazi Komplikasyonları

#Akciğer Fonksiyonlarında Kayıpların Oluşması

Bronşektazi, akciğerlerin salgıları harekete geçirme yeteneğini azaltır. Bununla birlikte; tekrarlayan enfeksiyona, balgam üretiminin artmasına ve solunum zorluğuna neden olur. Bronş kanalları boyunca akciğere daha az hava girişine ve kan dolaşımındaki oksijen miktarını azaltarak, aktivite ile nefes darlığına neden olur. Oksijen miktarının azalması; kanı kalpten akciğerlere taşıyan damarların daralmasına neden olur.

Bu artışın üstesinden gelebilmek için kalp daha fazla yorulur ve bu da, kalbin ventrikülünün kalınlaşmasına neden olur. Sonrasında bacaklarda ya da karın boşluğunda sıvı birikmesi görülür. Bronşektazi hastalığı, kanlı öksürüğe neden olabilir. Ayrıca; pnömoni, solunum yetmezliği ve kalp yetmezliği için hastanede tedavi gerekebilir. Bu hastalarda en yaygın ölüm nedenleri, kalp ve solunum yetmezliğidir. Bazı durumlarda, uzun süreli antibiyotik kullanımına bağlı olarak, antibiyotiğe dirençli bakteriler nedeniyle de enfeksiyon gelişebilir.

#Bronşit ve Amfizeme Yol Açabilen Durumlar

Amfizem ve bronşit, uzun süreli akciğer rahatsızlıklarıdır. Her ikisi de, KOAH olarak bilinen bir grup bozukluğun bir parçasıdır. Her iki durum da, benzer semptomlara sahiptir ve tipik olarak aynı şeyden kaynaklanır: sigara içmek. Ayrıca; genetik faktörler, hava kirliliği, zehirli gazla, dumana maruz kalma ve toz da bronşit ve amfizeme yol açabilen durumlar arasında yer alır.

#Kronik Solunum Yetmezliği

Bronşektazi, genellikle enfeksiyonun neden olduğu, bronş duvarının anormal bir genişlemesidir. Kronik solunumsal semptomlar oldukça yaygındır. Bununla birlikte, ileri bronşektazi vakaları artık azalmaktadır. Hastaların büyük bir bölümü; postural drenaj, antibiyotik kullanımı tedavisinin bir kombinasyonu ile tedavi edilir.

Bazı hastalarda, bronşektazi tedavisi için cerrahiye ihtiyaç duyulabilir. Bununla birlikte, bazı hastalarda, kronik solunum yetmezliği için yoğun bakım tedavisi gerekebilir. Bronşektazi tanısı konulan hastalarda, yoğun bakım ünitesinde kaldıkları süre içerisinde ve sonrasında, sonuçlar nadiren literatürde bildirilmiştir. Ayrıca, hastalığın karmaşık yapısı nedeniyle, bu hastaları yoğun bakım ünitesinde takip etmek zor olabilir.

#Beyin Apsesi

Beyin apsesi; çeşitli enfeksiyonlar, travma ya da bir cerrahi operasyonun komplikasyonu olarak ortaya çıkabilir. Bakteriler, beyne doğrudan yayılarak istila edebilir. Beyin apsesi, aynı zamanda, bronşektazinin nadir bir komplikasyonu olarak da bilinin. Bronşektazinin en yaygın belirtileri, öksürü ve aylarca süren balgam üretimidir. En sık görülen diğer belirti de solunum yetmezlidir. Antibiyotik kullanımı ile beyin apsesi, nadir görülmektedir. Dolayısıyla, erken tanı ve uygun tedavi çok önemlidir; çünkü, beyin apsesleri, hızlı koma ve ölümlere yol açabilir.

Bronşektazi Nasıl Önlenir?

Dünya üzerinde, tam olarak kaç kişide bronşektazi hastalığı olduğunu söylemek zordur. Tahminler, yalnızca İngiltere’de, 26.000-50.000 hasta olduğu arasında. Yakın tarihte yapılan bir çalışmaya göre, İngiltere’de, 300.000’in üzerinde bronşektazi hastası bulunmaktadır. Bronşektazi, KOAH gibi hastalıklardan çok daha az yaygındır, ancak kistik fibroz gibi durumlara göre de daha yaygındır.

