Bir insanın zihinsel sağlığının bozuk olduğunu davranışlarından ve konuşmalarından anlayabiliriz. Psikolojisi bozuk insanları ilk önce morali bozulmuş ya da günlük yaşadığı bir olay karşısında sinirlenmiş insanlar ile karıştırılabilirler ama burada dikkat edilmesi gereken sağlıklı insanların bu olumsuz duygu hali sık değildir. Zihinsel bozukluğu olan insanlar yaşamlarını kendileri farketmeden ve başkalarına da fark ettirmeden yaşabilirler. Sürekli aşırı tepkilerine bir bahane bularak hareketlerini normalmiş gibi kabul edip karşısındaki insanları da buna inandırabilirler.
İkiyüzden fazla psikolojik rahatsızlık türü vardır. En yaygın olanlardan biri depresyon ve onun yarattığı zihinsel bozuklukları başta sayabiliriz. Kaygı bozukluğu, öfke problemi, kişinin modunun gün içinde çok çabuk değişimi ile gelişen psikolojik hastalıklar ardından gelebiilir. Zihinsel sağlığı bozan en başlıca tehdit, aşırı ve sürekli olarak stres altında kalmaktan geçer.
Buna ek olarak, psikolojik rahatsızlıkların temelini, kişinin genetik faktörleri, doğduğundan itibaren ailesinin kendisiyle kurduğu sağlıksız ilişkiler belirleyicidir. Şöyle ki; bebek doğduğunda ihtiyaçlarını ağlayarak ifade eder, her ağladığında annesi ya da ona bakan kişi bu durumu görmezden gelir ihtiyaçlarını geç karşılar ise ya da düzensiz karşılarsa bebeğin doğumundan daha iki üç günlük halinden itibaren “Güven” problemi ve stres hali hasıl olmaya başlar.
Ayrıca çocuk, aile içinde büyürken, sürekli azarlanan, şiddet gören ya da dalga geçilen bir davranış altında kalırsa “Özgüven, özdeğer ve özsaygı” kavramlarında sorunlar oluşturmaya başlar. Daha bebekliğinden itibaren duygusal problemleri oluşan çocuğun beyin gelişimi de etkilenir.
Çocukların psikolojik bir rahatsızlık halinde olmalarını şu belirtilerinden anlayabilirsiniz:
- Okuldaki performansında değişiklikler başladıysa
- Ders çalışmasına rağmen düşük notlar alıyorsa
- Arkadaş edinmekte sorunlar yaşıyorsa
- Uyku düzeninde ve yeme alışkanlıklarında değişiklik varsa
- Aşırı derecede endişeli davranışlarda bulunuyor ve okula ya da uyumaya gitmeyi reddediyorsa
- Dikkat yoğunluğu çok kısa süre içinde dağılıyorsa
- Kötü rüyalar görüyorsa
- Sürekli agresif ve ebeveynlerinin dediğini yapmıyorsa
- Sıklıkla bağırarak ağlayıp, sakinleştirmesi kolay olmuyorsa
Bu durum ergenlikte ortaya çıkarsa özellikle belirtileri:
- Uyuşturu kullanmaya başladıysa
- Günlük aktiviteler sırasında karşılaştığı problemlerle başa çıkamıyorsa
- Yeme alışkanlığında değişiklik başladıysa (Çok yemek ya da çok az yemek gibi)
- Uyku düzeni bozulduysa (Az uyumak veya çok uyumak gibi)
- Aşırı derecede her şeyden şikayet etmeye başladıysa
- Fiziksel ve ruhsal olarak hayattan zevk almaz bir durum içindeyse
- Hiç birşey yapmak istemiyor, her şeyden şikayet ediyorsa
- Evde ya da okulda sorumluluk almaktan çekiniyor ve durumu yönetemiyorsa
- Okulu asmaya başladıysa
- Cep telefonundan kafasını kaldıramıyorsa (Nomophobia)
- Aşırı derecede batıl inançları başalayıp yenilerini de ekliyorsa
- Şiddete yatkın davranışları başladıysa
- Hırsızlık yapıyorsa
- Çok sık yalan söylüyorsa
- Aşırı korkuları başladıysa
- Her konuda negatif yorumlarda bulunuyorsa
- Sıklıkla ağlıyor ve sinirleniyorsa
- Ölmek istediğini söylüyorsa
Erişkinlerde olan en bariz belirtiler:
- Kafası sürekli karışık olup odaklanamıyorsa
- Sürekli üzgün ve depresyon halindeyse
- Fevri hareketlerde bulunup sinirlenme hali çok çabuk gerçekleşiyorsa
- Duygularını aşırı uçlarda yaşıyorsa
- Gün içinde bir anda aşırı mutlu bir kaç saat sonra aşırı sinirli ya da üzgünse
- Yalnız kalamıyorsa
- Garip düşünceleri ve yorumları varsa
- Sürekli başkalarının başına gelmiş kötü olaylar ya da başkalarının yaptığı olumsuzluklardan söz edip onları eleştiriyorsa
- Kimsenin görmediği şeyleri gördüğünü ya da duyduğunu söylüyorsa
