İdrar yolu enfeksiyonları bakteri enfeksiyonlarından kaynaklanırlar ve bundan dolayı doktorlar onları genelde antibiyotikler ile tedavi ederler, peki bunları antibiyotikler olmadan tedavi etmek mümkün mü?
İdrar yolu enfeksiyonları ABD’deki en yaygın bakteri enfeksiyonları arasında. Özellikle kadınlarda çok yaygın ve tüm kadınların %50’si yaşamları boyunca en az bir defa bu rahatsızlığı geçiriyorlar. Ayrıca tekrar etme ihtimali de yüksek.
Son dönemlerde daha fazla insan bu rahatsızlığın antibiyotikler olmadan tedavisinin mümkün olup olmadığını merak ediyor.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Antibiyotik Olmadan Tedavi Edilebilir mi?
Antibiyotikler İYE için etkili tedavi imkanları sunuyorlar. Ancak vücut genellikle küçük, çok karmaşık olmayan yapıdaki enfeksiyonları antibiyotik yardımı olmadan kendisi çözebiliyor.
Bazı tahminlere göre, basit idrar yolu enfeksiyonlarının %25-%42’si kendi kendine geçiyor. Bu vakalarda iyileşme sürecini hızlandırmak için insanlar pek çok ev reçetesi kullanabilirler.
Karmaşık İYE’ler için tıbbi tedavi gerekli. Bu enfeksiyonlarda aşağıdaki şartların bir veya daha fazlası mevcut oluyor:
• prostat şişmesi veya idrar akışında azalma gibi idrar yolu ve organlarında değişimler
• antibiyotiklere dayanıklı bakteri türleri
• HIV, kardiyak hastalıklar veya lupus gibi immün sistemi etkileyen rahatsızlıklar
İYE’ler İçin Antibiyotiklerin Faydaları
Antibiyotikler enfeksiyonlar için standart tedavi yöntemi çünkü enfeksiyona sebep olan bakteriyi öldürüyorlar. Pek çok İYE, vücut dışındaki bakterilerin idrar yoluna girmesinden dolayı ortaya çıkıyor. Bu konuda en yaygın bakteriler şöyle:
• Escherichia coli türü, mesane enfeksiyonlarının %90’ından sorumlu
• Staphylococcus epidermidis ve Staphylococcus aureus
• Klebsiella pneumoniae
İYE’ler İçin Antibiyotiklerin Riskleri
Antibiyotikler enfeksiyonları hızlı ve etkili bir şekilde tedavi edebilseler de, insanlar onlara karşı alerjik olabilirler ve belli riskler taşıyabilirler.
Örneğin idrar yolu enfeksiyonu için antibiyotik tedavisi alan kadınların %22’si bir mantar enfeksiyonu olan Kandida enfeksiyonunu kapıyorlar.
Antibiyotik tedavisinin diğer yan etkileri şöyle:
• bulantı ve kusma
• ishal
• lezyonlar
• baş ağrısı
• anormal karaciğer fonksiyon testleri
Antibiyotik kullanmanın daha ciddi riskleri şöyle:
Daha Güçlü Bakteri Türleri Yaratıyor
Zaman içerisinde bazı bakteri türleri geleneksel antibiyotiklere dayanıklı hale geldiler. E.coli bakterisinin bir kaç türü ilaçlara artan bir direnç gösteriyor ve bunlar idrar yolu enfeksiyonlarının temel sebebi.
İnsanlar her antibiyotik kullandıklarında, bakterilerin onlara karşı direnç geliştirme riski var. Bu durum özellikle tedavi sürecinde tüm paketi bitirmeyen insanlarda daha mümkün.
Bunun sonucunda doktorlar antibiyotik kullanımını azaltmaya çalışıyorlar, özellikle de başka tedavilerin verimli olma ihtimalleri varsa veya hastalık kendi kendine geçebilecek durumdaysa.
Antibiyotik tedavisine doktorun belirttiği tarihe kadar devam etmek önemli. Ayrıca insanlar antibiyotiklerini başka bireyler ile paylaşmamalılar.
İyi Bakterilere Hasar Verir
Bedenimizde bir arada yaşayan ve beden fonksiyonlarına yardımcı olan bakteri, virüs ve mantarlar topluluğu mevcuttur. Antibiyotikler bu bakterilerin bir kısmını yok ederler ve bu da başka enfeksiyonların ortaya çıkma ihtimalini arttırır.
