Crohn hastalığı sindirim yolunda iltihaba sebep olan kronik bir hastalık. Bir inflamatuvar bağırsak hastalığı çeşidi. Crohn hastalığı ağrılı, zayıf düşürücü ve yaşamınızı bile tehdit edebilen bir hastalık.

Crohn hastalığı, ağızdan anüse kadar sindirim yolunun herhangi bir noktasını etkileyebilir. Fakat vakaların büyük kısmında ince bağırsağın alt kısmı etkileniyor.

Belirtiler rahatsızlık verici olabilirler. Bağırsak ülseri, huzursuzluk ve ağrılar gibi.

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne göre Crohn hastalığı 100.000 kişide yaklaşık 26-199 kişiyi etkiliyor. Hastalık temelde 15-40 yaşları arasında başlasa da, diğer yaşlarda da başlayabilir.

Belirtiler

Crohn hastalığının belirtileri, sindirim sisteminin hangi kısmının etkilendiğine göre değişiklik gösterebiliyor. Belirtiler arasında sıklıkla şunlar var:

Ağrı: Ağrı düzeyi kişiden kişiye ve sindirim yolundaki iltihabın nerede olduğuna göre değişiyor. Yaygın olarak ağrılar karnın sağ alt kısmında hissediliyor.

Ülser: Sindirim yolundaki ülserler kanama yapabiliyorlar. Kanadıkları zaman hastalar dışkılarında kan fark ediyorlar.
• Ağız ülseri: Yaygın bir belirti.

İshal: Orta düzeyden ciddi düzeye kadar olabilir. Bazen mukus, kan veya iltihap olabilir. Hasta tuvalete gitme ihtiyacı hissedebilir ancak hiç bir şey gelmeyebilir.

Bitkinlik: Bireyler genelde aşırı yorgun hissederler. Yorgunluk sırasında ateş de mümkün.
• Değişen iştah: İştahın çok düşük olduğu zamanlar olabilir.

• Kilo verme: İştah kaybından kaynaklanabilir.

• Anemi: Kan kaybı anemiye sebep olabilir.

Rektal kanama ve anal çatlaklar: Anüsteki deri çatlar, bu da ağrı ve kanamalara sebep olabilir.

Diğer belirtiler:

• Artrit

• Göz iltihabı

• Cilt problemleri ve iltihap

• Karaciğer veya safra kesesi iltihabı

• Çocuklarda geciken, fiziksel ve cinsel gelişim

Ülseratif Kolit ile Crohn Hastalığı Farkı

Ülseratif kolit, kalın bağırsağın dokusunun en üstündeki iltihaplara ve ülsere sebep olsa da Crohn hastalığında bağırsağın tüm katmanları, iltihap ve ülsere sahip olabilir.

Ayrıca, Crohn hastalığında iltihap tüm sindirim yolunda ortaya çıkabilir. Ülseratif kolitte ise sadece kalın bağırsakta ortaya çıkar (kolon ve rektum).

Crohn hastalığı hastalarının bağırsaklarında, hastalıklı bölgelerin arasında sağlıklı bölgeler bulunur. Ülseratif kolitte ise hasar devam eden şekildedir.

Beslenme

Crohn hastalığına sahip çocukların özellikle de gelişimlerinde problem varsa yüksek kalorili likit formüllere ihtiyacı olabilir.
Crohn hastalığına sahip hastaların büyük kısmı, şu gıdaların ishal ve krampları arttırdığını belirtiyorlar:

• İri tahıllar

• Süt ürünleri

• Baharatlı yemekler

• Alkol

Bazı hastalar yemek istemiyorlar ve bunun sonucunda ciddi vakalarda kısa bir süreliğine damar içi beslenme gerekli olabiliyor.

Tedavi

Tedavide ilaçlar, ameliyat ve beslenme takviyeleri bulunabilir.

Hedef iltihabı kontrol etmek, beslenme problemlerini düzeltmek ve belirtileri hafifletmek.

Crohn hastalığının çaresi bulunamıyor ancak bazı tedaviler hastalığın tekrar etme sıklığının azalmasına yardımcı olabiliyor.

Crohn hastalığının tedavisi şunlara bağlı:

• İltihabın konumu

• Hastalığın ciddiyeti

• Komplikasyonlar

• Hastanın tekrar eden belirtilere karşı önceki tedavilerdeki tepkileri

Bazı bireyler herhangi bir belirti görmeden uzun zamanlar, hatta yıllar geçirebilirler. Bu durum duraksama olarak bilinir. Ancak yüksek ihtimalle tekrarlama yaşanacaktır.

Duraksama dönemi değişiklik gösterdiği için tedavinin etkinliğini ölçmek zor. Duraksama döneminin ne kadar süreceğini tahmin etmek ise olanaksız.