- İnsanlarla bir anda çok samimi, çok yakın arkadaşlık içinde ve bir süre sonra o kişileri düşman ilan ediyorsa
- Değişken ruh halini ve olumsuz duygularının sebebi hep başkaları olarak yorumluyorsa
- Aşırı alkol tüketimi varsa
- Uyuturucu kullanıyorsa
- İntihar etme düşüncesi kafasından geçiyorsa
- Olumlu hayat koşullarının içinde olmasına rağmen hiç bir şeyden keyif alamıyorsa
- Aşırı bir temizlik ve dezenfekte hali başladıysa
- Takıntılı bir şekilde hareketlerini tekrarlamaya başladıysa
- Tikler oluşturduysa
- Sürekli küfrediyorsa
Yukarda sayılan tüm belirtiler kişinin zihinsel bozukluk geliştirmeye başladığını gösteren verilerdir. Fakat tabi ki bu durumdan kurtulmak mümkün. Öncelikle kişi psikologdan destek almalıdır. Bunun yanı sıra kişinin durumunun normal olmadığını kabul edip dürüstçe içinde bulunduğu ve deneyimlediği durumu paylaşması gerekir. Zihinsel bozukluk halinde olan çoğu kişi önce durumunu inkar eder ve değişmemek için direnç gösterir. Oysa bu durum ile baş edilmediğinde kar topu gibi büyüyen ve farklı zihinsel rahatsızlıkları da bünyesinde toplayan bir hal alır. Kabul etmek iyileşmenin en temel adımıdır.
Yalnız kalmaktan korkan veya tam tersi sosyalleşmek istemeyen kişilerin bu durumun üzerine giderek bu hal ile baş etmenin yöntemlerini bulmaya çalışmalıdır. Kendi düşüncelerini rahatsız edici bulup, yalnız kalınca kendi ile yüzleşmenin çekilmez olduğunu gören kişilerin kendini tekrardan tanımak ve sevmek için uzmandan yöntemler öğrenmelidir. Kişi kendine karşı tekrar şefkat duygusunu hissetmeye başladığında, etrafına da aynı duygu ile hareket etmeye başlayacaktır. Sosyalleşmek istemeyen ve kalabalıkları korkutucu bulan insanlar her şeyi tehdit olarak görürler. Tüm dünya onlara karşıymış gibi hissederler. Bu durum farklı bir biçimde yalnız kalmaktan korkanlarda da başka bir formda yer alır.
Durumunu görmezden gelen, içindeki öfke ve nefret duygusunun kendinden kaynaklanğıdını inkar eden ve sürekli başkalarını suçlayarak onlardan dolayı böyle hissettiğini belirten kişilerin iyileşmesi maalesef kolay değildir.
Konu ile ilgili sorularınız ya da paylaşacaklarınız varsa bana z.eylemsenkal@gmail.com adresinden ulaşabilirsniz.
Psikolojik danışman
Zeynep Eylem Şenkal
Erkek arkadaşımın psikolojik sorunları olup olmadığını bilmek istiyorum yardımcı olurmusunuz
Eşimim psikolojik sorunları olduğunu düşünüyorum ama hiç kimseyle konuşmuyo nasıl ikna edicem tedavi olmaya yardımcı olur musunuz
konya iyidir sekilde deyin missiniz am a bazen sorunlarini kendi icinde yasayip kendini insanlar dan soyut layanlar var .birde suca meyilli insan davranislarini merak ediyorum bunlari bu davranislarin dan Uzak Tutmak mumkunmu
bu durumlar bazilari bende varsa napmaliyim 2 tanesi yok sadece
Benim psikolojim bozuk kimseyle konuşmak istemiyorum tikler de olmaya başladı
BU aralar canım çok sıkılıyor
Hic bir şeyden tat almıyorum
Uyumayi çok istiyorum
Hic birsey den yiyip içmek istemiyorum. Daralma boğulma sık sık geliyor bana
Beni aydınlatırsanız mutlu olurum.
Benim abim psikolojik hastalığı var bir türlü ilaç içmiyor hastaneye gelmiyor nasıl ikna edebilirim
Merhaba lütfen bana yardımcı olun.
21 yaşındayım 1 yaşında kızım var emziren bir anneyim ilac tedavisi görebilecegimi düşünmedigim için psikolağa gitmedim.
Başımda çok sorumsuz bir kayınvalide ve annesinden kopamayan bir eş var yemin ederim artık kafamı kaldiramiyorum nefes alamiyorum ne yapacagimı bilmiyorum. Bu belirtilerin hepsi bende var aslında eşim böyle değildi 5-6 aydır beni sürekli boşamak istediğini söylüyor kayinvalidem zaten kafayi yemem icin elinden geleni yapiyor bana yarim edin
Psikolojik rahatsızlığımın olduğunu düşünüyorum söylenilen maddelerin coğunluğuda var ama doktora gitmekdr biraz çekiniyorum eğer psikolojik sorunum varsa doktora gitmeden nasıl öğrenebilirim?