Bronşektazi hastalığını önlemek için, akciğer enfeksiyonlarına ve buna neden olabilecek akciğer hasarlarını önlemek önemlidir. Kızamık ve boğmaca öksürükleri için yapılan çocukluk çağı aşıları, bu hastalıklara bağlı enfeksiyonları da önlemektedir. Bu aşılar ayrıca, bronşektazi hastalığı gibi, bu enfeksiyonlardan kaynaklanan komplikasyonları da azaltmaktadır. Toksik gazlar, duman ve diğer zararlı maddelerden kaçınmak da akciğerlerinizin korunmasına yardımcı olabilir.

Akciğer enfeksiyonlarının uygun tedavisi, akciğer fonksiyonlarının korunmasına ve bronşektaziye neden olabilecek akciğer hasarlarının önlenmesine de yardımcı olur. Çocuklar ve yetişkinlerin; solunum yollarına girebilecek oyuncak ve yiyecek parçaları gibi küçük nesneleri solumaktan kaçınmaları önemlidir. Sizin ya da çocuğunuzun küçük bir nesneyi soluduğunu düşünüyorsanız, hemen tıbbi yardım alın. Bazı durumlarda, bronşektazinin altında yatan nedenini tedavi etmek, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir ve hatta önleyebilir.

#Enfeksiyon Oluşumunun Önlenmesi

Bronşektazi hastalığı, tedavi edilebilen ancak asla iyileşmeyen, uzun süreli bir hastalıkdır. Akciğer fonksiyonları, yıllar içinde yavaş yavaş azalır. Bronşektazi hastalarında, iyi ve kötü dönemler vardır. Kötü dönemlerde, alevlenmeler olabilir ve şiddeti, hastalığın derecesine göre değişiklik gösterir. Şiddetlenmeleri önlemek ve hastalığın ilerlemesini engellemek için, enfeksiyon oluşumunun tekrarlanmasını önlemek önemlidir. İlaç tedavisi ile birlikte, enfeksiyonlar, akciğerlere daha az hasar verir. İlaç kullanımı ve diğer önlemler, akciğerlerin işlevinin azalmasını önlemeye yardımcı olabilir. Bronşektazi hastaları, hastaneye yatışa neden olabilen akciğer enfeksiyonlarına yatkındır. Uzmanlara göre, akciğer enfeksiyonlarını önlemek için yapabileceğiniz pek çok şey bulunmaktadır:

1. Hijyene Dikkat

Ellerinizi sabun ve su ile düzenli olarak yıkamanız önemli. Özellikle yemeklerden önce ve ortak yüzeylere dokunduktan sonra, ellerinizi mutlaka yıkamalısınız. Bu, temas ettiğiniz mikropların sayısını azaltmaya yardımcı olacaktır. Sabun ve su kullanamadığınız zamanlarda yanınızda alkol bazlı bir el temizleyici bulundurun.

2. Ağız Hijyeni Önemli

Ağız, mikropların çoğalması ve yayılması için ideal bir yerdir. Bu nedenle, ağız hijyenine dikkat edilmesi, mikropları ortadan kaldırmaya yardımcı olacaktır. Dişlerinizi günde en az iki kez fırçalayın ve düzenli olarak diş hekimine görünün. Ayrıca, antibakteriyel gargaralar kullanmaya da özen gösterin.

3. Soğuk Havalarda ve Grip Mevsimlerinde Kalabalıktan Kaçının

Bu her zaman mümkün olmasa da; diğer insanlarla ne kadar çok temas kurarsanız, daha kötü bir duruma yakalanma olasılığınız da o kadar artar. Kalabalıklardan kaçınmak, enfeksiyon oluşumunu önlemeye yardımcı olacaktır.

4. Hastaysanız, Evde Oturun

Soğuk algınlığınız ya da öksürüğünüz varsa, hastalığınız ne kadar hafif olursa olsun, iyileşene kadar evde kalın. Böylece, iyileşme süreniz çok daha hızlı olacaktır.

