Ay Yeni Yılı olarak da bilinen Çin Yeni Yılı, her yıl Çin’de ve Doğu Asya kültürlerinde kutlanan oldukça önemli bir olay. Çin Yeni Yılı kutlamaları, Miladi takvimdeki yeni yıl kutlaması gibi değil, çok daha uzun sürüyor.
Bu yeni yılın başlangıcı, ay-güneş takvimine göre belirleniyor. Ay’ın döngülerine göre belirlenen Çin Yeni Yılı, her yıl farklı bir günde kutlanıyor. Bu yıl 1 Şubat’a denk gelen Çin Yeni Yılı’nı her yıl 12 zodyak hayvanından biri temsil ediyor. Bu yılın zodyak hayvanı Kaplan olarak karşımıza çıkıyor.
Çin Yeni Yılı, her yıl farklı bir günde kutlanıyor olsa da kutlamalar genelde 16 gün art arda devam edecek şekilde yapılıyor. Bu yıl, 1 Şubat’ta başlayan yeni yıl 15 Şubat’a kadar devam ediyor olacak. Çin’in yeni yıl nedeniyle belirlediği resmi tatil 31 Aralık’ta başladı ve 6 Şubat’a kadar sürüyor olacak.
Shangyuan ya da Fener Festivali ise ay-güneş takviminin ilk ayının 15. günü kutlanıyor. Güzel görüntülere sahne olan bu festivalde gece gökyüzüne kağıt fenerler bırakılıyor ve bu sayede Çin Yeni Yılı kutlamalarının sona erdiği gösterilmiş oluyor.
Çin Takvimindeki Hayvanlar
Çin Yeni Yılı’nda 12 tane zodyak hayvanı bulunuyor ve bunlardan her biri kendine özgü karakter özelliklerine sahip. 12 zodyak hayvanı arasında Fare, Öküz, Kaplan, Tavşan, Ejderha, Yılan, At, Keçi, Maymun, Horoz, Köpek ve Domuz bulunuyor.
Çin takviminde hayvanlar 12 yıllık döngüye göre belirlenir. Bu yılın hayvanı olan Kaplan, tüm hayvanların kralı olarak bilinir ve Çin Zodyak hayvanları sıralamasında üçüncü sırada yer alır. Geçtiğimiz yıl ise Öküz Yılı’nı yaşıyorduk.
Kaplan Yılı Özellikleri
Çin takvimine göre Kaplan Yılı’nda doğmuş olmanız için şu doğum yılınız şunlardan biri olmalıdır: 1902, 1914, 1926, 1938, 1950, 1962, 1974, 1986, 1998, 2010, 2022.
Kaplan Yılı’nda doğduysanız, kaplanın barındırdığı bazı özellikleri bünyenizde bulunduruyor olmalısınız. Kaplan burcu olanlarda cesaret, iddialılık ve doğuştan lider olma gibi özellikler vardır. Bu burçlar heyecana ve ilgiye açtır. Aynı zamanda çabuk sinirlenen insanlardır.
Çin burçları, beş elementten (metal, su, ahşap, ateş ve toprak) birini dönüşümlü olarak koordine eden Göksel Gövdeler ve Dünyevi Dallar sistemine dayanmaktadır. Buna göre her 60 yılda bir elementlerden biri bir burca gelir ve o burcun belli kişilik özelliklerine sahip olmasını sağlar.
Bu nedenle aslında bu yıl, Su Kaplanı Yılı olarak geçiyor. Su Kaplanı Yılı’nda doğan kişilerin diğer insanlarla olan ilişkilerinin harika olduğu ve aile odaklı kişiler oldukları söyleniyor. Son Su Kaplanı Yılı bundan 60 yıl öncesi olan 1962 yılıydı. Bunun dışında geçmişte Metal, Tahta, Ateş ve Toprak Kaplanı Yıllarını da görmüştük. Bu yıllarda doğan kişilerin özellikleri kısaca şu şekilde:
- Metal kaplanları, asi bir yanı bulunan doğal liderlerdir. Ancak bunun yanı sıra takımlarında yer alan diğer kişilere de yakınlık duyarlar.
- Tahta kaplanları, öğrenmeyi seven kişilerdir. Mükemmel hafızaları vardır ve sağlam bir arkadaş grubuna sahip olduklarında yaratıcılardır.
- Ateş kaplanları, ayrıntı odaklı, yetenekli ve güçlü iradeli kimselerdir. Bu kişiler tartışmalardan nefret eder.
- Toprak kaplanları ise cömerttir, ancak kibirli yanları da olabilir. Bu burçların en önemli özelliklerinden biri, diğer insanlara yardım etmeyi sevmeleridir.
Çin Yeni Yılı Nasıl Kutlanır?
Çin Yeni Yılı, farklı Asya ülkelerinde farklı şekillerde kutlanır. Ancak her kültürde ortak olarak bolluk, beraberlik ve bereketi simgeleyen çeşitli yiyecekler ve gelenekler yer alır. Çin Yeni Yılı’na hazırlanan kişiler, evlerini eski yılın uğursuz ruhlarından kurtarmak için iyice temizler. Bu temizlik aynı zamanda iyi niyet ve iyi şansa alan açmak için de yapılır.
Çin Yeni Yılı’nı kutlayan bazı aileler atalarına yiyecekler ve kağıttan heykeller sunar. Bazıları ise evlerinin önüne ve içine, talih ve sağlık mesajlarının yazılı olduğu kırmızı kağıtlar asar. Kutlamalar boyunca birlikteliği, refahı, bolluğu ve iyi şansı getirmesi için hazırlanan yiyecekler hep beraber yenir.
Vietnam’da Tết olarak bilinen yeni yılda pirinç kekleri yapılır ve akrabalar ile komşular ziyaret edilir. Malezya’da ise çiğ balık ve sebzelerden yapılan geleneksel bir yemek hazırlanır.
Çin’de ise kutlamaların genelde büyük halk kutlamaları şeklinde yapıldığını, ejderha geçit törenlerinin olduğunu, tekne yarışlarının yapıldığını ve kötü şansı engellemek için hava fişeklerin kullanıldığını her yerde görüyoruz.
Kırmızı ve altın rengi, Çin Yeni Yılı’nda iyi şansı simgeliyor. Bu nedenle pek çok insan kırmızı renkte kıyafetler giyiyor ve çocuklara genelde içi para dolu kırmızı zarflar veriliyor.
Daha önce de bahsettiğimiz gibi Fener Festivali, kutlamaların sonunda yapılıyor ve bu festivalde kağıt fenerler uçuruluyor, şalgamdan yapılan kekler hazırlanıyor ve pirinçten yapılan Çin tatlıları tüketiliyor.
Çin’deki pek çok aile yeni yıl kutlamaları için şölen düzenler, evlerinde dip köşe temizlik yapar ve ölen akrabalarının anılarını onurlandırır.
Yeni yılın üçüncü günü ise Chi Kou Ri ya da olarak bilinir. Bu yıl 3 Şubat’a denk gelen üçüncü günde tartışma yaşanma ihtimalinin daha yüksek olacağına inanılıyor. İnsanlar bu yüzden yeni yılın üçüncü gününde sosyal etkileşimlerden kaçınmayı seçiyor ve zamanını evinde kalarak ya da tapınakları ziyaret ederek değerlendiriyor.
Kaynaklar
https://www.cnet.com/how-to/lunar-new-year-2022-year-of-the-tiger-explained/
https://www.timesnownews.com/international/article/chinese-new-year-2022-five-things-to-know-about-1st-water-tiger-year-since/854494
https://people.com/human-interest/year-of-the-tiger-everything-to-know/