Ben Serhat 17,5 yaşındayım çocukluğumdan beri hep insanlara yaklaşmaya çalıştım hep itildim hep kenardaydım ya aile sorundu ya hep bişeyler tersdi ilk kez hayatım güzel gidiyor önceki süreçlerde neler yaşadım neler 6 yıl bir kızı sevdim sonrasında 4 yıl kadar başka bir kızı ama hiç söyleyemedim korkaktım genelde babam beni korkutuyordu annemle şiddet olsun yaptığı ayıplar olsun çok kötü bir insan hala bile ondan gitmem lazım ondan kopmam lazım evde biri bağırınca büyük çocuk olarak kardeşlerime anneme kızıyorum yüksek sesten korkuyorum babamın bağırmasından hep şiddetci değil ama yani beklentili yaptığı bazı şeyler çok zoruma gidiyor bir konuyu geçen kardeşime anlatiyim dedim açıklığa kavuşturmak için geldi hep tartışma diyor sopa aldı ikimizin de elimize vurdu bu yaşta kardeşimin eli acıdı ve elini çekti ben ise elimi tuttum utancımdan gözlerim dolu vurduğunda da hiç cevapsızdım bi daha vurdu ona rağmen de bişey demem saygıdan değil korkağım annemle eskiden kavga ederdi gider odama saklanırdım annemin ağlama seslerini duyardım küçükken onlar çok etkiledi şimdi ise hala evde onlarla yaşıyorum ve ilk kez arkadaş edindim aşık olduğum kişi bana aşık seviyor konuşuyoruz bi gün sadece kaçmak istiyoruz ama ben bazı hislerimi çok abartıyorum kıskanıyorum çok konuşan biri değilim yeri geldiğinde kendimi çok iyi izah edebiliyorum karşımdakine sanki karşımdakini o kadar tanıyorum ki onun duygularını biliyorum kişiliğini biliyorum ne olduğunu nasıl olduğunu aşmak istediğim şey ise ufak bir şeyi abartıyorum çok bu bana yorum yapmadı acaba bana küstü mü ya da en ufak şeyde kırılıyorum hiç sebebi saçma gelicek şeylere de diğer insanlar kadar iyi olamıyorum ama olan 3 arkadaşım ve sevdiğim beni çok iyi anlıyorlar yardım severler de destek olmak istiyorlar ama psikolojik olarak destek olamıyorlar pek çözülemeyen biriyim bi anda duygularım değişiyor duygusal insan olmayı seviyorum acılara tutunuyorum böyle bir kafada yaşamayı ben istemedim ve ölmek istiyordum hiç olmadığı kadar şimdi ise ayağa kalkacağıma inanıyorum bir uzman desteği almak istiyorum bana yardımcı olabilir misiniz bu arada lise son sınıf öğrencisiyim üniversiteye hazırlanıyorum derslerde de kafam hep duygularıma gidiyor aşka değil üzüntüye sanki üzülmeyi seviyor gibiyim ama vicdanımı seviyorum bazı insanlar gibi olmadığım için mutluyum huzurluyum tek sorun hep bir sorun çıkartıyorum düzelmem lazım artık ışığı görüyorum mutluluğa koşmak istiyorum üstümde baskı var ders üzerine üniversite üzerine babamı görmemek için odamdan çıkmıyorum ilk kez dostum oldu çok ilgi istiyorum sağolsunlar eksik bırakmıyorlar bişeyler yerine oturmuyor sadece size teşekkür ediyorum eğer okuduysanız da bi bildiri atmanız yeter sizden ricam nasıl kurulacağımı bilmiyorum bu düşünceden kendim kurguluyor kendim oynuyor gibiyim insanları üzüyorum istemsiz teşekkürler iyi akşamlar 27/04/2020 05:54
Yazdıklarını okudum da cidden sen güçlü birisin. Kim olduğunu bilmiyorum ama tek bildiğim bazı şeyler için çabalıyor olman ve bu çok güzel bir şey… Umarım hayatında başarılara ulaşırsın. Ne kadar yardımcı olur bu yazdığım bilmiyorum ama hayatının iplerini eline almalısın. Kardeşini,Anneni,kendini kurtarmak için ders çalış üniversite sınavını kazan. Unutma zorluk olmadan başarıya ulaşamazsın…
Babanı utandır…
Eminim ki baban ileride yaptıkları için pişmanlık duyacaktır ama çok geç olacak onun için… Ama senin için hala geç değil. Eminim ki en iyisini yapacaksın… Hayatında başarılar diliyorum sana 🙂 Umarım az da olsa sana yardımcı olabilmişimdir. 10.07.2021 20:40
Hocam size ulaşmak lazm
bana ulasmanızı tavsıye ederım
Ben bir çocuğum ve bu özelliklerin hepsi bende var ama ailem bu konuyla hiç ilgilenmiyor
23 yaşında oğlum da bahsedilen maddelerin çoğu var.
Fakat bir türlü doktor için ikna olmuyor.
Nasıl yardımcı olabilirsiniz. teşekkür ederim
bu sorunlardan bende varda ney yapmalıyım