#Grip Aşısı

Bronşektazi; özellikle gelişmekte olan ülkelerde solunum yolları hastalıklarının ana nedenidir. Gelişmiş ülkelerde, bronşektazi, toplumun belirli alt kesimlerinde giderek daha fazla görülmektedir. Bronşektazi hastalığı olan kişilerde, solunumsal alevlenmeler; yaşam kalitesinin azalması, hızlanan pulmoner gerileme, hastaneye yatış ve hatta ölümle ilişkilidir. Grip aşısı, bronşektazinin ilerlemesini önlemeye yardımcı olabilir. Önerilen kişiler arasında; 65 yaş ve üstü yetişkinler, yatılı bakım ve sağlık çalışanları ve ayrıca tüm yetişkinler ve kronik hastalığı olan çocuklar ve özellikle kalp ve akciğer hastaları yer almaktadır. Bronşektazi hastalığında, grip aşısının rolü göz ardı edilmemelidir.

#Pnömokok Aşısı

Bronşektazi hastaları, aynı zamanda pnömokok hastalığı riski altındadır. Uzmanlar, özellikle 65 yaşın üzerindeki hastalara, rutin olarak pnömokok aşısının yapılmasını önermektedir. Pnömokok aşısı, birçok ülkede, bebek aşılarının rutin programının bir parçasıdır. Ek pnömokok aşısı için mevcut öneriler, kronik solunum yolları enfeksiyonları olan bronşektazi hastası çocukları ve yetişkinleri içermektedir.

#Bol Sıvı Tüketimi

Bronşektazi hastalarının genel tedavi planının bir parçası olarak, kaliteli beslenme çok önemlidir. Besleyici gıdalar ve bol sıvı tüketimi, vücuda, enerji; protein, yağ ve karbonhidrat gibi makrobesinler ve vitamin ve mineraller gibi mikro besinler dahil olmak üzere, vücuda enerji sağlamaktadır. İdeal olarak, bronşektazi hastası olanlar, normal beslenmeyi sürdürmek ya da uzman bir diyetisyen tarafından kişiselleştirilmiş bir beslenme programı almalıdır.

Sık Sorulan Sorular

Bronşektazi nasıl anlaşılır?

Bronşektazi; solunum yollarının iltihaplanmasına neden olan; akciğerden gelen mukusları temizleyemeyen ve enfeksiyon riskini artıran kronik bir akciğer hastalığıdır. Hastalar genellikle, kronik öksürük ve nefes darlığı gibi belirtiler gösterirler; ancak, bronşektazinin teşhis edilmesi için bazı testlerin yapılması gerekir. Bu testler, şunları içermektedir:

• Kan Testi: Kan testi, doktorların bronşektazi ile ilgili herhangi bir durumun olup olmadığını ve altta yatan herhangi bir enfeksiyon olup olmadığını tespit etmesine yardımcı olacaktır.

• Tomografi: Tomografi sonuçları, akciğerlere daha ayrıntılı olarak bakmak için kullanılacaktır. Taramalar; iltihaplanma, skarlaşma ve solunum yollarının kalınlaşması gibi problemleri gösterecektir.

• Balgam Örneği: Akciğerler ile ilgili sorunlara neden olabilecek bakteriyel enfeksiyonlar veya mikroplar olup olmadığını görmek için bir balgam örneği alınacak ve test edilecektir.

• Akciğer Fonksiyon Testi: Bir akciğer fonksiyon testi, bir kişinin akciğerlerinden hava üfleyebildiği hız ve kuvvet ile birlikte nefes alıp verebildiği havayı ölçer. Test ayrıca akciğerlerin kan dolaşımına ne kadar verimli oksijen verdiğini de belirleyebilir.

• Ter Testi: Kistik fibroziyi ortadan kaldırmak için, bir ter testi yapılır. Kistik fibrozisi olan kişilerin terlemelerinde çok yüksek miktarda tuz olacaktır. Kistik fibroz genellikle bronşektazinin nedeni olarak kabul edilir.

Bronşektazi hastalığı tedavi edilebilir mi?

