Asla büyümek zorunda kalmamak için Neverland adlı büyülü bir yerde yaşayan çocuk Peter Pan’ın hikâyesini biliyorsunuzdur. Fatura ödememek veya doktor randevusu almak gibi sorumlulukları üstlenmemek ne kadar konforlu görünse de, bunlar bir yetişkin olmanın birer gereğidir. Peter Pan, sahip olduğu her şeyle yetişkinliğin sorumluluklarından kaçınan bir karakterdir ve Peter Pan sendromlu insanlar da aynı şeyi yapmaya meyillidir.
“Peter Pan sendromu” ismi nereden geliyor?
Adını hiç büyümeyen çocuktan alan “Peter Pan sendromu” terimi ilk olarak psikanalist Dan Kiley’nin 1983 tarihli The Peter Pan Syndrome: Men Who Have Never Grown Up adlı kitabında kullanıldı. Terim, fiziksel olarak yaşlanan ancak duygusal olarak yaşlanmayan yetişkinleri tanımlar.
Bazen başlamama sendromu olarak da adlandırılan Peter Pan sendromlu yetişkinler, yetişkinliğin kişisel ve profesyonel sorumluluklarından kaçınırlar. Psikoterapist ve ilişki uzmanı Babita Spinelli, “Onlar gerçekten büyümek istemeyen bireyler ve yetişkin sorumluluklarını gerçekten zorlayıcı buluyorlar.” diyor .
Kiley araştırmasında erkeklere odaklanmış olsa da, Peter Pan sendromu herhangi bir cinsiyet için geçerli olabilir. Spinelli, “Günümüzde ve çağda, bu tür toplumsal cinsiyet klişelerine sahip değiliz, bu yüzden bunu nasıl uygulayacağımız konusunda gerçekten daha açık olmak istiyoruz” diyor.
Peter Pan sendromu, Dünya Sağlık Örgütü veya Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM-5) tarafından tanınan resmi bir tanı veya ruh sağlığı durumu değildir. Yine de etrafımızdaki insanlarda veya kendimizde görebileceğimiz Peter Pan uyarı işaretlerine bir isim vermekte fayda var.
Peter Pan Sendromuna Dair 6 İşaret
Bu sendromun net ve kesin bir semptomu olmadığından, sizin veya tanıdığınız birinin Peter Pan sendromuna sahip olup olmadığını söylemek kolay değildir.. Ancak, hayatta ortaya çıkan bazı yaygın ve belki de size tanıdık gelen belirtiler olabilir. Aşağıda, Peter Pan sendromunun ortaya çıkma şekillerinden sadece birkaçı vardır ve bunlara sahip olan her kişi Peter Pan sendromu yaşamaktadır demek mümkün değildir.
1. Uzun vadeli planlarda problem yaşarlar
Peter Pan sendromlu biri, romantik veya platonik , uzun süreli bir ilişki içinde olmayı zor bulabilir . Genellikle ilişkilerde duygusal bağ kurmaktan kaçarlar Bu, uzun süreli bir ilişki istemeyen herkesin bu sendroma sahip olduğu anlamına gelmez. Ancak sağlıklı bir ilişkinin sorumluluğunu üstlenmekten ya da büyümek istememekten korkmak ayrılığın nedeniyse, o zaman belki bu sendrom düşünülebilir.
2. Sorumlulukları konusunda diğer insanlara güvenirler
Peter Pan sendromlu birinin ebeveynlerine veya ailesine bağımlı olması doğal olabilir. Çocuk ve yetişkin psikiyatristi Gauri Khurana, “Onlar kendilerine anlamlı bir şekilde yardımcı olacak veya ailelerinden gerçekten ayrılacak hiçbir şey yapamıyorlar” diyor .
3. Kişisel gelişime ilgileri yoktur
Yaşlandıkça bir insan olarak büyüdüğünüz konusunda genel bir anlayış vardır. Büyüme minimal olabilir, ancak büyümedir. Fakat Peter Pan sendromunuz olduğunda, büyümek için hiçbir nedeniniz yoktur. Hayatı her zamanki gibi yaşamaktan, hiçbir büyüme ya da gelişim göstermemekten zevk alırsınız ve bunda yanlış bir şey görmezsiniz.
4. Karar vermekte zorlanırlar
Ortalama bir insan, her gün tahminen 35.000’den fazla karar verir. Bunun yetişkin olmanın önemli bir parçası olduğunu söyleyebiliriz. Peter Pan sendromlu biri, başka birinin sorumluluğu almasını sağlayarak bundan kaçınabilir. Spinelli, “Çoğu zaman kendilerine olumsuz bakılacağından korkarlar ve bu nedenle kararları konusunda felç halindedirler” diyor.
5. Para konusunda sıkıntılar yaşarlar
Herkes parası konusunda bilgili olmayabilir. Mali durumunuzu yalnızca para harcarken veya hesaplarınızı kontrol ederken düşünebilirsiniz, ancak yine de bunu düşünüyorsunuz. Fakat Peter Pan sendromlu biri için kişisel mali durumu takip etmek bir öncelik değildir. Hatta tamamen kaçındıkları bir şey bile olabilir – ta ki hesaplarında eksi bakiye olana kadar.
