Lyme hastalığının beyni nasıl etkilediğini hiç merak ettiniz mi? Her sene 200.000 kişinin Lyme hastalığı teşhisi aldığı belirtiliyor ancak pek çok uzman aslında rakamın bundan çok daha fazla olduğunu ifade ediyor. Lyme hastalığının belirtileri çok değişken olabiliyor ve farklı insanları farklı şekilde etkileyebiliyor. Bunun yanında pek çok doktor hastalığı fark etmiyor.
Hastalık aynı zamanda iklim değişiminin sağlık üzerindeki etkilerinin temel kaynakları arasında. Bilhassa kuzey yarımkürede sıklıkla görülen hastalık, genellikle başka hastalıkları taklit ediyor ve bu nedenle ayırt edilmesi iyice zorlaşıyor.

Genelde şu hastalıklar ile karıştırılıyor:

• Kronik yorgunluk sendromu
• Fibromiyalji
• Multipl Skleroz
• Bunama
• Alzheimer hastalığı
• Otizm benzeri sendromlar
• Çeşitli psikiyatrik hastalıklar
Vakaların %15’inde Lyme hastalığı sinir sistemi üzerinde etkili.

Lyme Beyne Nasıl Girer?

Hastalığın beyni nasıl etkilediğini anlamak için öncelikle enfeksiyonun farklı aşamalarını değerlendirmek gerekli. Hastalık genel olarak keneler tarafından hayvanlara taşınıyor ve bu şekilde memeliden memeliye aktarılıyor.

Enfeksiyon Safhası

Bakteri ilk olarak kendini kenenin salgı sistemine yerleştiriyor ve çoğalıyor. Böylece kene kan emerken, bakteri de vücuda girmeye başlıyor. Ancak bağışıklık sisteminin S. Borrelia Burgdorferi adı verilen bu bakteri ile mücadelesini zorlaştıran şeyler var.

Bakteri ilk olarak bağışıklık sisteminin dikkatini çekmemek için inflamatuvar yanıt sinyali gönderen yüzey proteinlerini azaltıyor. Bu proteinler normalde kene bağırsaklarında bol bulunurlar ancak beslenme sırasında azalırlar.

Bunun yanında bakteri anti-inflamatuvar salgıları arttırıyor ve bölgede inflamasyon oluşmasına engel oluyor.
Ayrıca saklanma kabiliyeti yüksek olan bakteri, kendine hücrelerarası ortamda yer açıyor ve bu aralıklara saklanmayı başarıyor. Daha sonra çoğalıyor ve kan yoluyla çeşitli organlara geçiyor. Beyin de bunlardan birisi ancak hala kan-beyin bariyerini nasıl aştığı bilinmiyor.

Bakteri merkezi sinir sistemine vardığı zaman yerel bağışıklık sistemi aktif hale geliyor. Monositlerden, makrofajlardan ve dendritic hücreler beyinden gelen sinyalle aktif hale geliyorlar ve bu da daha büyük bir inflamatuvar tepki oluşmasına sebep oluyor.

Lyme Hastalığı Beyni Nasıl Etkiliyor?

Enfeksiyon belirtileri kene ısırığından bir kaç gün sonra ortaya çıkabilir. Genel olarak üç aşama şeklinde belirirler. Özellikle son aşamada bağışıklık sistemi, kardiyak sistem ve nörolojik sistemler etkilenirler. Isırılan bölgede kızarma da görülebilir ancak hastaların yarısında bu belirti ortaya çıkmaz.

Enfeksiyondan günler veya haftalar sonra bakteri vücutta dağılmaya başlar ve şu belirtiler ortaya çıkar:

• Yorgunluk
• Üşüme
• Ateş
• Baş ağrısı
• Boyun sertliği

Bu belirtilerin bir kısmı haftalarca sürebilir, hafif veya ağır seyredebilirler.

Bu aşamada artık hastalar Lyme’ın merkezi sinir sistemi belirtilerini yaşamaya başlarlar.
En sonunda tedavi edilmezse hastalık son aşamaya geçer ve bu sürece gelinmesi aylar ve hatta yıllar sürebilir. Bu aşamada eklem ağrıları, artrit gibi problemler ortaya çıkabilir.

Neuroborreliosis

Neuroborreliosis Lyme hastalığının beyni etkilemesi sonucunda ortaya çıkar ve hastaların hayat kalitesi ciddi anlamda düşer. Bu nörolojik disfonksiyonun belirtileri geniştir ve üç kategoride yer alır.

Bilişsel Kayıp

• Hafıza kaybı
• Dikkat eksikliği
• Bilgi işlemede yavaşlıklar
• Görüş kaybı, görüş işleme kaybı
• Disleksi
• Kelime bulma problemleri ve azalan sesli iletişim
• Soyutlaştırma zorlukları
• Günlük işleri takip etmekte zorlanma

Lyme Hastalığının Nörolojik Belirtileri

• Baş ağrıları
• Omurilik ağrısı, duyu kayıpları ve zayıflık
• Sinir bozuklukları
• Nöropatik ağrılar
• Nöbetler
• Işıktan korkma
• Otonomik disfonksiyonlar
• Parkinson, ALS ve diğer nörolojik hastalık belirtileri
• Çocuklarda davranış değişimleri, öğrenme zorluğu ve baş ağrıları

Lyme Hastalığının Psikiyatrik Belirtileri

• Halüsinasyonlar ve sanrılar
• Ruh hali değişimleri
• Depresyon
• İntihar düşüncesi
• Panik atak ve anksiyete
• Obsesif kompulsif bozukluk
• Uyku bozuklukları
• Dikkat eksikliği, hiperaktivite
• Otizm
• Hezeyanlar
• Progresif bunama

Hem bakterinin kendi ürettiği toksin maddeler, hem de bakteri ile mücadelede bağışıklık sisteminin sebep olduğu karmaşa, beyin bariyerini geçen Lyme hastalığının sinir hücrelerine hasar vermesi ile sonuçlanır. Dolayısıyla pek çok belirti ortaya çıkar.

Nasıl Önlenir?

• Kenelerden korunmak için böceklerden koruyucu maddeler kullanın
• Lavanta, biberiye, çay ağacı, nane, limonotu ve adaçayı yağlarını kullanın.
• Doğada uzun kollu ve paçalı kıyafetler giyin.
• Keneleri tespit edebilmek için açık renk giyinin ve onları hemen çıkartın.
• Dışarıda yapılan aktivitelerden sonra kıyafetleri hemen değiştirin ve yıkayın.
• Şüpheniz varsa kene kontrolünü hemen yapın.

Tedavisi Nasıl Olmalı?

Geleneksel tedavide genelde antibiyotikler kullanılıyorlar ancak bunun yanında antiviraller, bağışıklık sistemi modülatörleri, hormon terapileri ve besin destekleri de kullanılabiliyorlar. Anti-inflamatuvar gıdaları tüketmek yani bol bol yeşil yapraklı sebze, balık, kuruyemiş ve meyve tüketmek, hastalığı otoimmün etkilerinin ortadan kalkmasını sağlayabilir.