Bronşektazi hastalığını tedavi edebilecek mevcut bir tedavi yoktur; ancak araştırmacılar, hala potansiyel tedavi seçeneklerini araştırmaktadır. Bu durumla yaşayan insanlar; hastalığın semptomlarını yönetmek için çeşitli seçeneklere sahiptir. Bunlar; solunumun kolaylaşmasını sağlayacak ilaçlar, ek oksijen ve solunum yolu enfeksiyonlarını önlemek için antibiyotikler ve aşılar, solunum yolunun temizlenmesine yardımcı olan fizyoterapi ve solunum egzersizleri ve akciğer fonksiyonunun iyileştirilmesine yardımcı olmak için pulmoner rehabilitasyon gibi geleneksel tedavileri içerir. Bazı hastalar ayrıca; semptomları hafifletmek için hücresel terapi gibi alternatif bronşektazi tedavisi biçimlerini de göz önünde bulundurmalıdır. Hücresel terapi, mevcut hasarı geri döndürme yeteneğine sahip olmamakla birlikte; iltihap ve kronik akciğer hastalığının ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olma potansiyeline sahiptir. Bir tür bronşektazi tedavisi olarak hücresel terapi gören insanlar, aşağıdakiler de dahil olmak üzere, yaşam kalitesinde gelişme sağlayabilir:

• Semptomlarının şiddeti ve sıklığında iyileşme,
• Ek oksijene bağımlılık azalır,
• Çalışma ve egzersiz yapmak gibi günlük aktivitelere katılmada daha az zorluk

Nedeni ne olursa olsun, uygun tedavi için iki önemli bölüm vardır; solunum yollarındaki balgamı çıkarmak ve enfeksiyonları tedavi etmek önemlidir. Solunum yollarını temiz tutmak; mukus ve enfeksiyonların birikmesini önlemek için balgamı akciğerlerden yukarı ve aşağı hareket ettirmek önemlidir.

Bronşektazi tedavisinde cerrahi yöntemler kullanılıyor mu?

Son yıllarda; tüberkülozun görülme sıklığındaki düşüş, boğmaca aşılarının yaygınlaşması ve pnömoninin tedavisindeki ilerlemeler sayesinde, bronşektazi hastalarının sayısı giderek azalmıştır. Dolayısıyla, genişmiş ülkelerdeki bronşektazi, nispeten seyrek görülen bir hastalık haline gelmiştir. Hastaların çoğunda, durum; antibiyotik tedavileri ya da postüral drenaj gibi yöntemler ile ameliyatsız olarak yönetilebilirdir ve yalnızca, tekrarlayan pnömoni ve hemoptizi gibi durumlar tehlikeli hale getirir.

Dünya genelinde, son yıllarda, gelişmiş ülkelerde bronşektazinin cerrahi tedavisi konusunda nispeten sınırlı bir veri bulunmaktadır ve az sayıda yayın mevcuttur. Ayrıca, uzun vadeli sonuçları ile ilgili az şey bilinmektedir.

Bronşektazi hastalığı ölüm riski taşır mı?

Bronşektazi hastalığı ile ilişkili ölümler hakkında literatürde çok az bilgi vardır. Yakın zamanda yapılan bir çalışmada, bronşektazi hastası 91 kişi, 13 yıl boyunca takip edildi ve 13 yılın sonunda, hastaların %29.7’si öldü. Orta ve şiddetli bronşektazi hastalığı olan kişilerde ölüm riski; genellikle kronik enfeksiyonlar ile ilişkilidir.

Bronşektazi hastalarının bakımı nasıl yapılıyor?

Bronşektazi hastası olan kişilerin, hiç bir bakıma ihtiyacı olmayabilir. Bu hastalara bakmak; kişinin özel ihtiyaçlarına bağlı olarak değişecektir. Ancak bazen; fiziksel ve duygusal olarak zor olabilir. Her kullanımdan sonra yıkanması gereken nebulizatör gibi cihazlar ya da bazen antibiyotik alma gibi konularda yardımcı olmak gerekir. Ayrıca, artık tek başına yapılması zor olan şeylere yardımcı olabilir ya da yalnızca duygusal destek ile destek sağlayabilirsiniz.

Bronşektazi hastalığında beslenme nasıl olmalıdır?