6. Çatışma ve yüzleşmeden kaçınırlar
Peter Pan sendromlu biri hâlâ bir çocuğun duygusal olgunluğuna sahip olabilir. Bu nedenle, iş çatışma ve yüzleşmeye geldiğinde, bazen kendi gerçekliklerine kaçarlar, bazen de hızla bundan uzaklaşırlar. Hatta bazen kendilerini yatak odasına kilitleyecek kadar kaçınık bir tavır sergilerler.
Bu Sendromun Sebebi Nedir?
Spinelli, “Bir psikanalist olarak her zaman çocukluğumuzla bağlantı arıyoruz” diyor. “Biraz anlık görüntü, elbette, ebeveynlerimiz tarafından modellenene geri dönüyoruz.”
Diyelim ki her zaman yanınızda olan ve hayatınıza süper katılan helikopter ebeveynleriniz var. Her şeyle ilgilendiler ve biraz aşırı korumacı olma eğilimindeydiler. Sizi neşelendirmiş ve güvende tutmuş olabilirler, ancak aynı zamanda yetişkin benliğiniz için zayıf bir temel oluşturuyorlardı – bir karar verme veya kendiniz için bir şey yapma zamanı geldiğinde emin olmadığınız veya endişeli hissettiğiniz bir temel.
Spektrumun diğer ucunda, her zaman kapatıldığınız, istismarcı veya ihmalkâr bir evde büyüdüğünüzü söyleyenler de olabilir. Spinelli, “Yine, nasıl yetişkin olunacağını gerçekten öğrenmediniz” diyor. Büyüdüğünüz korku ve güvensizlik, kendinden emin olmayan ve yanlış şeyi yapmaktan korkan bir yetişkine dönüşür. Bu yüzden bir şey yapmaktan kaçınırlar.
Ve eğer parayla ya da ilişkilerle nasıl başa çıkacağınızı asla öğrenmediğiniz, ekonomik ya da duygusal zorluklarla dolu bir yerden geldiyseniz, bu şeylerin o kadar da önemli olmadığı bir durumda kalma fikri çekici gelebilir.
Neticede, her şey çocukken öğrendikleriniz ve anne babanızın ya da velilerinizin sizin için modelledikleridir.
Narsisizmle nasıl ilişkilidir?
Programlarda Peter Pan sendromuyla ilgili gördüklerimizin çoğu aşırı, sınırda narsist örnekler. Bu iki şeyin aynı olmadığını anlamak önemlidir. Spinelli, narsisizm ve Peter Pan sendromu arasındaki bazı ortak noktaları şöyle listeliyor:
- Sorumluluğu kabul etmemek
- Başkalarını suçlamak
- Bakış açılarına öncelik vermek
- Arzularına öncelik vermek
- Eleştiri korkusu
“Narsizmde, bu davranışlara eşlik eden, Peter Pan sendromunda her zaman böyle olmayan bir empati eksikliği vardır” diye de belirtiyor.
Peter Pan sendromu ile nasıl başa çıkılır?
Yaşam tarzınıza çocuksu bir hava katmak, stresi azaltmak ve merakınızı kucaklamak için iyi bir yoldur . Neşeli bir spontanelik ve sakinleştirici bir mizaçla yaşamak gibi kesinlikle olumlu yanları var. Ayrıca Peter Pan sendromunuz olduğunu bilmeme ihtimaliniz de yüksek.
Khurana, “Peter Pan sendromundan muzdarip hastaların acı çektiklerini anlama kapasitesine sahip olduğunu düşünmüyorum” diyor. “Hayatlarının çoğu için bu durumda / zihniyetteler ve farklı bir şey bilmiyorlar.”
Bir Peter Pan olayı yaşadığınızın farkındaysanız:
Kaygısız yaşam tarzınızın hayatınızın diğer alanlarına sızdığını ve ilişkinizde, iş hayatınızda veya genel refahınızda ciddi sorunlara neden olduğunu fark ettiyseniz, Spinelli terapiye veya yaşam koçluğuna başlamanızı öneriyor.
Peter Pan olayı olan biriyle birlikteyseniz:
Okuduklarınızdan herhangi biri ilişki içinde olduğunuz birine benziyorsa, bir saniye ayırın ve bir sonraki hamlenizi düşünün. İletişim bir ilişki koruyucu olabilir: İlişkiyi nasıl gördüğünüz, nereye gittiği ve partnerler olarak aranızda ne tür bir dinamik istediğiniz konusunda aynı noktada olduğunuzdan emin olun .
Khurana, yapmamanız gereken şeyin onların Peter Pan eğilimleriyle mücadele etmek olduğunu söylüyor. Peter Pan’ların yetişkini olmak onları yalnızca çocuksu eğilimlerine itebilir.
Son not:
Peter Pan sendromu resmi bir teşhis değildir. Daha çok, yetişkinliğe kaçınılmaz adımı ve onunla birlikte gelen sorumlulukları atmaya henüz hazır olmayan bir grup insan arasında paylaşılan bir davranış, ideoloji ve özellikler kalıbı gibidir.
İlişkinizin içinde bir Peter Pan olduğunu düşünüyorsanız, konuşma zamanı gelmiş olabilir. Meraklı olun ve sizden önce yaşadıkları hayat hakkında bilgi edinin. İlişkiniz hakkında aynı noktada olmadan, nereye gittiğini görmeden veya partnerinizin size bir ilişkide istediğinizi verebilecek kapasitede olup olmadığı hakkında hiçbir fikriniz olmadan ilişkiye başlamayın.
Keyifli ve enerji dolu bir gün dilerim.
Dr. Yasemin Geçerler