İYE’leri Antibiyotikler Olmadan Tedavi Etmenin Yedi Yöntemi
Bilimsel araştırmalar bazı evde ve doğal enfeksiyon reçetelerini destekleseler de, bazıları binlerce yıldır geleneksel tıp sisteminin bir parçası olarak sayılıyorlar.
İYE’leri antibiyotikler olmadan tedavi etmek için aşağıdaki ev reçetelerini değerlendirebilirsiniz:
Susuz Kalmayın
Yeterince su içmek idrar yolu enfeksiyonları önleme ve tedavi etmenin en kolay yollarından birisi.
Su idrar yolu organlarının vücuttaki atıkları verimli şekilde atmasını sağlar ve temel besin ile elektrolitlerin korunmasına yardımcı olur.
Yeterince su içmek idrarı seyreltir ve sistem boyunca hareketini hızlandırır, böylece bakterilerin üriner organlara ulaşarak enfeksiyona sebep olmaları daha zor olur.
İnsanların günlük ne kadar su içmeleri gerektiğine dair belli bir tanımlama yok çünkü herkesin su ihtiyacı farklı. Ancak ortalamada insanlar her gün en az 6-8 bardak su içmeliler.
İhtiyaç Olduğunda İdrar Yapın
Sık sık idrar yapmak idrar yolundaki bakteriler üzerinde baskı oluşturur ve bu da onları atmaya yardımcı olabilir.
Bu aynı zamanda idrardaki bakterilerin idrar yolundaki hücreleri etkileme süresini kısaltır, böylece hücrelere yapışma ve enfeksiyon oluşturma riskini düşürür.
İYE’lerin önlenmeleri ve tedavisi için ihtiyaç olduğu anda idrarınızı yapmaya çalışın.
Yaban Mersini Suyu İçin
Yaban mersini suyu, İYE’ler söz konusu olduğunda en iyi temelli doğal tedaviler arasında. İnsanlar onu geleneksel olarak genel enfeksiyonlardan kurtulmak ve yaraların iyileşme süresini hızlandırmak için kullanmışlardır.
Yaban mersini suyunun İYE’ler üzerindeki verimliliğini gösteren çalışmalar farklı sonuçlar ortaya koyuyorlar. Bir değerlendirmeye göre suyun içerisindeki bileşenler E.coli hücrelerinin idrar yolundaki hücrelere tutunmalarına engel oluyorlar.
Yaban mersini suyunda polifenoller dahil olmak üzere antioksidanlar da bulunuyor ve bunların bakteri ve inflamasyon karşıtı özellikleri var.
İdrar yolu enfeksiyonlarının tedavisi için ne kadar yaban mersini suyu içilmesi gerektiğine dair bir rehber mevcut değil ancak genel öneri en az %25 yaban mersini içeren 400 ml kadar günlük tüketim.
Probiyotikleri Kullanın
Probiyotikler olarak da bilinen faydalı bakteriler, idrar yollarının sağlıklı ve zararlı bakterilerden uzak kalmasına yardımcı olacaklardır.
Özellikle lactobacilli olarak adlandırılan probiyotik grubu, İYE’lerin önlenmesi ve tedavisine yardımcı olabilir. Bunu şöyle gerçekleştirirler:
• zararlı bakterilerin idrar yolu hücrelerine yapışmalarına engel olurlar
• idrarda hidrojen peroksit üretirler, bu güçlü bir antibakteriyeldir
• idrar pH’ını düşürerek koşulları bakteriler için daha kötü hale getirirler
İYE için antibiyotik tedavisinde lactobacillus takviyeleri alan insanlarda antibiyotik direnci ihtimali tüketmeyenlere göre daha düşüktür.
Probiyotikler genelde şunlar dahil olmak üzere fermente ve süt ürünlerinde bulunurlar:
• yoğurt
• kefir
• bazı peynir türleri
• turşu
Kapsül veya toz formunda satılan, su ve diğer içecekler ile birlikte tüketilebilen probiyotik takviyeleri de alınabilirler.
Yeterince C Vitamini Alın
C vitamini bağışıklık sistemi fonksiyonlarını iyileştiren bir antioksidan.
C vitamini aynı zamanda idrardaki nitratlar ile etkileşime giriyor ve bakterileri öldüren azot oksitleri oluşturuyor. İdrarın pH’ını düşürerek bakterilerin yaşama ihtimalini de azaltabilir.
Yaban mersini suyunda olduğu gibi, C vitamini binlerce yıldır insanlar tarafından çeşitli İYE’leri tedavi etmek için kullanılıyor.
Ancak C vitamini alımının İYE’leri önleme ve tedavi etme konusundaki kabiliyetlerinin onaylanması için yeterince araştırma mevcut değil.
