Nefes alma şekliniz, vücudunuzu çeşitli şekillerde etkileyebilir. Bilinçli bir şekilde nefes almak, vücudunuzun dengesini sağlamanıza ve iç huzuru bulmanıza yardımcı olabilir.
Nefes almak, her canlının gerçekleştirdiği doğal bir süreçtir. Bazı insanlar burunlarından nefes alır, bazıları ağızlarından alır ve bazıları ise nefes almak için hem burnunu hem de ağzını kullanır. Herkesin nefes alma şekli farklıdır. Nefes alışınıza dikkat ettiğiniz zaman bunu, her zaman aynı şekilde gerçekleştirmediğinizi fark edersiniz. Bugün, bilinçli bir şekilde nefes almanın, beyniniz üzerinde yarattığı etkileri öğreneceksiniz.
Nefes almak önemlidir, çünkü vücudunuzun herhangi bir zamanda hem fiziksel hem de duygusal olarak ne durumda olduğunuzu bilmenize yardımcı olur. Bu nedenle ağır bir şekilde soluyorsanız muhtemelen stres altındasınız, kızgınsınız ya da gerçekten mutlusunuz. Nefesiniz derin ve yavaş olduğunda ise kendinizi muhtemelen huzurlu ve rahat hissediyorsunuzdur.
Diyaframınızın hareket etme şekli, nasıl hissettiğinizi anlamanıza yardımcı olabilir. Bunu unutmayın ve gelin şimdi nefes almanın, beyni nasıl etkilediğini anlayalım.
“Zihninizin, bedeninizi anlaması için derin nefes alın.”
Thich Nhat Hanh
Bilinçli ve bilinçsiz bir şekilde nefes alma arasındaki farklar
Bilinçsiz nefes alma ya da klaviküler nefes alma olarak da bilinen normal nefes alma, vücudunuzda gaz değişimi olmasını sağlayan bilinçsiz bir süreçtir. Bu süreç, vücudunuza oksijen sağlayarak hücresel metabolizmayı güvence altına alır.
Nefes almak, aynı zamanda vücudunuzun otonom işlevlerini düzenleyen otonom sinir sistemine bağlıdır.
Diğer yandan, bilinçli ya da diyaframatik nefes sadece nefes alışınızı iyileştirmekle kalmaz, aynı zamanda beyninizi de etkiler ve rahatlama, sakinlik ve duygusal güvenlik açısından da alan yaratmanıza imkan verir.
Bilinçli nefes almanın esas farkı, bilinçsiz olarak gerçekleştirdiğiniz göğüs nefesi almaktan, diyaframdan aldığınız nefese geçmenizle ilgilidir.
Diyafram nefesi, oksijen hacminizi ve basıncınızı arttırır, ciğerlerinizi doldurur, ciğerlerinizdeki tüm hava keselerini doldurur ve vücudunuzdan büyük miktarda karbondioksit atılmasını sağlar. Bununla birlikte vücudunuzun rahatlamasını ve sakinleşmesini yöneten parasempatik sinir sisteminizi de harekete geçirmeyi başarır.
“Duygular, rüzgarlı bir gökyüzündeki bulutlar gibi gelir ve gider. Bilinçli nefes almak, benim tutunmamı sağlar.”
Thich Nhat Hanh
Bilinçli nefes almanın, beyniniz üzerindeki etkileri
Nefes almanın, beyin üzerinde çeşitli etkileri olmaktadır. Bilinçli nefes almak, daha fazla hücresel oksinejasyon, doku oksijenasyonu, doku basıncının kontrolünü sağlayarak ve hücresel yaşamı mümkün kılan adenozin trifosfat (ATP) sentezini uyararak nefes alma kapasitesini arttırabilir.
Bunun nedeni, bilinçli bir şekilde nefes almanın kan basıncınızı iyileştirmesinden kaynaklanmaktadır. Ayrıca bu tür bir nefes alma, beyindeki kan dolaşımını iyileştirerek nöronlar arasındaki bağlantıyı güçlendirir.
Bilinçli nefes almanın, meditasyon tekniği olarak kullanıldığında beyninizin büyüdüğünü gösteren bazı araştırmalar bulunmaktadır.
Kısaca söylemek gerekirse nefes almanın beyniniz üzerindeki etkileri, prefontral korteksinizde, yani dikkatle ve duyusal bilgileri işleme şeklinizle ilgili alanda, değişikliklere dönüşür.
“Derin nefes almak, derin düşünmeyi; sığ nefes almak, sığ düşünmeyi getirir.”
Elsie Lincoln Benedict
Bilinçli nefes alma, vagus sinirini uyarır. Benzer bir şekilde, her nefes alışınızda ya da verişinizde, parasempatik sinir sisteminin hareketliliğini arttırır ve sempatik sinir sisteminin hareketliliğini azaltır. Peki, rahatlamaya nasıl ulaşılıyor? Nefeste hafif bir değişiklik meydana geldiğinde beyninize gevşemesini söyleyen bir nörotransmiter olan asetilkolin artışı yaşanır ve rahatlama elde edilir.
Sonuç olarak bilinçli bir şekilde nefes almak, vücudunuzun dengeyi bulmasına yardımcı olacaktır. Bunun yanı sıra nöroendokrin, sindirim, dolaşım, nörokimyasal ve sinir sisteminizin çalışma şeklini iyileştirebilecektir.