Crohn Hastalığı İçin İlaçlar

Anti-inflamatuvar ilaçlar – doktor büyük ihtimalle iltihapları kontrol etmek için mesalamine ile başlayacaktır.
Kortizon veya steroidler – kortikosteroidler kortizon ve steroid içerirler.
Bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar – bu ilaçlar hastanın immün tepkilerini azaltırlar. Yan etkileri arasında kusma, bulantılar ve enfeksiyonlara karşı azalan direnç görülebilir.
İnfliksimab – bedenin inflamatuvar tepkilerini bloke eder.
Antibiyotikler – fistüller, tıkanıklıklar ve önceki ameliyatlar bakteri gelişimine sebep olabilirler. Doktorlar bu tehlikeye karşı genelde antibiyotik yazarlar.
İshal ilaçları ve sıvı takviyeleri – iltihap yatıştığı zaman ishal problemi genelde azalır. Ancak hastanın bazen ishal ve karın ağrıları için ilaca ihtiyacı olabilir.

Ameliyat

Crohn hastalığına sahip olanların büyük kısmı hayatlarının bir noktasında ameliyat ihtiyacı duyar. İlaçlar belirtileri artık kontrol edemediğinde, operasyon tek çözümdür. Ameliyat ilaçlara yanıt vermeyen belirtileri ortadan kaldırabilir ve ayrıca komplikasyonları düzeltebilir.

Bağırsağın bir kısmının alınması yardımcı olabilir ancak Crohn hastalığını tedavi etmez. İltihap genelde hastalıktan etkilenen bağırsak kısmının alınmasıyla birlikte onun yanındaki bölgelerden devam eder. Bazı Crohn hastalarının yaşamları boyunca birden fazla ameliyata ihtiyaç duyabildikleri görülüyor.

Bazı vakalarda kolektomi yani tüm kolonun alınması gerekli olabilir. Cerrah karın duvarının ön kısmında ufak bir açıklık yapacaktır ve ileumun ucu stoma adlı açıklığa doğru cildin yüzeyine getirilecektir. Dışkı bedenden stoma vasıtasıyla çıkacaktır ve bir torba içerisine toplanacaktır. Doktorlar stoma sahibi hastaların normal ve aktif yaşamlarına devam edebileceklerini belirtiyorlar.

Eğer cerrah bağırsakların hastalıklı kısmını alabilir ve sağlıklı kısımlarını birbirine bağlayabilirse, stomaya gerek yok.

Hasta ve doktor ameliyat üzerine dikkatlice düşünmeli. Bu operasyon herkese uygun değil. Hasta operasyondan sonra da hastalığın tekrar edebileceğini unutmamalı.

Crohn hastalığına sahip pek çok insan normal ve aktif bir hayat yaşıyor, iş sahibi olabiliyor, aile sahibi olabiliyor ve toplumda normal şekilde fonksiyon gösterebiliyor.

Sebepleri

Crohn hastalığının tam sebebi bilinmiyor ancak bağışıklık sisteminin normal dışı tepkisinden doğduğu düşünülüyor.
Teoriye göre, immün sistem gıdalara, iyi bakterilere ve faydalı bileşenlere, istenmeyen bileşenler gibi saldırıyor.

Saldırı sırasında sindirim yolu duvarlarında akyuvarlar birikiyorlar ve bu birikim iltihabı tetikliyor. iltihap ise bağırsak hasarına ve ülserleşmeye sebep oluyor.

Ancak anormal bağışıklık sisteminin Crohn hastalığının sebebi mi sonucu mu olduğu bilinmiyor.

İltihap riskini arttıran faktörler şu şekilde:

• Genetik faktörler

• Kişinin bağışıklık sistemi

• Çevresel faktörler

Crohn hastalığına sahip olan her 20 kişiden 3’ünün aynı hastalığa sahip bir akrabası var. Eğer tek yumurta ikizlerinden birisinde mevcutsa, diğerinde olma ihtimali de %70.

Bir bakteri veya virüs rol oynayabilir. E.coli bakterisi Crohn hastalığı ile ilişkilendiriliyor.

Sigara içmek de bir diğer risk faktörü.

Tanı

Doktor kişiye belirtiler ve işaretler konusunda sorular soracaktır. Fiziksel muayene karın bölgesinde inflamasyon geçirmiş bağırsakların bir araya gelmelerinden kaynaklanan kitleleri ortaya çıkarabilir.
Aşağıdaki testler tanıya katkı sağlamaktalar:

• Dışkı ve kan testleri

• Biyopsi

• Zigmoidoskopi

• Kolonoskopi

• Endoskopi

• CT tarama

Komplikasyonlar

Eğer belirtiler sık ve ciddilerse, yan etki oluşma ihtimali yüksek. Aşağıdaki yan etkiler ameliyat gerektirebilirler:

• İç kanama

• Bağırsaklarda tıkanma

• Bağırsak duvarında delik oluşması

• Bağırsak kısımları arasında kanal oluşumu

Şunlar da mevcut olabilirler:

• Devam eden demir eksikliği

• Besin emilimi problemleri

• Bağırsak kanseri geliştirme riskinde artış