Bilimsel verilere bakıldığında, bronşektazi hastalığında; D vitamini eksikliğine bağlı şiddetlenmeler meydana gelebilir. Bu nedenle, özellikle sonbahar ve ilkbahar ayları arasında, D vitamini içeren besinlerin bolca tüketilmesi ve gerekirse takviye alınması önemlidir. Bronşektazi hastalarının beslenmesinde; antioksidanlar, akciğerlerdeki oksidatif stresi hafifletmeye yardımcı olabilir, bu nedenle bol bol meyve ve sebze tüketmeye özen gösterin, smoothie’ler de faydalı olacaktır. Gün boyunca düzenli olarak su içmek de yardımcı olur.

Yediğimiz her şey, sağlığımızı etkiler. Bazen yanlış besin seçimleri; yalnızca bakteriler için uygun bir ortam yaratmakla kalmayıp; şeker, çay, kahve, alkol ve ot vermeyen etler gibi asidik yiyecekler bağırsaktaki iyi bakterileri tüketerek ve yemek borumuza zarar vererek durumu kötüleştirir. Ayrıca, ideal kilonun korunması da önemlidir.

Bronşektazi kansere dönüşür mü?

KOAH hastalığı, akciğerleri etkileyen kronik bir hastalıktır ve akciğer kanseri riski taşımaktadır. Bununla birlikte, non-kistik fibrozis bronşektazi gibi iltihaplanmaya bağlı diğer akciğer hastalıklarının; bronşların kalıcı genişlemesi ve yüksek iltihaplanma seviyeleri ile karakterize edilmesinin de, akciğer kanseri için bir risk faktörü olup olmadığı hala araştırılmaktadır.

Bronşektazi hastalığı bulaşıcı mıdır?

Hayır, bronşektazi hastalığı bulaşıcı değildir. Başka birinin sizden dolayı bronşektazi hastalığına yakalanması muhtemel değildir; ancak, bronşektazili kişilerin, başkalarından hasta olma olasılığı daha yüksektir. Bu nedenle her yıl bir grip aşısı yaptırmak önemlidir. Bununla birlikde, düzenli olarak ellerinizi yıkamak ve hastalıklardan kaçınmak da oldukça önemlidir.

Bronşektazi tedavisinde dinleme bulgusu ne anlama gelir?

Bronşektazi hastalığında, doktor; bir steteskop aracılığıyla akciğerleri dinlerken; hasta nefes alıp verirken, belirgin bir çatırtı sesi gibi anormal akciğer sesleri duyacaktır. Bu sesler; akciğerin küçük hava yollarında bir sıvı, mukus veya irin birikimini yansıtır. Bu nedenle, bronşektazi tedavisinde, dinleme bulgusu önemlidir. Durum geliştikçe ya da enfeksiyon tekrarladıkça, insanlar genellikle çok yorgun hissederler ve balgamda kan görülebilir. Enfeksiyon belirtileri; şiddetli bir öksürük, daha fazla mukus ve mukusun normalden daha yeşil ve kötü kokulu olmasını içerir. Dolayısıyla, dinleme bulguları ve akciğer enfeksiyonlarının zamanında tedavi edilmesi oldukça önemlidir.

Bronşektazi tedavisinde antibiyotik kullanımı önerilir mi?

Antibiyotikler, tekrarlayan akciğer enfeksiyonlarını tedavi etmek için bronşektazili kişilerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Hastalığın şiddetlenmesini önlemek ve akciğerlerde bulunan bakteri sayısını azaltmak için kullanılırlar. Önerilen fizik tedavi ve iltihaplanmayı azaltan ve solunum yolları tıkanıklığını arttırabilen durumların dışında, bazı kişiler tekrarlayan şiddetlenmeler nedeniyle, bronşektazi için uzun süreli olarak antibiyotik kullanımına ihtiyaç duyabilirler.

Bronşektazi hastalığının tedavisinde antibiyotik; bir nebülizör kullanılarak da solunabilir. Bazen, bronşektazili insanların akciğerleri, mukus içinde gelişmekte olan bakteriler tarafından kronik olarak enfekte olur. Bronşektazi hastalığında, solunum yolları duvarının kalınlaşması nedeniyle; antibiyotik tedavi sonucunun etkinliği tehlikeye girebilir. Daha ciddi enfeksiyonlar ya da klinik olarak iyi olmayan veya oral antibiyotiklere cevap vermeyen kişilerde, intravenöz ve muhtemelen hastane ortamında verilen antibiyotiklere ihtiyaç duyulabilir.