Sınırlı miktarda araştırmalara göre, C vitamini ile birlikte diğer takviyeleri almak etkilerinin arttırılmasını sağlayabilir.
2016 yılındaki bir çalışmada, tekrar eden idrar yolu enfeksiyonuna sahip 38 kadın C vitamini, probiyotik ve yaban mersini suyu üçlüsünü 20 gün boyunca günde 3 defa almış ve sonra 10 gün boyunca almamış. Bu döngüyü 3 ay boyunca tekrar etmişler.
Araştırmacılar bu yöntemin İYE’lerin tedavisinde güvenli ve etkili bir yol olduğu sonucuna varmışlar.
ABD’deki Ulusal Sağlık Enstitüleri Kurumu 19 yaşının üzerindeki kadınların günde en az 75 mg C vitamini almalarını öneriyor, erkeklerde ise bu miktar 90 mg. Sigara içen bireyler her gün fazladan 35 mg daha almalılar.
Önden Arkaya Silme
Pek çok idrar yolu enfeksiyonu, anüste veya dışkıda bulunan bakterilerin idrarın vücuttan atılmasına imkan tanıyan küçük bir kanal olan üretraya erişmeleri sonucunda gelişiyor.
Bakteriler üretraya eriştikleri zaman, enfeksiyonlara sebep oldukları idrar yolu boyunca seyahat edebilirler.
İdrardan sonra bakterilerin genital organlar ile temas etmeyecekleri bir şekilde silmek önemli. Genital ve anüs bölgelerini silmek için farklı tuvalet kağıdı parçaları kullanılmalı.
İyi Bir Cinsel Hijyen Sahibi Olun
Cinsel ilişki bedenin dışındaki bakteri ve diğer mikropları idrar yoluna taşıyabilir. İyi bir cinsel hijyene sahip olmak bakterilerin cinsel ilişki ve diğer cinsel davranışlarda transfer olmalarına engel olur.
İyi cinsel hijyen kuralları şöyle:
• ilişkiden önce ve sonra idrar yapma
• prezervatif gibi bariyer tipi korunma yöntemlerini kullanmak
• genital organları yıkamak, özellikle de cinsel aktiviteden önce ve sonra dış kısımlarını
• anal ve vajinal seks arası geçişte cinsel organları yıkamak ve prezervatif değiştirmek
• cinsel partnerde bir enfeksiyon olmadığından emin olmak
Şu anda araştırmacılar, bakterilerin bedendeki hücrelere yerleşmelerine engel olacak aşılar tasarlıyorlar.
Ayrıca bakterilerin gelişim ve enfeksiyon oluşturmalarına engel olacak diğer idrar yolu enfeksiyonu aşıları üzerinde de çalışılıyor.
Günümüze dek sadece tek bir tip İYE aşısı insan deneyleri ile geliştirilebildi. Geri kalan çalışmalar hayvan ve doku örnekleri üzerindeler.
Ne Zaman Doktora Gitmeli?
İdrar yolu enfeksiyonu şüpheniz varsa enfeksiyonun en iyi tedavi yöntemi için doktorunuza danışmalısınız.
Antibiyotikler her zaman İYE’lerin tedavisinde gerekli olmayabilirler ancak yine de enfeksiyon veya enfeksiyon şüphesine dair tıbbi yardım almak önemli. Böylece tedavisi daha zor olan daha ileri düzey enfeksiyonların gelişimi önlenebilir.
İYE’lerin belirti ve işaretleri şöyle:
• daha sık ve acil idrara çıkma
• idrar yapma sırasında yanma ve ağrı
• 38 derece altındaki hafif ateş
• alt karın bölgesinde basınç ve kramplar
• idrar kokusunda ve renginde değişimler
• idrarda kan, bulanık ve nahoş bir görüntü
Sonuç Olarak
Çoğu insan, özellikle de kadınlar, yaşamlarının bir döneminde idrar yolu enfeksiyonuna sahip oluyorlar.
Pek çok idrar yolu enfeksiyonu tedavi olmaksızın kendi kendine geçiyor. Araştırmacılar antibiyotik kullanımı olmadan İYE’lerin tedavi ve önleme imkanlarını araştırıyorlar.
Bazı ev reçeteleri de bu rahatsızlıkların önleme ve tedavisine yardımcı olabilirler.
İYE sahibi olduğunu düşünenler enfeksiyonu kendileri tedavi etmeye çalışmadan önce daima doktorları ile görüşmeliler.
